· teleqraf və telefon şəbəkələri

Əlaqə kanalının vəziyyətinə nəzarət.

Əlaqə kanalının vəziyyətinə nəzarət metodları, ilk növbədə əlaqə kanalının vəziyyətini qiymətləndirmək üçün istifadə olunan meyarlara görə fərqlənir. Bu cür meyarlar impuls xarakteristikasının növü, element başına düşən səhv nisbəti və s. ola bilər. Sonuncu vəziyyətdə, diskret məlumatların ötürülməsi üçün kanalın yararlılıq dərəcəsinin qiymətləndirilməsi anlamı dedikdə, diskret kanalın keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi haqqında danışmaq məsləhətdir. K_səh səhv əmsalını təyin etmək üçün birbaşa və dolayı metodlardan istifadə edilə bilər.

Düz metod, təhlil intervalı T-də əvvəlcədən bilinən elementlərin ardıcıllığının qəbulunda səhv elementlərin sayını hesablamaqla səhv əmsalının təyin edilməsini nəzərdə tutur.

K_səh = n_səh/N

Burada,  n_səh - təhlil intervalında cəhv elementlərin sayıdır; N - T zaman müddətində ötürülmüş elementlərin sayıdır. Səhvlərin əmsalı, səhvin ehtimalının qiymətləndirilməsidir və bundan sonra K_səh kimi işarələnəcək.

Kanalların keyfiyyətini qiymətləndirmək üçün dolayı metodlar siqnal formasının səhvləri və təhrifləri arasındakı əlaqənin istifadəsinə əsaslanır və K_səh təyin etməklə təhrif olunmuş siqnalların sayılmasını güman edir. Hansı metoddan istifadə olunmasından asılı olmayaraq, ən qısa müddətdə səhv ehtimalının qiymətləndirilməsini əldə etmək tapşırığı verilir. Nəticədə qiymətləndirmənin dəqiqliyi səhv ehtimalının qiymətləndirilməsinin dispersiyası ilə xarakterizə edilə bilər. Aydındır ki, kanal keyfiyyətini qiymətləndirmək üçün nəzərdən keçirilmiş iki metoddan ən yaxşısı, müəyyən bir seçmə ölçüsü (analiz intervalı) üçün təxmin variantının daha kiçik bir dəyərini verən üsul olacaqdır.

Düz metodla, kanal ilə məlumatın qəbulda məlum olan ardıcıllığının ötürülməsi tələb olunur və bu test adlanır. Buna görə metod adətən test üsulu adlanır. Dolayı metodlar bir test ardıcıllığının kanal üzərindən ötürülməsini tələb etmir və bu səbəbdən testsiz adlanır. Kanalların keyfiyyətini qiymətləndirmək üçün testsiz metodların istifadəsi daha çox üstünlük təşkil edir, çünki bu halda kanalın keyfiyyəti iş prosesində və işarə siqnallarına uyğun olaraq qiymətləndirilir.

İdarəetmə cihazlarının işə salındığı yerdə, ötürümə, qəbuletmə və ya ötürülmə və qəbuletmə olduqda eyni vaxtda açılan adaptiv PDS yoxlama sistemləri idarəetmə cihazları ilə seçilir. Çox vaxtnəzarət qutğusu qəbuletmə zamanı işə salınır və yoxlamanın nəticələri barədə məlumat əks əlaqə kanalı ilə geri göndərilir.

Kanal vəziyyətinin analiz müddətinə görə sabit və dəyişkən analiz müddətləri olan PDS sistemləri fərqlənir. Sonuncu vəziyyətdə analiz intervalı kanal keyfiyyətindən asılıdır, bu zaman səhv əmsalı nə qədər çox olarsa, kanalın keyfiyyəti barədə bir o qədər tez qərar verə bilərik. Dəyişən analiz vaxtının istifadəsi kanalın keyfiyyəti haqqında qərar verməyə sərf olunan orta vaxtı azaldır.

Kanalın keyfiyyəti barədə qərar qəbul etmək üçün nəzarət yalnız nəzarət intervalı zamanı həyata keçirilə bilər. Bu, cari nəzarətdir. O, siqnal keyfiyyətinə nəzarət kimi izah edilə bilər. Belə bir nəzarət nümunəsi, hər kod birləşməsi üçün qəbulun düzgünlüyünün müəyyənləşdirilməsidir. Nəzarət həmçinin dayanıqlıq - stasionarlıq hissəsindən kanalın keyfiyyətini müəyyənləşdirmək üçün həyata keçirilə bilər, bu da dayanıqlıq aralığından əhəmiyyətli dərəcədə az olan bir zaman aralığındakı ölçmə nəticələrinə əsaslanır. Bu vəziyyətdə nəzarətin vəzifəsi kanalın vəziyyətini proqnozlaşdırmaqdır.

Əgər cari nəzarət bir qayda olaraq siqnalın keyfiyyəti haqqında məlumat verən təhlilin nəticəsinə əsasən onun qəbulu şəraitini yaxşılaşdırmaq üçün təyin edilibsə, onda proqnozlaşdırma qərar qəbul edildikdən sonra sistemin lazımi keyfiyyət göstəricilərini təmin edərək PDS sisteminin dəyişdirilməsinə yönəldilmişdir.