التَّمكينُ للأمَّةِ الإسلاميَّةِ في ضوءِ القرآنِ الكريمِ so lalan ko kapakandato o pagtaw a islam sii ko Sindaw o Qur’an a Sasakawn Mohd as Sayed Mohd. Yusuf

Sii ko kapos ankai a gintas na ptharoon akn a:
So inaloy akn a pd ko manga balamban ko kapakandato – mlagid o phoon sa liyo antaa ka sii sa sold – na di ndait o ba mabaloy a sabap a kapakaloag odi na kidaplak o miamaratiaya. Ogaid na aya bantak akn on na so kibtadn o ummah ko lima niyan sii ko thatampatan o sakit, a gianan i paganay a pankat o kambolongi ron.. sa giankai a manga pangalang a so mapapayag imanto a balamban a mala a massmpang o kapakandato na di dn khatatap In Sha Allāh  na khada bo, minsan pn mablang so goang na mataan a so kaolna on na khaparo, na so sabap o panginam ko kapakadaag ago so kapakapndato tano sa tabang o Allāh  na aya mala a di so manga sabap o kidaplak ago so kada o panginam.
Mataan a so ummah Islamiyyah na khagaga niyan a kibolosn iyan ko lalakaw niyan sii sa apiya antonaa a kotika, minsan pn somiagompot so margn ago miakala so morka. Mataan a khagaga niyan oto amay ka mabonayon so niyat, ago matoman so paratiaya, ago masoti so manga poso.
Patoray dn so kapnggalbk o ummah sa phanamar sa kitalas ankai a manga pangalang a skaniyan na pangalang a mabagr ago piakalklk a di khapakay so kindaraynonn on odi na so kadapaya on.
So kaphowalasa sankai a pangalang na btad a di khapalagoyan sa taman sa di matankd so kapasadan o Allāh  ko kapakandato.
* * *

Gintas a Ika Tlo

So Manga Sosonan a Katotohani sii ko

Okit ko Kapakandato


Lima a Bandingan on

Paganay a Bandingan: Sosonan a Kazalimbtad
Ika dowa a Bandingan: Sosonan a Kapagrna
Ika Tlo a Bandingan: Sosonan a Kazapankat
Ika Pat a Bandingan: Sosonan a Tioba a Tpng
Ika Lima a Bandingan: Sosonan a Kakowaa ko Manga Sabap

Pangonaan:
So katharo a sunan na ngaran a madakl o sunnah, sa giinggolalan sa madakl a maana, a pd on so: paras, antap, bontal, okit, lalan, sosonan, okitokit.
Skaniyan ko basa o manga fuqaha na so makababala ko ptharoon a paralo (fardh), go ipmbala ko maana a pimbago ko paratiaya (bid’ah).
Sii ko maana niyan ko manga ulama ko Hadith na skaniyan so miatoon a phoon ko Nabi  a pd sa katharo, galbk, ago tiankd (taqrir) odi na ropaan.
Aya manga sunan o Allāh  na skaniyan so manga kokoman iyan ago so sogoan iyan ago so lalangan iyan. Pitharoo Allāh  a: Sosonan (kokoman) o Allah sii ko siran oto a miaipos siran sa miaona, da dn a khatoon ka ko sosonan o Allah a sambi (al Ahzab 62).
So ptharoon a sunan rabbaniyyah, na skaniyan so manga kokoman o Allāh  a tatap sii ko doniya, ago sii ko manosiya sii ko langowan a masa ago darpa.
Sa alowin tano so pd on a mitotompok sa mabagr ko bandingan a kapakandato.
Sabnar a kiabayaan o Allāh  a Kadnan o manga kaadn a kanggolalan o btad ankai a agama – ago so btad o kadandan o doniya - sa sii phagokit ko manga sosonan a nggogolalan (sunan jariyah), kna o ba sii ko sosonan a daa sabap iyan a piakammsa (sunnah khariqah).
Gioto na an di phakaoma so sarapiyag o manga Muslim sa magontod sa ptharoon iyan a: Sabnar a tiabangan so miangaoona sa minggolalan sa bagr a mu’jizah a daa sabap iyan (na nanayawn tano ankoto) sa katabana tano ko ridoay. Sa da dn a thoron a btad a daa sabap iyan ko oriyan o kiapos o kapzogo o Allāh  sa sogo, ago so kiapos o kananabii.
