الأصل المعهود: اليقين لا يزول بالشك ‘Meşhur kaide: Şek ile yakîn zâil olmaz’
Yüklə 3,3 Mb.
|
KAYNAKÇAAhmed b. Hanbel, Müsnedü Ahmed b. Hanbel, (Nşr. Muhammed Fuâd Abdulbaki), İstanbul 1992. Akyol, Şener, Medenî Hukuka Giriş, İstanbul 1995. El-Alâî, Ebu Said Halil b. Keykeldî, El-Mecmûu’l-Müzheb fî Kavâidi’l-Mezheb, (Nşr. Muhammed b. Abdilğaffar b. Abdirrahman eş-îf), Kuveyt 1994. Ali Haydar, Düreru’l-Hukkâm hu Mecelleti’l-Ahkâm, İstanbul 1330. Ansay, Sabri Şakir, Hukuk Tarihinde İslâm Hukuku, Ankara 1953. ______, "İslâm Hukukunda Kâsâniye Göre Bulunmuş Çocuk", AÜİFD, c. 4, S. 1-2, Ankara 1955, s. 13-15. Arsal, Sadri Maksudi, Hukukun Umumî Esasları, Ankara 1937. Artuk, İbrahim, "Fels", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 12, İstanbul 1995. Atar, Fahrettin, Fıkıh Usûlü, İstanbul 1992. Aydın, Mehmet Âkif, Türk Hukuk Tarihi, İstanbul 1996. _____, "Cuâle", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 8, İstanbul 1993. El-Bâhuseyn, Yakup b. Abdülvehhab, El-Kavâidü’l-Fıkhiyye el-Mebâdi, el-Mukavvimât, el-Masâdır, ed-Deliliyye, et-Tatavvur, Riyad 1998. Baktır, Mustafa, İslâm Hukukunda Zaruret Hali, Ankara 1981. _______, İslam Hukukunda Küllî Kaideler, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, (Basılmamış Çalışma), Erzurum 1988. _______ "Eşbâh ve Nezâir", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 11, İstanbul 1995. ________ "Kaide", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 24, İstanbul 2001. Balkanlı, Remzi, İslâm Hukukunun Umumî Esasları, Ankara 1973. Belgesay, Mustafa Reşit, "Mecellenin Külli Kaideleri ve Yeni Hukuk", İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, c. 12, S. 2-3, İstanbul 1946. El-Behûtî, Mansur b. Yunus b. İdris, Keşşâfu’l-Kına‘ An Metni’l-İknâ‘, (Nşr. Muhammed Emin ed-Dinnâvî), Beyrut 1997. Berki, Ali Himmet, Hukuk Mantığı ve Tefsir, Ankara 1948. _______, Hukuk Tarihinden İslâm Hukuku, Ankara 1955. Beyhakî, Ebubekir Ahmed b. El-Hüseyn b. Ali, Es-Sünenü’s-Sağîr, (Thc. Abdulmu’tî Emin Kal’acî), Karaçi 1989. Bigiyef, Musa Carullah, Kavâid-i Fıkhiyye, Kazan ts. Bilge, Necip, Hukuk Başlangıcı Hukukun Temel Kavram ve Kurumları, Ankara 1996. Bilgen, Pertev, İdare Hukuku Dersleri (İdare Hukukuna Giriş), İstanbul 1996. Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukukı İslâmiyye ve Istılahatı Fıkhiyye Kamusu, İstanbul 1985. Bolelli, Nusrettin, "Fâtıma bint Alâeddin es-Semerkandiyye", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 12, İstanbul 1995. Boynukalın, Ertuğrul, İslam Hukukunda Gaye Problemi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Basılmamış Doktora Tezi) İstanbul 1998. Brockelmann, Karl, Târîhu’l-Edebi’l-Arabî, (trc. Mahmud Fehmi Hicazî), Mısır 1993. Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail b. İbrahim, Sâhîhu’l-Buhârî, (Nşr. Muhammed Fuâd Abdulbaki), İstanbul 1992. El-Burhânî, Muhammed Haşim, Seddu’z-Zerâi’ Fî’ş-Şerîati’l-İslâmiyye, Beyrut 1985. El-Bûrnû, Muhammed Sıdkî b. Ahmed b. Muhammed, El-Vecîz Fî Îzâhi Kavâidi’l-Fıkhi’l-Külliyye, Beyrut 2002. Cevherî, Ebu Nasr İsmail bin Hammâd, Tâcu’l-Luğati ve Sıhâhu’l-Arabiyyeti (es-Sıhâh), (Tahkik: Şihabuddin Ebu Amr), Beyrut 1998. Cürcânî, eş-Şerîf Ali b. Muhammed, Kitâbu’t-Ta‘rîfât, Beyrut 1983. Dârekutnî, Ali b. Ömer, Sünenu Dârekutnî, (Nşr. Abdullah Haşim Yemânî el-Medenî), Kahire 1966. Ed-Debûsî, Ebû Zeyd Ubeydullah Ömer b. İsa, Te’sîsü’n-Nazar, (Nşr. Mustafa Muhammed el-Kabbânî), Beyrut ts. Ed-Dımaşkî, Ebu’l-Fadl Müslim b. Ali, El-Furûku’l-Fıkhiyye, (Nşr. Muhammed Ebu’l-Ecfân, Hamza Ebu Faris), Beyrut 1992. Dihlevî, Şah Veliyullah, El-Müsevvâ Şerhu’l-Muvattâ, (Tsh. Bir Grup Alim), Beyrut 1983. Ed-Dir’ân, Abdullah, El-Medhal Li’l-Fıkhi’l-İslâmî Tarîhuhu, Kavâiduhu, Mebâdiuhu’l-Âmme, Riyad 1993. Dönmez, İbrahim Kafi, İslam Hukukunda Kaynak Kavramı ve VIII. Asır İslam Hukukçularının Kaynak Kavramı Üzerindeki Metodolojik Ayrılıkları, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul 1981. _______, "Hz. Peygamber’in Tebliğine Hakim Olan Başlıca Hukuk Prensipleri", Ebedî Risalet Sempozyumu, İzmir, s. 161-181. El-Ebherî, Esîrüddîn, Îsâgûcî, İstanbul 1287. Ebû Dâvud, Süleyman b. El-Eş’as el-Ezdî, Sünenu Ebî Dâvud, (Nşr. Muhammed Fuâd Abdulbaki), İstanbul 1992. Ebû Zehra, Muhammed, Usûlü’l-Fıkh, Kahire ts. _________, Mâlik, Hayâtuhu Ve Asruhu-Ârâuhu Ve Fıkhuhu, Kahire 1952. Edis, Seyfullah, Medenî Hukuka Giriş ve Başlangıç Hükümleri, Ankara 1993. Elmalılı, M. Hamdi Yazır, Alfabetik İslâm Hukuku ve Fıkıh Istılâhları Kâmusu, (Y. Haz. Sıtkı Gülle), İstanbul 1997. Erdoğan, Mehmet, Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, İstanbul 1998. Esad, Mahmud, "Kavâid-i Hukukiyenin Menşei", Cerideyi Adliye, c. 1, S. 1, Yıl 1 (Kanun-i Evvel, 1325), İstanbul, s. 27-29. Fazlullah, Mehdî, Medhal ilâ İlmi’l-Mantık, Beyrut 1990. Fenarî, Hâşiyetu’l-Fenerî Alâ’t-Telvîh, Kahire 1306. el-Feyyûmî, Ahmed bin Muhammed bin Ali el-Mukrî, El-Misbâhu’l-Münîr, Beyrut ts. Gözübüyük, Şeref, Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları, Ankara 2002. Güzelhisârî, Mustafa bin Muhammed, Menâfiu’d-Dekâik Fî Şerhi Mecâmii’l-Hakâik, İstanbul 1273. Hâdimî, Ebu Said