& Şureddin memmedli Prof. Dr.; Gürcistan uyruklu; Ardahan Üniversitesi öğretim üyesi

Z BAĞCALAR köyü – Gedi çayının mansabında, ilçe merkezinden 17 km batı semtte, rakımı 1180 m. Bağcalar yer adı 1701 yılı belgesinde hatırlanır. Nüfusu: 1721'de 25 aile; 1870'te 4 ailede 27 kişi; 1926'da 15 ailede 104 kişi; 2002'de 149 kişi (69 bay, 80 bayan), 2006'da 35 ailede 146 kişi. İlkokul 1926'da açılmıştı. Ana okul (10 öğrenci) faaliyettedir.

Z BEZEKLİ köyü – Karasu çayının sol kıyısında, ilçe merkezinden 8 km güney-batıdadır, rakımı 1280 m. Bozuk–Bozoğluları Türk taifesinin adının tahrifi olduğu düşünülür. Nüfusu: 1870'te 19 ailede 159 kişi; 1918'de 22 kişi; 1926'da Yukarı Bezekli'de 18 ailede 80 kişi, Aşağı Bezekli'de 52 ailede 325 kişi; 2002'de 763 kişi, 2006'da 252 ailede 778 kişi. Temel (dokuz yıllık) okulu (113 öğrenci) faaliyettedir. Ünlü kişileri: yüksek görevler üstlenmiş Hacımurad Xelilov, âlim Eli Nesibov vb.

Z ÇOPURALLAR köyü – İlçe merkezinden 25 km batıdadır. Son tunç ve erken demir devirlerine ait kazı materyalleri, o cümleden Sak tipli dövüş baltaları, tunç bıçak uçları bulunmuştur. Nüfusu: 2002'de 108 kişi, 2006'da 50 ailede 115 kişi.

Z DAĞ ARIXLI köyü – Lükün-Şindi dağının batı eteklerinde, ilçe merkezinden 12 km kuzey-batıdadır, rakımı 1460 m. Bu toponim de, Aran Arıxlı gibi, Kıpçakların Arık taifesinin, Orta Asya'da Kıpçak Karakalpaklarda şimdi de var olan Arık kavminin adını yansıta biler. Tarihi kaynaklarda köyün adına Meryemli şeklinde de rast gelinir. Nüfusu: 1886'da 18 ailede 137 kişi; 1926'da 41 ailede 290 kişi; 2002'de 711 kişi (354 bay, 357 bayan), 2006'da 146 ailede 766 kişi. Okul 1926'da açılmıştı, şimdi ana okul (97 öğrenci) var.

Z DAĞ KIZILHACILI köyü – Gomaret yaylasında, ilçe merkezinden 20 km kuzey-batıdadır, rakımı 1240 m. Aran-Kızılhacılı gibi, Dağ Kızılhacılı'nın da Kıpçak-Karapapaklara bağlı taifenin adındandır. Köyün adına 19. yüzyılın tarihi kaynaklarında Tehmezkulu-Kızılhacılı biçiminde rast gelinir. Nüfusu: 1870'te 25 ailede 168 kişi; 1926'da 67 ailede 423 kişi; 2002'de 341 kişi (156 bay, 185 bayan), 2006'da 88 ailede 336 kişi. İlkokul 1930'da açılmıştı, şimdi ana okul (53 öğrenci) var.

Z DELLER köyü – Başkeçid yaylasında, Maşaver çayının sağ kıyısında, ilçe merkezinden 4 km güney-batıdadır, rakımı 1160 m. Bolnis-Deller köyü gibi, bu Deller de Türk menşeli taifelerden olmuştu, Kazaklarda, Başkurtlarda, Nogaylarda, Karakalpaklarda Tele taifesinin adını yansıtır. Nüfusu: 1926'da 31 ailede 253 kişi; 2002'de 313 kişi (162 bay, 151 bayan). Okul 1923'de teşkil edilmişti, ana okul (15 öğrenci) faaliyettedir. Ünlü kişilerinden: hukuk-muhafezeci Vakıf Sadıkov vb.

Z DUNUS köyü – Başkeçid yaylasında, Maşaver çayının sol kıyısında, ilçe merkezinden 8 km doğudadır. Bu toponime 1536 yılı belgelerinde rastlaşırız. Nüfusu: 1870'te 8 ailede 54 kişi; 1926'da 26 ailede 195 kişi; 2002'de 454 kişi (223 bay, 231 bayan), 2006'da 135 ailede 612 kişi. Temel okul (84 öğrenci) var. Ünlü kişileri: hukuk-muhafezeci Selimxan İsmailov, eğitimci Nizami Hesenov vb.