So taw a pndirogod ko manga ayat o Qur’an na maoma niyan oto a mappno a manga thotolan ko manga sosonan o Allāh  a so di phagalin ago di khasambian, ago khatoon iyan a siyap a mattndo ko kapphayaga sankoto a manga kokoman ago so kapphakitanodi ron, ago so kapphakaliowa on ko manga thoma ago so kanggalbka ko inikokom iyan, sa pantag sa kaptharagombalay sa kaphagingd a Muslim a mathito sii ko sogoan o Allāh .
So Qur’an gowani a pphakasangorn iyan so pamikiran o manga Muslim sii ko manga sosonan o Allāh  sii ko lopa na gioto na pphakandodn iyan siran sii ko manga pakaasal a so giinggolalan sa makaayon on. Sa siran na kna o ba siran bidai sii ko kaoyagoyag. Sa so manga sosonan a phkokomn iyan so doniya na nggogolalan sa di phliwag, sa so manga btad na di khitana sa da thibabaa, go so kaoyagoyag na di pnggolalan ko lopa sa daa bali niyan ago daa sabap iyan, aya mataan na phagonotan iyan ankoto a sosonan.. na amay ka paganadn o manga Muslim ankai a manga sosonan na sabotn iran so manga maana niyan na kasawaan kiran so ongangn sii ko talikhodan o pphamangitalmba a btad, ago mapayag kiran so manga antap ko talikhodan o manga btad a pkhitana, sa thakna siran sii ko katatatap o atoran a so phagonotan ankoto a pphamangitalmba a btad, go sii ko kaaadn o ongangn a matotonkop ko talikhodan ankai a atoran, na malankaw iran so goris o lalakaw sii ko sindaw o nganin a miaadn ko lalan, sa di ran kasarigan so matag ka babaloy ran a Muslim ka an iran maparoli so kapakataban ago so kapakandato sa di dn kowaan so manga sabap a aya on phakatonay.
So manga sosonan a so pkhokomn iyan so kaoyagoyag na satiman, na so minitana on ko doniya a miaipos ko masa, na tankd a khitana pharoman ko salakaw ron sii ko oman i masa.
Giankai a manga sosonan na skaniyan so giipakanggolalanan o Allāh  ko kawankawangan o kaoyagoyag, sa ron iyan pphakaokita so kaokhaog iyan.
Sa daa a nganin sii ko kaoyagoyag o manosiya a pkhitana sa da a atoran iyan a ba dn minitkaw, ogaid na langowan a btad na pnggolalan sii sankai a kaoyagoyag sa makaayon ko sosonan o Allāh  a so di khasambian ago di pmbaropa ago di phliwag, ago daa pagampilan iyan a isa bo a pd ko manga kaadn, ago di niyan smbagn so manga baya a ginawa o manosiya.
Sa so manga Muslim na aya patot a sabotn iran so manga sosonan o Kadnan iran a so mapapayag kiran sii ko kitab o Allāh  ago sii ko sunnah o Rasūlullāh  sa taman sa isampay siran ko nganin a aarapn iran a pd sa bagr ago kapakandato, ka kagiya so kapakandato na di phakaoma sa pankaw ago di thoron sa daa sabap iyan, ago di phanoraak sa ba mabobota, ogaid na adn a manga impitan iyan ago adn a bitikan iyan a so inidakat skaniyan o Allāh  ko kitab iyan ka an katokawi o manga oripn iyan a miamaratiaya, sa mindolona iran sa mokit sa sabot ago katao.
So kazabandinga sankai a manga sosonan ago so kapangadii ron na btad a di mipndiridiri ko kasaromag iyan ko ummah Islamiyyah, ka an iran kanggonai sa di ran miprompaka.
Pitharoo Hassan al Bannna a: Di niyo prompaki so manga sosonan o doniya ka skaniyan na mabagr a phanaban, ogaid na osara niyo ago bankiringa niyo so rgs iyan, sa osara niyo so sabagi on sa kakowaa niyo ko sabaad on.
So manga sosonan o Allāh  na madakl a mipapayapat ko Qur’an, sa osayin tano ron so manga sosonan a mitotompok ko bandingan a kapakandato o pagtaw a Islam.
