· teleqraf və telefon şəbəkələri

10. Modem rabitəsi üçün fiziki təbəqə protokolları.

İki kompüter arasında rabitə qurulduqda modemlər 1-1-inə rabitə sürəti, səhvlərin düzəldilməsi və verilənlərin sıxılması haqqında məlumat verməlidir. Bunun üçün protokollar vardır. Onlar modemin standartlaşmış alqoritmləridirlər. Onlardan bəzi haqqında danışıq.

V.21 protokolu sadə 300 bit / s modemlərdə istifadə olunur - tezlik modulyasiyası iki telli bir xətt üzərində ötürülmə ilə tətbiq olunur. Düz və əks ötürmə istiqamətlərində 1 və 0-ı təmsil etmək üçün dörd tezlikdən (980-dən 1850 Hz-dək) istifadə olunur.

V.22 protokolu 1200 bit/san sürəti ilə xarakterizə olunur, tezlik bölüşdürülməsi (dupleks üçün) və iki qat faza modulyasiyası (PM) istifadə olunur.

Kvadratura-amplituda modulyasiyasından istifadə də mümkündür. V.22bis protokolu 1200 və 2400 Hz arasında daşıyıcı tezliklərdən istifadə edir, modulyasiya sürəti 600 bod, məlumat ötürülmə sürəti 2400 bit/san təşkil edir, çünki hər siqnal çipi dörd bitlik yığımın 16 qiymətindən birini (hər bir dəyərin öz amplitudu var) əks etdirir. V.29 protokolu 9600 bit/san sürətə malikdir və burada dörd telli xüsusi kanal istifadə olunur.

V.32 modemləri faza modulyasiyası və alınan siqnallardan öz ötürücüsünün əks-sədasını süzməklə sürət 9600 bit/san-yə çatır. Xüsusi bir prosessor xəttdə səs-küy olduqda avtomatik olaraq ötürmə sürətini azaldır. Küyə davamlı kodlaşmadan istifadə olunur.

V.32bis protokolunda eyni daşıyıcılarda və bod sürətində, kvadratur amplitud modulyasiyasını və faza modulyasiyasını birləşdirərək ötürmə qabiliyyəti 14.4 kbit/san-yə qədər artır. Bu protokolun V.32terbo genişlənməsi artıq 16.8 və 19.2 kbit/san sürətlərinə hesablanmışdır.

Müasir yüksək sürətli modemlər V.34 protokoluna və ya əvvəlki sələfi olan V.FC-yə uyğun olaraq qurulur. Burada sürətlər 2.4 kbit/san addımları ilə 2.4-28.8 kbit/san arasında dəyişir. Protokol daşıyıcını 1600 ... 2000 Hz aralığında dəyişdirərək, ötürücünün müəyyən bir vəziyyətə uyğunlaşdırılmasını, həmçinin çağrılan və çağıran modemlərində modulyasiya metodlarının avtomatik ilkin uyğunlaşmalarını təmin edir. V34.bis protokolunda sürət 33,6 kbit / s-ə çata bilər.

Son zamanlarda x2 adlı texnologiyadan istifadə edərək 56 kbit/san sürətli modemlər istehsal olunmağa başladı. Bununla birlikdə, x2 üçün standartlar yoxdur və köçürmənin iki qat sürətlənməsi hələ alınmamışdır.

V.42 protokolu səhvlərdən qorunma standartlarından biridir, V.42bis isə məlumatların sıxılması protokoludur. V.42 protokolu ilə yanaşı MNP (Microcom Network Protocol) protokolları səhvlərin düzəldilməsi üçün istifadə olunur.

Mesaj ötürülməsini təşkil etmək nümunəsi olaraq HDLC protokolunun bir variantı olan V.42 protokolunu nəzərdən keçirək.

Bağlantı qurulması (protokola giriş) asinxron bayt yönümlü rejimdə baş verir. Bağlantı tələbi iki baytlı ODP siqnalı göndərməklə edilir. Bağlantı ADP-nin cavabını göndərmək şəklində alıcının razılığını tələb edir. Bundan sonra əlaqə yaranır, sinxron bit yönümlü rejimə keçid aparılır. Mesajın əvvəlində nəzarət ladrları, sonra isə məlumat kadrları ötürülür. Bəzi protokollar haqqında qısa məlumat (RS-232C-yə əsaslanan iki telli) aşağıda ümumiləşdirilmişdir (protokolun adı, modulyasiya metodu, saniyədə kilobit sürəti və ola bilsin digər xüsusiyyətləri göstərilmişdir).

• "V.21_FM_0.3_" "1" üçün 980 və 1650 Hz tezliklər, "0" üçün - 1180 və 1850 Hz tezliklərdən istifadə olunur.

• V.22_PM_1,2_ irəli və tərs kanalların, 1200 və 2400 Hz-lik tezliklərin ayrılması; dörd faza dəyərləri.

• V.22bis kanalların _QAM duplex_2,4_ tezlik bölməsi; dörd və 16 mövqeli QAM; modulyasiya sürəti 600 bod; orta sürətli modemlər üçün əsas protokol.

• V/29_ QAM _9,6_ 16-mövqeli QAM, seçilmiş kanallarda dupleks (dörd telli) və ya kommutasiya olunan kanallarda yığılmış yarım dupleks (iki telli).

• V.32_QAM_9,6_ 16-mövqeli QAM, seçilmiş və ya kommutasiya olunan kanallar.

• V.32bis_QAM_14,4_ 128-mövqeli QAM.

• V.32ter_ QAM_19,2_ QAM, dupleks, seçilmiş və ya kommutasiya olunan kanallar.

• V.34_ QAM_ 28,8_ 256-mövqeli QAM, dupleks.

Sadalanan protokollar kanalların kommutasiyası ilə analoq telefon şəbəkələrində işləmək üçün nəzərdə tutulub. Onlar İki telli rabitə xətlərinə istinad edirlər və V.29-dan bəri əks-səda yığımından istifadə edirlər. Ağır trafikli seçilmiş telefon xətləri çox vaxt dupeks rabitə üçün dörd telli və yarım dupleks rabitə üçün iki telli xətlərdən istifadə edilir (V.23, V.26, V.27, V.29 protokolları).

Yüksək sürətli xüsusi kanallarda, müvafiq olaraq 48, 72, 168 kbit/san sürətinə hesablanmış V.35, V.36, V.37 protokollarından istifadə etmək olar.