Z ENGİREVAN köyü – Maşaver çayının sağ kıyısında, ilçe merkezinden 13 km güney-doğudadır, rakımı 1160 m. 16. yüzyılın kaynaklarında Engirevan–Semeküre yer adı hatırlanır. Nüfusu: 1870'te 7 ailede 48 kişi; 1918'de 103 kişi; 1926'da 21 ailede 133 kişi; 2002'de 162 kişi (86 bay, 76 bayan), 2006'da 46 ailede 167 kişi.

Z GEYLİYEN köyü – Başkeçid yaylasında, ilçe merkezinden 14 km doğudadır, rakımı 1340 m. Nüfusu: 1870'te 23 ailede 154 kişi; 1926'da 42 ailede 305 kişi; 2002'de 640 kişi (323 bay, 317 bayan), 2006'da 175 ailede 636 kişi. Temel okul (61 öğrenci) faaliyettedir. Ünlü kişileri: profesörler Bedirxan Ehmedov, Xaleddin İbrahimli, Kerem Memmedov, eğitimci Hümmet Abdullayev, gazeteciler Meded Coşkun, Şamxelil Memmedov, Emin Mahmudov vb.

Z GORA köyü – küçük köydür, nüfusu Kara papaklardan ve Yunanlardan ibarettir.

Z GÖDEKDAĞ köyü – Başkeçid yaylasında, ilçe merkezinden 9 km batı semtte, rakımı 1450 m'dir. Türk menşeli Get tiresinin, Oğuz soylu Gödekli tiresinin, Hazarların Gödekler kolunun, kadim Getek kavminin adıyla dağ sözcüğünün birleşmesi hesap edilir. Nüfusu: 1886'da 16 ailede 171 kişi; 1926'da 26 ailede 155 kişi; 2002'de 362 kişi, 2006'da 118 ailede 419 kişi. İptidai okul var.

Z HAMAMLI köyü – Karabulak çayının sol kıyısında, ilçe merkezinden 9 km güneyde, rakımı 1160 m. Güneyde 1 km aralıda 12. yüzyıldan kalma, girişi güneyden olan kilse ve küçük mezarlık aşikarlaşmıştır. Nüfusu: 1728'de 16 aile; 1870'te 47 ailede 409 kişi; 1918'de 797 kişi; 1926'da 127 ailede 858 kişi; 2002'de 1596 kişi (769 bay, 827 bayan), 2006'da 474 ailede 1579 kişi. Dünyevi okul 1922'den var; hazırda ortaokul (249 öğrenci) faaliyettedir. Ünlü kişileri: âşık Sona, saz ustası Mehemmed Hamamlı, din hadimleri Hacı Musa, Mehemmed Musa oğlu, Hacı Salman Musayev, âşık Vekil, hukuk-muhafezeciler Şahbaz Aslanov, Rafik İsmailov, güreş üzere dünya ve Avrupa şampiyonu Kemandar Mecidov, toplumsalcılar Paşa Aslanov, Niyaz Mecidov, şair-âlim-gazeteci Knyaz Aslan vb.

Z HÜSEYNKEND (Söyünçay) köyü – Gomaret (Gümeret) yaylasında, ilçe merkezinden 25 km batı semtte, rakımı 1380 m. 1701 yılı belgelerinde bu köyün adı geçer. Nüfusu: 1926'da 17 ailede 70 kişi; 2002'de 135 kişi. İptidai okul var. Ünlü kişilerinden: hukuk-muhafezeci Memmed Memmedov vb.

Z KAMERLİ köyü – Başkeçid yaylasında, ilçe merkezinden 7 km batı semtte, rakımı 1390 m. Kuzeyden Cenubi Kafkas'a gelmiş kadim Kamer / Kemer Türk taifesinin adından ola biler. Nüfusu: 1886'da 50 ailede 304 kişi; 1926'da 67 ailede 406 kişi; 2002'de 713 kişi (341 bay, 372 bayan), 2006'da kayıtta 295 ailede 852 kişi. Okulun tarihi 1922'dendir, ana okul (109 öğrenci) faaliyettedir. Ünlü kişileri: seminaryum mezunu Kulam Vahabov, şair Şamı Balacaoğlu, toplumsalcılar Polad Ovcuyev, Hemid Abdullayev, hukuk-muhafezeci Ellez Ovcuyev vb.

Z KAMIŞLI köyü – Başkeçid yaylasında, ilçe merkezinden 40 km güney-doğudadır, rakımı 1460 m. 1536 yılı belgelerinde Kamışkend adı kayıtlıdır. Toponim Kızılbaşların Kömüşlü tiresiyle ilgili ola biler. Nüfusu: 1870'te 30 ailede 508 kişi; 1918'de 403 kişi; 1926'da 72 ailede 509 kişi; 2002'de 355 kişi (177 bay, 178 bayan), 2006'da 106 ailede 412 kişi. Okul 1921'den faaliyettedir ve ana okul var.