Siran so:
1. Sosonan a Kazalimbtad (sunnah at tagyir)
2. Sosonan a Kapagrna (sunnah at tadafu’)
3. Sosonan a Kazapankat (sunnah at tadarruj)
4. Sosonan a Tioba a Tpng (sunnah al ibtila’)
5. Sosonan a Kakowaa ko Manga Sabap (sunnah

al akhd bi al asbab)

Bandingan a Paganay
Sosonan a Kazalimbtad
Pd ko manga sosonan a di mipndaraynon ko kapakandato na so lalan a pthankdn skaniyan o Allāh  ko katharo iyan a: …mataan a so Allah na di niyan pagalinn (so limo iyan) a matatago sa isa ka kawm taman sa di ran alinn so matatago ko manga ginawa iran (a panalamat ko limo o Allah)… (ar Ra’d 11). So kitotompok ankai a sosonan o Allāh  ko kapakandato o pagtaw a Islam na tanto a mapayag, sabap sa so kapakandato na di khaparo o ba makaoma sii ko along o btad a kapapantagan on so ummah Islamiyyah, sa patoray dn so kapagalin odi na kazalinbtad o pagtaw, sa datar oto a so kapakandato na di dn khamataanan o pagtaw a inikasoat iyan sa ginawa niyan so kaoyagoyag a kadapanas ago kaoori, sa da niyan manggalbk so kapagalina niyan ko nganin a minisogat on a pd sa btad a marata, ago makamaradika ko kabibiaga on o ridoay niyan sa makarantas sa patong ago sankali.
Sabnar a adn a initgl ko ummah Islamiyyah a btad a mapait a tatap dn a gii niyan miprgo so gasta iyan ago so kabasng iyan, ipoon dn ko kinitalas o kadato a Islam (khilafah Islamiyyah) na taman dn sa masa ini. Sa daa khaapasan o ummah a rowar sa kanggalbka niyan ko lalan a kazalinbtad ka an iyan maponas ankai a btad a miakasakit on, ago matankd iyan a mataan a khagaga niyan oto – o miog so Allāh  – ko masa a kabayai niyan on ago nggalbkn iyan.
So Islam na Sosonan a Kapagalin:
Pd ko di mipndiridiri a paratobowan o sosonan a Islam na so kababaloy niyan a sosonan a kazalinbtad a di niyan tharimaan so kapakipagoyaga ko btad a marata, go di niyan tharimaan so kapanapi, ago so kasabagia ko manga tabal sa di tarotopn.
“So Islam ko gawii a kapakaoma niyan sa paganay na inalangan skaniyan a btad a mala, so btad a polo a Arabia, ago so btad o doniya langon, go inalangan skaniyan a manga paratiaya ago manga panarima, go inalangan skaniyan a manga somanga ago manga arga ago manga timbangan, go inalangan skaniyan a manga bitikan ago manga btad ago inalangan skaniyan a manga kamapiyaan ago manga kapmaratabat.
Miaadn so lt o Islam ko gawii a kapakaoma niyan ago so lt o btad o manga taw sii sa polo a Arabia ago sii ko lopa langon a paglt a mawatan, sa miaadn so togalin a so babantakn iyan kiran a mawatan na mawatan, go miaadn a sosomangn so btad a manga masa a pd ko thotol ago pizoson a manga kamapiyaan, ago manga warna a pd sa bagr, sa tominindg oto langon a pangalang sii ko antap ankai a agama a bago, a so di niyan zanaan so kapagalina niyan ko manga paratiaya, manga panarima, parangay, manga timbangan, manga adat, manga dadabiatan, manga kagdam ogaid na aya bantak iyan na so kapagalina niyan ko manga atoran ago so manga btad ago so manga bitikan, sa datar oto a bantak iyan so kangginsinga niyan ko kapagoolowani ko kamamanosiyai phoon ko lima o manga tagut ago so jahiliyyah, ka an iyan mapakandod sii ko Allāh  ago sii ko Islam”. (Sayed Qutb ko kitab iyan a Katii so Agama).