Muhammed, Mecâmiu’l-Hakâik, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi, Öğüt 1216, Yazma. El-Halîfî, Riyâd Mansûr, "El-Kâidetü’l-Fıkhiyye Hücciyetuhâ ve Davâbitu’l-İstidlâli Bihâ", Mecelletü’ş-Şerîa ve Dirâsâti’l-İslâmiyye, S. 55, Yıl 18, (Şevval 1424-Aralık 2003), Kuveyt, s. 281-347. Halil bin Ahmed el-Ferâhîdî, Ebu Abdurrahman, Kitâbu’l-Ayn, (Nşr. Mehdi el-Mahzûmî, İbrahim es-Sâmirâî), Kum 1414. El-Hamevî, Ahmed b. Muhammed, Ğamzu Uyûni’l-Basâir Şerhu Kitabi’l-Eşbâh ve’n-Nezâir, Beyrut 1985. Hâtemî, Hüseyin, Medeni Hukuk Tüzelkişileri, İstanbul 1979. Heffening, "Kâsânî", Milli Eğitim Bakanlığı İslam Ansiklopedisi, c. 6, İstanbul, ts. El-Hısnî, Ebubekir b. Muhammed b. Abdilmü’min, Kitâbu’l-Kavâid, (Nşr. Abdurrahman b. Abdillah eş-Şa’lân), Riyad 1997. Hodgson, Marshall G. S, İslâm’ın Serüveni Bir Dünya Medeniyetinde Bilinç ve Tarih, (trc. Komisyon), İstanbul 1993. Hol, P. M.- Bernard Lewis, İslâm Tarihi Kültür ve Medeniyeti, (trc. Komisyon), İstanbul 1988 İbn-i Abidîn, Muhammed Emin, Hâşiyetu Reddi’l-Muhtâr, İstanbul 1984. _____, Reddu’l-Muhtâr Alâ Dürri’l-Muhtâr, Beyrut ts. İbn Adîm, Kemaluddin Ömer, Zübdetu’l-Haleb Min Târîhi Haleb, (Nşr. Halil el-Mansûr), Beyrut 1996. İbn Âşûr, Muhammed Tahir, İslam Hukuk Felsefesi (Gaye Problemi), (trc. Mehmet Erdoğan-Vecdi Akyüz), İstanbul 1996. İbn-i Fâris, Ebu’l-Hüseyn Ahmed, Mu‘cemu Mekâyîs el-Luğa, (Nşr. Abdüsselam Muhammed Harun), Beyrut 1991. İbn-i Hatîb ed-Dehşe, Ebû’s-Senâ Nureddin Mahmud b. Ahmed el-Hamevî el-Feyyûmî, Muhtasar Min Kavâidi’l-Alâî ve Kelâmi’l-İsnevî, (Nşr. Mustafa Mahmud el-Pencûyenî), Mavsil 1984. İbn-i Hümâm, Kemalüddin Muhammed b. Abdulvahid, Et-Tahrîr Fî Usûli’l-Fıkh el-Câmi’ Beyne Istılâhey el-Hanefiyyeti Ve’ş-Şâfiiyye, Mısır 1351. ________, Fethu’l-Kadîr, Mısır 1970. İbn-i Kayyim el-Cevziyye, Şemsuddin Ebî Abdillah Muhammed b. Ebibekr, İ‘lâmu’l-Muvakkiîn An Rabbi’l-Âlemîn, (Nşr. Muhammed Muhyiddin Abdulhamid), Kahire 1955. İbn Kutluboğa, Ebû’l-Adl Zeynuddin Kasım, Tâcu’t-Terâcim Fî Tabakâti’l-Hanefiyye, (Nşr. Kasım Muhammed Receb), Bağdat 1962. İbn-i Mâce, Ebu Abdullah Muhammed b. Yezîd, Sünenü İbn-i Mâce, (Nşr. Muhammed Fuâd Abdulbaki), İstanbul 1992. İbn-i Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemaluddin Muhammed bin Mükerrem, Lisânu’l-Arab, Beyrut 1968. İbn-i Neccâr, Muhammed b. Ahmed b. Abdilaziz b. Ali el-Fetûhî, Şerhu’l-Kevkebi’l-Münîr Fî Usûli’l-Fıkh, (Nşr. Muhammed ez-Zühaylî, Nezir Hammâd), Dımaşk 1980. İbn-i Nüceym, Zeynuddin b. İbrahim, El-Eşbâh Ve’n-Nezâir, (Nşr. Muhammed Mutî’ el-Hâfız), Dımaşk 1983. _________, El-Bahru’r-Râik