Miasmpang o Islam ankai a btad ogaid na da tindg sa ba thatapapay a di phakagaga a mapapatong i lima, aya mataan na inalin iyan oto ago piakatindg iyan ko darpa iyan so taragombalay niyan a maporo a daa saginda niyan sii ko itado niyan a mabagr a madalm, a pd sa kalk ko Allāh  ago so kasosoat iyan.
Go daa sankaan a so minitana sa miakaisa na khaparo a kapakatana iyan pharoman, sa mianggolawla so miang-golawla sa ayon ko sosonan a nggogolalan, kna o ba miokit sa mujizah a di kalalayaman. Sa miakatindg ankoto a taragombalay sii ko pondo o waraan a matotonkop a rk o taw a phakambowatn iyan ankoto a pondo ago thimoon iyan ago mbokaan iyan sii ko antap iyan a ontol.
So Sabot ko Kazalinbtad a Islam:
So kazalinbtad a Islam na kna o ba rinayagan a kandato a isa a ingd a pd ko manga ingd, ago kna o ba manga tankd a pphakapoon sa isa a parinta, a izapar iyan so sabagi a hiaram o Allāh , odi na ipnggolalan iyan so sabagi ko piakanggolalan o Allāh  a kokoman.. go kna o ba skaniyan so kabathka o pangitaban a onayan o isa a ingd sa aya agama niyan a onayan na so Islam, ago kna pn o ba so kakhapayag iyan ko kabitin sa manga sampirot a pmbonoan sa taw, a pzopak ko atoran a kandato odi na binasa i parangay.
Ogaid na khaadn so kazalinbtad a Islam sa nggolalan ko kabarnkasa ko manga onayan o kaphagingd a jahiliyyah a kitab ago pamikiran sa aya pakadarpaan on na so pamikiran a Islam ago so manga panagayanan iyan ago so manga kitaban iyan.
So kazalinbtad a Islam na makapmamaana sa kapakasimbaa ko manga taw ko Kadnan o manga kaadn sii ko langowan a btad iran a lankap ago mattndo.
So kazalinbtad a Islam na makapmamaana sa kabaloy o kapangongonotan o kaphagingd a Islam, pagtaw ago dato, sii ko kabaya o Allāh .
So kazalinbtad a Islam na kapagalin a bkaw ago onayan a lankap ago rankom ko jahiliyyah, kna o ba so kapanapii ron, odi na so kaompiyai ko sagintas on sa ibabagak so sabagi on.
So Kipapatoray o Kazalinbtad a Islam:
So kazalinbtad a Islam ayon ko manga ropaan a miapayag kagiya na patoray a kitab sa paganay, ago paliogat a kamamanosiyai sa ika dowa, skaniyan na patoray a kitab ka kagiya so kabinasaa ko kabnar o Allāh  ko kakokom sii ko lopa ago so kapamaapaar o manga atoran ago so manga kitab a inmbaalan a manosiya ko kaphagingd o manosiya na khipaliogat iyan ko manga Muslim so kasambota ko kaalina on, sa aya itaros na so kaoyagoyag a Islam.
Oriyan iyan na so kamataani ko kazalinbtad o kaphagingd a Islam na di khaparo a daa khaadn on a kapagalin. Adn a manga paliogat ago manga kokoman a kitab a di khaparo so kinggolalann on oda a maadn a bagr a kitab, go so katharo a onayan a kitab a: So di khatarotop so kakhaadn o wajib odi ron misabap na so kapagadna on na wajib mambo a datar iyan.
Go so kazalinbtad a Islam na paliogat a kamamanosiyai sabap sa madakl a manga sabap a alowin tano siran:

1. 
   So kazabta ko kamamanosiyai phoon ko karondanan ago so kadadadas a so inadn skaniyan o bandaran a Sdpan.
   
2. 
   So kiamuflis o bandaran a sdpan, na khabaloy niyan so kazalinbtad a Islam a paliogat a kamamanosiyai a phan’gl.
   
3. 
   So kinitalas o manga taragombalay a paratiaya sii sa doniya sa khabagr iyan so kapagiinowa ko kazalinbtad a Islam.
   
4. 