Şerhu Kenzi’d-Dekâik, Kahire 1311. _________, Kitâbu’l-Fevâidi’z-Zeyniyye Fî Mezhebi’l-Hanefiyye, (Nşr. Muhammed er-Ruhayyil), Amman 1999. İbn-i Receb, Zeynuddin Abdurrahman b. Ahmed, Takrîru’l-Kavâid Ve Tahrîru’l-Fevâid, (Thc. Ebu Ubeyde Meşhûr b. Hasan Âli Selman), Kahire 1999. İbn-i Sübkî, Tâcuddîn Abdülvehhâb b. Ali b. Abdülkâfî, El-Eşbâh ve’n-Nezâir, (Nşr. Adil Ahmed Abdulmevcûd), Beyrut 1991. İbn-i Vekîl, Ebu Abdullah Sadruddîn, El-Eşbâh ve’n-Nezâir, (Nşr. Ahmed b. Muhammed el-Ankarî), Riyâd 1993. İzmirli, İsmail Hakkı, İlm-i Hilâf, İstanbul 1330. Kal‘acî, Muhammed Ravvâs, Mevsûatu Fıkhi İbrâhîm en-Nahaî, Asruhu ve Hayâtuhu, Beyrut 1986. Karâfî, Şihabuddin Ebu’l-Abbas Ahmed b. İdris b. Abdirrahman, Envâru’l-Burûk Fî Envâi’l-Furûk, Beyrut ts. Karaman, Hayreddin, Mukayeseli İslâm Hukuku, İstanbul 1996. Kâsânî, Alâuddîn Ebu Bekr b. Mes‘ûd, Bedâyius-Sânâyi‘ Fî Tertîbi'ş-Şerâyi‘, (Nşr. Ali Muhammed Muavvez, Âdil Ahmed Abdülmevcûd) Beyrût 1997. ______, Bedâyius-Sânâyi‘ Fî Tertîbi'ş-Şerâyi‘, Beyrut 1982. Katip Çelebi, Mustafa b. Abdillah, Keşfu’z-Zunûn An Esmâi’l-Kutub Ve’l-Funûn, (Nşr. Kilisli Muallim Rifat-Şerefeddin Yaltkaya), İstanbul 1360. Kavakçı, Yusuf Ziya, XI ve XII. Asırlarda Karahanlılar Devrinde Mâvâra’ al-Nahr İslâm Hukukçuları, Ankara 1976. Kefevî, Ebu’l-Bekâ Eyyûb b. Musa b. El-Hüseynî, El-Külliyyât, (Nşr. Adnan Dervîş, Muhammed el-Mısrî), Beyrut 1993. Kerhî, Ebu’l-Hasan Ubeydullah b. El-Hüseyn b. Dellâl, Risâle fî’l-Usûl, (Nşr. Mustafa Muhammed el-Kabbânî), Beyrut ts. El-Kevserî, Muhammed Zâhid, Makâlâtu’l-Kevserî, (Nşr. Râtib Hâkimî), Humus 1388. El-Keylânî, Abdurrahman İbrahim Zeyd, "Kavâidü’l-Makâsıd Hakîkatuhâ Ve Mekânetuhâ Fî’t-Teşrî‘", İslâmiyyetü’l-Ma‘rife, S. 18, Herndon, (Güz 1999), s. 9-51. Kılıçer, M. Esat, "Ashâbü't-Tercîh", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 3, İstanbul, 1991, s. 471. Koca, Ferhat, İslam Hukuk Tarihinde Selefî Söylem Hanbeli Mezhebi, Ankara 2002. ______, "Kâsânî", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 24, İstanbul 2001. Koschaker, Paul, Roma Özel Hukukunun Ana Hatları, (Trc. Kudret Ayiter), İzmir 1993. Komisyon, Türkiye Diyanet Vakfı İlmihal, İstanbul: Divantaş, ts. Kureşî, Muhyiddin Ebu Muhammed Abdulkadir, El-Cevâhiru’l-Mudiyye Fî Tabâkâti’l-Hanefiyye, (Nşr. Abdulfettah Muhammed el-Hulv), Kahire 1993. Leknevî, Muhammed Abdulhayy, El-Fevâidu’l-Behiyye Fî Terâcimi’l-Hanefiyye, (Nşr. Ahmed ez-Za’bî), Beyrut 1998. Mahmesânî, Subhî, Felsefetu’t-Teşrî’ Fî’l-İslâm, Beyrut 1952. Mahmûd Hamza, El-Ferâiddü’l-Behiyye Fî’l-Kavâid ve’l-Fevâidi’l-Fıkhiyye, Dımaşk 1986. Makkarî, Ebu Abdillah Muhammed b. Muhammed b. Ahmed, el-Kavâid, (Nşr. Ahmed b. Abdillah b. Hamîd ), Mekke ts. Malik b. Enes, İbn Malik b. Ebî Amr, El-Muvatta, (Nşr. Muhammed Fuâd Abdulbaki), İstanbul 1992.