   Mataan a so kailay a matolinto ko manga btad a so pphangongoyagan on so manga ingd a Islam na khabagr iyan so kapagiinowa ko kazalinbtad a Islam, sabap oto sa kazabta ko ummah Islamiyyah phoon ko btad a katatagoan on ka an iyan kadarpai so pankatan iyan a kapagolowan sii ko kathoroa ko manga kaadn, na aya phakatondog on na so kazabta ko kamamanosiyai phoon ko kadadadas ago so katataap a so miaromag on.
   

So di Kipndaraynon o Panagotaman a Manosiya sii ko Doniya ago so Kaoyagoyag:
So manosiya sii ko pamikiran a Islam na kaadn a papaliogatan a pagizaan, a dato sii ko doniya a oripn o Allāh  a khagaga niyan so kaalina niyan ko makaliliyot on ko dianka a kapagalina niyan ko matatago ko ginawa niyan.
So manga btad a pkhitana ko kaoyagoyag na di khitana sa ba daa sabap iyan, bnar a langowana shayi na sii sa kabaya o Allāh  ogaid na so kabaya o Allāh  a maporo na inikokom iyan so kasakawa ko manosiya a piakasambi iyan a pndato ko lopa, sa lbi a mala a sakasakaw ko kinibgan iyan on sankai a sangan a mapia sii ko kaoyagoyag, sa khaadn so kapagalin a okoran sii ko kaoyagoyag o manga taw a mapapayag sii ko kapagalin a kamamasaan sii ko manga poso iran, ago so manga niyat iran ago so paparangayan iran ago so galbk iran ago so manga btad iran a so pphiliin iran ko manga ginawa iran.
Giankai a kamataanan a mala na mititindg iyan a katampar a pd ko manga katampar o pamikiran a Islam ko kamamataani ko manosiya, ago so kitotompok on o okoran o Allāh  sii sankai a kibabatog, ago so kitotompok iyan skaniyan sankai a doniya ago so gii ron nggolalan a nganin. Na sii sankai a katampar na pkhapayag so kiaslaa sankai a kaadn sii ko timbangan o Allāh , ago so kiasakawa on sabap sankai a slasla, sa datar oto a pkhapayag so rarad o manosiya sii ko khabolosan o ginawa niyan ago sii ko khabolosan o taw a makalilibt on, sa khapayag a sagintas a onayan sii ko kapakambontala sankai a khabolosan sa idin o Allāh  ago okoran iyan a so giinggolalan sii ko kaokhaog iyan, go so galbk iyan ago so niyat iyan ago so dadabiatan iyan.
So Ummah a Islam ago so Sosonan o Kazalinbtad a Kagiginawai:
Amay ka miatankd so di kipndaraynonn ko kazalinbtad a Islam ago so kipapatoray niyan ko katampar o ummah Islamiyyah na mataan a giankai a kazalinbtad na patoray a kapanagipoon iyan sa paganay sa makapoon ko sold o manga ginawa. Gioto, ka an mabaloy so kaplontana a mapiya a ontol a kharankom iyan ko oriyan oto so makaliliyot sii sa liyo ko kalangolangon iyan.
Daa sankaan a pd ko manga rrgn a btad so kaalina ko ginawa o manosiya odi na so pamikiran iyan.. khasalak a pd sa malbod so kipaarn ko kapthoga o ig ko lawas a ig odi na so kaalina ko pthogaan iyan, go khagaga so kitogalinn ko mala a lakongan ago so katalbowi ko lopa, ago so kagaangi ko palaw, ogaid ba pd sa margn so kaalina ko ginawa o manosiya, ka gioto na mangingindaw sa ongangn, ago kapantang ago kalanat.
Patoray dn ko ummah a Islam a kasanai niyan ko sosonan a kazalinbtad a ginawa sa mabaloy a okit iyan sii ko kapmbalay sa kaphagingd a makallbi a khapayag on so bagr o mapiya, ago phakataban on so kabaya o bnar, sa so kapagalin sii sa miaona na okit a kaompiya, ago lalan a katharombalay, ago sosonan ko katatap.
So kapagalin a so phakatoyok ko katharagombalay ago khabaloy a okit o manga pagtaw ko kambaal sa kapakaozor, na aya maana niyan na so kaadn sa garobat ko sold o ginawa o manosiya, sa pantag ko kamapiyaan o ginawa niyan ago kamapiyaan o kaoyagoyag o makaliliyot on. Sa khatarotop ankai a garobat sa paganay ko sold o ginawa, oriyan iyan na zangor ankoto a garobat sii ko kapagadn sa kazalinbtad sii o kaphagingd.
Sa datar oto a khatarotop so kapagalin sii ko goliling o kaphagingd sa nggolalan sa garobat a phowalasn iyan so manga lamba a binasa ago so manga rarad a marata, na datar oto so kapagalin sii ko sold o goliling o ginawa o manosiya, a skaniyan na garobat a phowalasn iyan phoon ko ginawa a langowan a pkhasabapan ko kabinasa ago so manga sabap o kapkhaolog ago so kapkhidozo, ago so manga okit o kapakasilay ago so kadadag.. sa giankai a garobat a kapagalin na skaniyan so garobat a magoolowan a bnar, a skaniyan so pasiga a waraan o kaompiya sii sa liyo sa amay ka thagompiya so manga ginawa ko sold iyan na garobatn iyan so marata sii ko liyo niyan, na misabap san na khaadn so garobat a madalm sabap ko kapammts o manga bkaw niyan sii ko rahasiyan o manosiya.
Na amay pman ka maadn so kapagalin a sii bo sa liyo, sa di dn lilingayin so didalm o ginawa na mataan a skaniyan na kapagalin a manipis a sii bo sa liawaw, a di niyan khalampasan so rinayagan ago so manga bontal, sa daa khaadn a rk iyan a arga ago onga.
Patoray a makasangor so kapagalin sii ko nganin a matatago ko sold o manga ginawa a pd sa manga sabot a ribat ago manga pamikiran a maatay, ago manga panagayanan a binasa, ago parangay a ikagogowad ago ropaan a ipkhasisingay, sa mitogalin sa manga sabot a ontol, ago manga pamikiran a oyagoyag, ago manga panagayanan a mapiya ago parangay a babantogn ago ropaan a soti.
Wajib a mapagiasa so pizakatawan sii ko ummah Islamiyyah sa rk a kaoyagoyag a salakaw ko kaoyagoyag a so kialayaman iran. Kaoyagoyag o paratiaya, ago galbk a mapiya, ago simba ago katao, ago jihad.. kaoyagoyag a kapakaragon ago galbk, kna o ba kada a galbk ago kabbgatan, kaoyagoyag a tanto a kna o ba kazandag.. kaoyagoyag a zosokod a kna o ba kathabowakar, kaoyagoyag a kapagating kna o ba kaddkha.. kaoyagoyan a thkhs kna o ba kaloag.
Pitharo i Ustad Tawfiq Mohammad Sab’ a: Mataan a so garobat sii ko sabot on o katao na skaniyan na kapandayan a kapagalin o manga kaphagingd, sa balowin tano ankai a kapagalin a kaphagingd a sii makasong ko mapiya, a pphakambowat a phoon ko piaganakanakan o rahasiyan ka an makapagolowan sii ko langowan a mapiya.
Sa gawii a makaapas tano sii ko kapagadna sankai a garobat sii sa sold na tankd a phakaapas tano sii ko kapagalina ko bontal o kaphagingd sii ko katampar a ikhababaya o Allāh  ago so sogo iyan.. sa daa piakammsa roo ka so manosiya a makallbi na pphakalankapn iyan so kalbihan sii ko manga taw a makaliliyot on, ago so makaliliyot on a nganin, sa phakambowat so kaompiya a phakapoon ko sold o ginawa niyan, ago phoon ko madalm ko darm iyan ka an iyan kalankolobi so kaoyagoyag langon ko makalilibt on.
Go daasankaan a sii ko kapakataban tano sii ko garobat a kapagalin a ginawa, na matatankd a phakataban tano sii ko langowan a ridoay tano..sabnar a piagolowanan o Rasūlullāh  sabap ko sosonan o wahi so garobat a kapagalin a lankap, sa inphoonan yan ko garobat a ginawa, na miakambaal sa manga mama a manga ala, oriyan iyan na inilontana iyan siran ka an makaadn sa mala a kapagalin sii ko bontal o kaphagingd, sa minitogalin iyan so manga taw phoon ko manga lilibotng sa phakasong ko sindaw. Go phoon sa kada a plng sa makasong ko liwanag o katao, ago phoon ko kaoori sa makapangonaan sa kiambalayan iyan siran sa piakammsa a mapiya a bandaran a miaknal skaniyan o kaoyagoyag.