el-Mekkî, Muhammed Ali b. Hüseyn, et-Tehzîbu’l-Furûk ve Kavâidü’s-Seniyye, Beyrut ts. (Furûk’un kenarında). Muhammed Seyyid (Seyyid Bey), Usûl-ü Fıkh (Medhal), İstanbul 1333. Müslim, Ebu’l-Hüseyn, Sahîhu Müslim, (Nşr. Muhammed Fuâd Abdulbaki), İstanbul 1992. En-Nedvî, Ali Ahmed, El-Kavâid el-Fıkhiyye Mefhûmuhâ, Neş’etuhâ, Tatavvuruhâ, Drâsetu Müellefâtihâ, Edilletuhâ, Mehemmetuhâ, Tatbîkâtuhâ, Dımaşk 1986. ________, El-Kavâid ve’d-Davâbıtu’l-Mustahlase Mine’t-Tahrîr, Kahire 1991. Özafşar, Mehmet Emin, Hadîsi Yeniden Düşünmek Fıkhî Hadîsler Bağlamında Bir İnceleme, Ankara 2000. Özel, Ahmet, Hanefi Fıkıh Alimleri, Ankara 1990. Özen, Şürü, "Furûk", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 12, İstanbul 1996. Özsunay, Ergun, Medenî Hukuka Giriş, İstanbul 1970. Pekcan, Ali, "İslâm Hukuku Literatüründe Fıkhın Genel Kurallarına Dair İlk Risale", İslâmî Araştırmalar, c. 16, S. 2, (2003), s. 293-307. Er-Rûkey, Muhammed, Nazariyyetu’t-Taq’îdi’l-Fıkhî ve Eseruhâ fî İhtilâfi’l-Fukahâ, Rabât 1994. ________, Kavâidu’l-Fıkhi’l-İslâmî Min Hilâli Kitâbi’l-İşrâf Alâ Mesâili’l-Hilâf, Dımaşk 1998. Es-Sâbûnî, Abdurrahman, El-Medhal Li Dirâseti’t-Teşrîi’l-İslâmî, Dımaşk 1981-1982. Schacht, Joseph, İslâm Hukukuna Giriş, (trc. Mehmet Dağ-Abdulkadir Şener), Ankara 1977. Schwarz, Andreas B. Medenî Hukuka Giriş, (trc. Hıfzı Veldet), İstanbul 1942. Es-Sedlân, Salih b. Ğânim, El-Kavâidu’l-Fıkhiyyetu’l-Kübrâ Ve Mâ Teferraa Anhâ, Riyad 1417. Serahsî, Şemsuddin Muhammed b. Ahmed b. Ebî Sehl, Kitâbu’l-Mebsût, İstanbul 1982-83. Es-Serhân, Muhyî Hilâl, "el-Kavâidu’l-Fıkhiyye Ve Devruhâ Fî İsrâi’t-Teşrîâti’l-Hadîse", Er-Risâletu’l-İslâmiyye, S. 164-165, Yıl 17, (Rabîu’l-Evvel-Rabîu’s-Sânî 1404), Irak, s. 135-148. ________ "el-Kavâidu’l-Fıkhiyye Ve Devruhâ Fî İsrâi’t-Teşrîâti’l-Hadîse", Er-Risâletu’l-İslâmiyye, S. 170-171, Yıl 17, (Ramazan-Şevvâl 1404), Irak, s. 151-175. Seyyîd Nesîb, Fıkh-ı Hanefî’nin Esâsâtı, İstanbul 1337-1339. Suyûtî, Celaluddin Abdurrahman b. Ebubekir, El-Eşbâh Ve’n-Nezâir Fî Kavâid Ve Furûi Fıkhi’ş-Şâfiiyye, (Nşr. Muhammed Mu’tasım Billah el-Bağdâdî), Beyrut 1987. _________, el-Eşbâh Ve’n-Nezâir Fî’n-Nahv, (Nşr. Abdû’l-Âl Salim el-Mükerrem), Beyrut 1985. Es-Süleyman, Abdullah b. Muhammed b. Salih, Eş-Şekk Ve Eseruhu Fî Necâseti’l-Mâi Ve Tahareti’l-Bedeni Ve Ahkâmi’ş-Şaâiri’t-Taabbudiyyeti (Drâsetun Fıkhiyyetun Mukârene) Maa Nazarun Âmme Fî’l-Kavâidi’l-Fıkhiyye, Riyad 2000. Şâtıbî, İbrahim b. Musa b. Muhammed, El-Muvâfakât İslâmî İlimler Metodolojisi, (trc. Mehmed Erdoğan), İstanbul 1999. Şelebî, Muhammed Mustafa, El-Medhal Fî’l-Fıkhi’l-İslâmî Ta’rîfuhu ve Târîhuhu ve Mezâhibuhu Nazariyyetü’l-Mülkiyyeti ve’l-Akd, Beyrut 1985. Şeyhizade, Abdullah b. Muhammed b. Süleyman (Damad Efendi), Mecmau’l-Enhur Fî Şerhi Mültekâ’l-Ebhur, Beyrut ts. Şübeyr, Muhammed Osman, El-Kavâidü’l-Külliyye ve’d-Davâbitu’l-Fıkhiyye fî’ş- Şerîati’l-İslâmiyye, Amman 2000. Taftâzânî, Sa’duddîn Mes’ûd bin Ömer, Şerhu’t-Telvîh Alâ’t-Tavdîh Li Metni’t-Tenkîh Fî Usûli’l-Fıkh, (Thc. Zekeriya Amîrât), Beyrut ts. Taşköprîzâde, Ahmed b. Mustafa, Miftâhu’s-Saâde Ve Misbâhu’s-Siyâde Fî Mevdûâti’l-Ulûm, (Nşr. Kâmil Kâmil Bekrî-Abdulvehhab Ebu’n-Nûr), Kahire 1968. Tehânevî, Muhammed Ali b. Ali, Keşşâfu Istılâhâti’l-Fünûn ve’l-Ulûm, (Nşr. Ali Dahrûc), Beyrut 1996. Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa, Sünenü’t-Tirmizî, (Nşr. Muhammed Fuâd Abdulbaki), İstanbul 1992. Et-Tûfî, Necmuddin Süleyman b. Abdilkavî, Şerhu Muhtasari’r-Ravda Fî Usûli’l-Fıkh, (Nşr. İbrahim b. Abdillah b. Muhammed Âli İbrahim), Riyad 1989. ______, Risâle Fî Riâyeti’l-Maslaha, (Nşr. Ahmed Abdurrahim es-Sâyih), Kahire 1993. Ubâde, Muhammed Enîs, Et-Teşrîu'l-İslâmî Mebâdiuhu ve Mekâsiduhu, b.y, y.y, 1968. _____ Kavâidü’l-Fıkhi’l-Külliyye, Nasr ts. Ünal, Halit, "Bedâiu’s-Sanâi‘", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 5, İstanbul 1992. El-Venşerîsî, Ebû’l-Abbas Ahmed b. Yahya, Îdâhu’l-Mesâlik İlâ Kavâidi’l-İmâm Mâlik, (Nşr. Ahmed Bû Tâhir el-Hattâbî), Rabât 1980. Yaman, Ahmet, "Bir Kavram Olarak ‘Fıkıh Kâideleri’ Ya da İslam Hukukunun Genel İlkeleri", Marife, S. 1, Yıl 1, (Bahar 2001), İstanbul, s. 49-75. Yâzîcî, Tâlib, "Halep", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c. 15, İstanbul 1997. Yıldırım, Mustafa, Mecelle'nin Küllî Kaideleri, İzmir 2001. Ez-Zebîdî, Muhammed Murtaza el-Hüseynî, Tâcu’l-Arûs Min Cevâhiri’l-Kâmûs, (Nşr. İbrahim Terzi), Beyrut 1975. Ez-Zencânî, Ebû’l-Menâkıb Şihabuddin Mahmud b. Ahmed, Tahrîcu’l-Furû’ Alâ’l-Usûl, (Nşr. Muhammed Edib Salih), Dımaşk 1962. Ez-Zerkâ, Mustafa Ahmed, El-Medhalu'l-Fıkhiyyu'l-Âmm, Dımaşk 1968. _______, Çağdaş Yaklaşımla İslam Hukuku, (trc. Servet Armağan), İstanbul 1993. Zerkeşî, Bedruddin Muhammed b. Bahadır, El-Mensûr fî’l-Kavâid, (Nşr. Teysîr Fâik Ahmed Mahmud), Kuveyt 1982. Zeydân, Abdülkerim, El-Vecîz Fî Şerhi’l-Kavâidi’l-Fıkhiyye Fî Şerîati’l-İslâmiyye, Beyrut 2001. Zeylaî, Fahruddin Osman b. Ali, Tebyînu’l-Hakâik Şerhu Kenzi’d-Dekâik, Mısır 1313. Ez-Zuhaylî, Muhammed Mustafa, El-Kavâidü’l-Fıkhiyye Alâ’l-Mezhebi’l-Hanefî ve’ş-Şafiî, Kuveyt 1999. _________, "el-Kavâidü'l-Fıkhiyye", Mecelletü'l-Bahsi'l-İlmî ve't-Türâsi'l-İslâmî, c. 5, S. 11, (1402), Mekke, s.11-40. 