Phoon sii na wajib a kasabotan tano sa marayag a aya lalan tano ko kaompiya na skaniyan so garobat a tatap, a skaniyan sa paganay na garobat si sa sold a nggarobatn iyan so kabinasaan a matatago roo, ago garobat sii sa liyo sii ko kabinasaan ko liyo o kaphagingd.. na sa taw a ompiyaan iyan so batin iyan na ompiyaan o Allāh  so kapayagan iyan, sa pikhapaar o Allāh  so kaompiyai ko payagan, amay ka ski tano na kiaompiyaan tano so manga pagns tano.
Ino so Kanggalbka ko Kapagalin sa Btad ba Niyan Khasopak so Kathapapay ko Okoran o Allāh ?
Da a kapakazosopaka o kathapapay ko okoran o Allāh  ago so kanggalbka sii ko kaalina ko btad a makamomoayan: So shayi ko kakhaadn iyan ago langowan a shayi sankai a kibabatog, ago sii ko kaoyagoyag o manosiya na btad a mimamasa sa minggolalan sa okoran o Allāh  ago gtas iyan, mlagid o minggolalan sa sabap a phoon ko manosiya, ka datar o minisogat ko miamaratiaya ko kiathidawa sa Uhud, odi na btad a daa atastanggongan iran on sa datar o miasowa sii ko sakit a ta’un sii sa Amwas, ko masa o kandadato o Umar bin al Khattab , odi na tpng a phoon ko Allāh  ko miamaratiaya sa pantag sa an siran malompio ka datar o minitana ko manga masa o tioba a so giinggolalan sa onot ko sosonan o Allāh .
Ogaid na so Allāh  na da niyan masogo so manga taw sa ba siran thapapay sankoto a okoran, aya maana niyan na di siran nggalbk sa kaalin o btad a kamamasaan a marata a so minitana kiran, aya inisogo iyan kiran na so kambayorantang ko okoran o Allāh  a gioto so kasoat ko minitana a btad sa skaniyan na okoran a mapnggolawla dn a di khaparo so kapananggilai ron, so pman so kaontod ko btad sa di dn alinn odi na di proaroanan i kaalin iyan na btad oto a salakaw a da misogo o Allāh  ago da niyan mipangoyat, ago daa kitotompok iyan ko kasoat ko minitana ka kagiya skaniyan na okoran a tankd a daa phalagoyan on a phoon ko Allāh . (Mohd. Qutb, ko kitab iyan a Manga sabot a patot a makaontol).
So kiadaaga ko manga Muslim a minitana kiran ko kiathidawa sa Uhud a aya sabap iyan na phoon ko manga ginawa iran, ago okoran a phoon ko Allāh  sii sankoto a masa … tharo anka a skaniyan (so kiadaaga kiran) na phoon ko manga ginawa niyo, mataan a so Allah ko kalangowan a shayi na Gomagaos * go so nganin a miakasogat rkano ko gawii a kathmoo dowa lompok na idin o Allah… (ali Imran 172-174). Na da siran thapapay ko kiatabana kiran sa ba siran miontod ka kagiya gioto na btad a minitana, ago da siran proaroan ko kaalina iran sankoto a btad a marata a so miatoon iran so manga ginawa iran a miadalm on. Ogaid na minggalbk so Rasul  sa galbk a mapiya, sa tinimo iyan so miamaratiaya a khikapapalian siran sa pantag sa kathmowa ko ridoay pharoman, a so kiatabana kiran na da pn mada so rarad iyan ko manga lawas iran ago sii ko manga ginawa iran, sa inidakat o Allāh  ankai a tindg iran sii ko Qur’an gowani a tharoon iyan a:
Siran oto so tomiarima siran ko Allah ago so sogo (ko kiasogoa kiran o Nabi sa zalobaan iran so ridoay) ko oriyan o kiasogata kiran o pali, sa adn a bagian o siran oto a miphiapiya a pd kiran ago miananggila siran a balas a mala * a so pitharo kiran o maga taw a mataan a so manga taw (so pagtaw o Abu Sufyan) na mithimo siran sa kanggobata iran rkano, na kalkn iyo siran, na kiaomanan iyan siran sa paratiaya ago pitharo iran a sianaan ami dn so Allah a mapiya a zarigan * Na miakambalingan siran (ko oriyan o kialalakaw iran) sa minggolalan sa limo a phoon ko Allah ago kalbihan iyan, sa da siran masogat a marata (so kabonoa kiran o ridoay) sa inonotan iran so ikasosoat o Allah, so Allah na adn a rk iyan a kalbihan a lbi a mala (ali Imran 172-174).