1 Heffening, "Kâsânî", İA, VI, 374. 2 Kâsânî, Bedâyi‘, IX, 375. 3 Edis, Medeni Hukuka Giriş, s. 146. 4 Pozitif (Müsbet) Hukuk, "belli bir memlekette, belli bir dönemde yürürlükte bulunan hukuk kurallarının bütünü" anlamına gelir. Bilge, Hukuk Başlangıcı, s. 23. 5 Tabiî (Doğal-İdeal) Hukuk, "Belli bir memlekette, belli bir dönemde uygulanmakta olan değil, fakat uygulanması gereken yani sosyal gereksinmeleri adalete en uygun biçimde karşılayacağı düşünülen hukuk" olarak tanımlanmaktadır. Bilge, Hukuk Başlangıcı, s. 23. 6 Dönmez, "Hz. Peygamber’in Tebliğine Hâkim Olan Başlıca Hukuk Prensipleri", Ebedî Risalet, s. 164; Yaman, "Fıkıh Kâideleri", Marife, s. 49. 7 Arsal, Hukukun Umumî Esasları, I, 13. 8 Arsal, Hukukun Umumî Esasları, I, 9-10. 9 Özsunay, Medenî Hukuka Giriş, s. 117; Bilge, Hukuk Başlangıcı, s. 59; Akyol, Medenî Hukuka Giriş, s. 99. 10 Akyol, Medenî Hukuka Giriş, s. 100. 11 "Bir hukuksal sorun hakkında, yasada kural bulunmamasına ‘boşluk’ adı verilir. Boşluk doldurmada genel olarak iki yol kullanılmaktadır: Bunlardan biri ‘örnekseme’ (kıyas) yolu, diğeri ‘yargıcın hukuk yaratması’ yoludur. Örneksemeden yararlanarak boşluğu doldurma olanağının bulunmaması durumunda, yargıç kendi koyacağı kural ile boşluğu doldurur. Buna yargıcın hukuk yaratma yetkisi denir". Gözübüyük, Hukuka Giriş, s. 77-78. 12 Gözübüyük, Hukuka Giriş, s. 78; Özsunay, Medenî Hukuka Giriş, s. 205; Akyol, Medenî Hukuka Giriş, s. 282. 13 Akyol, Medenî Hukuka Giriş, s. 281. 14 Özsunay, Medenî Hukuka Giriş, s. 228. 15 Mesela "Kimse sahip olduğu haktan fazlasını başkasına devredemez" bkz. Koschaker, Roma Özel Hukukunun Ana Hatları, s. 40; "Özel kural genel kuralı geçersiz kılar", "Zamanda tekaddüm eden hakta da tekaddüm eder", "Zaruret yasak (emir) tanımaz". Bkz. Edis, Medenî Hukuka Giriş, s. 148-149. 16 TBK’nun 332. maddesinde belirtilen "iş sahibi, akdin hususî halleri ve işin mahiyeti noktasından hakkaniyet dairesinde kendisinden istenebileceği derecede, çalışmak dolayısıyla maruz kaldığı tehlikelere karşı icap eden tedbirleri ittihaza... mecburdur" hükmünden, yazılı olmayan şu hukuk ilkesi çıkarılabilir: "Üçüncü kişileri tehlikeye maruz kılan bir durum yaratan veya böyle bir duruma girişen kimse zarar doğmasını önlemek için şartların gerektirdiği özeni göstermekle ve koruyucu önlemler almakla yükümlüdür". Bkz. Edis, Medenî Hukuka Giriş, s. 149. 