Giankai a tiaban siran sa okoran o Allāh  apiya pn minisabap ko phoon ko manga ginawa iran, na gii ran tharoon a: Sianaan ami dn so Allah a mapiya a zarigan, sa siran oto na pphagapas siran ko Allāh  ago gii siran on zarakan sa pantag sa kapliyo iran phoon ko btad a marata a minitana kiran, sa makatogalin siran sa btad a bago, sa da kiran makasapar so okoran o Allāh  a miaona, sa kapangindaw iran sa okoran a bago. Na amay ka so okoran o Allāh  a paganay na miasogat iyan siran sabap sa karibat a mianggalbk iran, na siran na mangingindaw sii ko okoran o Allāh  a salakaw sa nggolalan sa galbk a imbgay ran, sii sankoto a kapangingindaw iran, a skaniyan so kiatarimaa iran ko sogoan o Allāh  ago so sogo iyan, sa okit a mapiya, ko oriyan o okit a so minitana on so manga karibatan.. sa datar anan a da makazopaka sii ko kagdam iran so kathapapay ko okoran o Allāh  a so minitana, ago so kapnggalbk iran sa kaalina iran on.
Go sii ko kinitana o sakit a ta’un sa Amwas, na kiatokawan o khalifah Umar ankoto a sakit a somiamblay sii ko manga sondaro a manga Muslim a pagoolowanan i Abu Ubaydah bin al Jarrah, na da kiran makaoma ogaid na inisogo iyan ko manga sondaro niyan so kambalingan, na pitharo on o Abu Ubaydah a: Ba ini kapalagoy ko okoran o Allāh ? Na simbag skaniyan o Umar a: Phalagoy tano phoon ko okoran o Allāh  sa zong tano ko isa a okoran o Allāh  (pianothol i Muslim). Gioto na katharo a somsndad a tomitimo a makatotoro ko kadalm o sabot o Umar.
Na sii ko tioba a so miasogat iyan so miamaratiaya sa miakapoon ko Quraysh na skaniyan na sosonan a pd ko manga sosonan o Allāh  a da ndorat sii ko apiya atawaa a lompokan a pd ko miamaratiaya a massmpang iyan so jahiliyyah sii ko kiapanagipoon o panolon ko da pn kapakandato, sa miaadn so tioba a btad a mamakamamasa sa minggolalan sa okoran o Allāh  sa daa sankaan on. Na ino ba niyan miarn so Rasūlullāh  ago so miamaratiaya ko kaproaroani ko kaalina iran on, sa nggolalan sa kapangni sa kapakasarig ko sabaad a manga mushrik sa isa a masa, ago mokit ko kiatogalin sa Habashah sa taman sa miakaoma so kinisogoon ko kathogalin sa Madinah sa kaposan? Aya smbag na da oto makarn ko Rasūlullāh  ago so miamaratiaya, ka kagiya so kapkhitana o tioba na phoon ko Allāh  a di niyan khisapar so kapanagontaman sa pantag sa kapananggilai ko tioba, odi na so kapakalidas ko manga rarad iyan.
Sabap roo na da makazopaka sii ko kagdam o ummah a paganay so kawawajib o kathapapay ko okoran o Allāh  ago so kaproaroani ko kaalina on, sa panginam sa btad a bago, sa miaadn oto a pd ko manga pipiya a miasinanad on so pagtaw ka an makathimbang ko pagltan o karata o kathapapay a so kharopt iyan so tindg, ago so kabaya a somasanka a so di niyan katawan so kathapapay.
Sa gianan na pd ko manga ala i gona a ndao a so wajib so kasabota on o pagtaw a Islam ago minggolalan iran, sa maalin iyan so matatago ko ginawa niyan, ka an maalin o Allāh  so matatago on.