17 Siyasal rejimin yapısını oluşturan temel düşüncelerden yani, varolan hukuk düzeninin tümünden çıkarılan prensipler, genel geçer bir kuraldan ziyade, daha çok siyasal rejim ile hukukun gerçekleştirmek istediği adalet düşüncesinin birleştiği noktada yeralır. "Kamu düzeni kuralı", "toplum yararı", "kişisel hürriyetin devredilemezliği", "insan haysiyeti", "hukukî güvenlik ilkesi", "sosyal hukuk devleti" gibi terimler ile ifade edilen anayasal ilkeler, bu gruba örnek gösterilebilir. "Kişisel hürriyetin devredilemezliği" ilkesi TMK’nun 23. maddesinin 2. fıkrasında da yer almaktadır. Bkz. Edis, Medenî Hukuka Giriş, s. 150-151. 18 "Müsellemât: İspatı imkansız veya çok zor ve fakat her selim aklın, yani kökleşmiş âdetlerle, alışılan batıl zihniyetle anlayışları kararmamış ve muayyen bir fikir ve kanaatin, veyahut hasis menfaatlerin esiri olmayan, matireye az çok aklı erebilen kişilerin kolayca ve biraz düşünmekle kabulünde tereddüt etmiyeceği gerçeklerdir". Belgesay, "Mecellenin Küllî Kâideleri ve Yeni Hukuk", İÜHFM, XII, 564. 19 Dönmez, "Hz. Peygamber’in Tebliğine Hâkim Olan Başlıca Hukuk Prensipleri", Ebedî Risalet, s. 164. 20 Koschaker, Roma Özel Hukukunun Ana Hatları, s. 127, 143, 167, 255. 21 Edis, Medenî Hukuka Giriş, s. 147-148; Özsunay, Medenî Hukuka Giriş, s. 229. 22 Schwarz, Medenî Hukuka Giriş, s. 199. 23 Özsunay, Medenî Hukuka Giriş, s. 18. 24 Schwarz, Medenî Hukuka Giriş, s. 199. 25 Edis, Medenî Hukuka Giriş, s. 147. 26 Hâtemî, Medeni Hukuk Tüzelkişileri, I, 1. 27 Bilgen, İdare Hukuku Dersleri, s. 201-204. Geniş bilgi için bkz. 105-217 arası. 28 Özsunay, Medenî Hukuka Giriş, s. 229. 29 Schwarz, Medenî Hukuka Giriş, s. 98. 30 Schwarz, Medenî Hukuka Giriş, s. 108. 31 Hol, İslâm Tarihi, I, 208; Yâzîcî, "Halep", DİA, XV, 242. 33 Yâzîcî, "Halep", DİA, XV, 242-243. 34 İbn Nüceym, Eşbâh, s. 12; İbnu’l-Âdîm, Zübdetu’l-Haleb, s. 332; Kâtip Çelebî, Keşfu’z-Zunûn, I, 371; İbn Kutluboğa, Tâcu’t-Terâcim, s. 84; Berki, İslam Hukuku, s. 38. 35 Heffening, "Kâsânî", İA, VI, 374. 36 Kureşî, el-Cevâhiru’l-Mudiyye, IV, 25. 37 Taşköprîzâde, Miftâh, II, 273; Kureşî, el-Cevâhiru’l-Mudiyye, IV, 26; Kâtip Çelebî, Keşfu’z-Zunûn, I, 371 38 Bolelli, "Fâtıma binti Alâeddin es-Semerkandiyye", DİA, XII, 225. 39 Heffening, "Kâsânî", İA, VI, 374. 40 Bu konudaki görüşü ile ilgili olarak bkz. Kasânî, Bedâyi‘, I, 548. 41 İbnu’l-Âdîm, Zübdetu’l-Haleb, s. 332; İbn Kutluboğa, Tâcu’t-Terâcim, s. 84; Kureşî, el-Cevâhiru’l Yüklə 3,3 Mb. Dostları ilə paylaş:
|