[]

ə qayıtdınız?
– Piyada qayıtdım, – deyə Rastinyak cavab verdi.
Rastinyakı yolundan azdırmaq istəyən Votren sözün davam edərək:
– Bax belə yarımçıq nəşələr mənim xoşuma gəlməz: mən öz karet minmək, öz lojamda oturmaq və

evimə karet qayıtmaq istərdim, – dedi. – Ya hər şey, ya da heç bir şey – budur mənim şüarım.
Voke təsdiqlə:
– Yaxşı şüardır, – dedi.
Ejen Qorio ataya pıçıldadı:
– Siz madam de Nusingeni ziyarət etmək istəmirsinizmi? O, sizi fərəhlə qəbul edər, o, mənim barəmdə təfsilatı öyrənmək istəyəcək. Mənə məlumdur ki, o, mənim kuzinam madam de Boseanın evini görmək üçün hər şeyə hazırdır. Mənim onu çox sevdiyimi və bu arzu əməl etmək üçün düşündüyümü ona söyləməyi unutmazsınız.
Rastinyak tələsik Hüquqşünaslıq məktəbinə getdi. O, bu miskin evdə mümkün dərəcədə az qalmaq istəyirdi. Bütün günü şəhəri dolaşdı. Başı qızdırma içində yanırdı: həddən artıq cəsarətli ümidlərlə yaşayan bütün gənclər bu vəziyyətə yaxşı bələddirlər. Ejen Votrenin gətirdiyi dəlillərin təsiri altında cəmiyyət həyatının ziddiyyətlərinə dalmışdı ki, bu halda Lüksemburq bağının* qapısında dostu Byanşona təsadüf etdi.
tələbə soruşdu:
– Nə olub belə, çox ciddi görünürsən?
– Axmaq fikirlər mənə rahatlıq vermir.
– Necə yəni axmaq fikirlər? Fikirlər üçün dərman var.
– Nə dərmanı?
– Onları icra etmək... dərmanı.
– Sən zarafat eləyirsən, çünki bilmirsən məsələ nə yerdədir. Russonu oxumusanmı?
– .
– Yadındadırmı, Russoda belə bir yer var: o, oxucuya bir sual verir, soruşur ki, əgər Parisdən kənara çıxmadan, yalnız bir arzu ilə Çində qoca bir mandarini1 öldürmək və bunun sayəsində varlanmaq mümkün olsaydı, oxucu nə edərdi?
– Yadımdadır.

– Bəs bu barədə fikrin nədir?
– Boş şeydir. Mən bu saat otuz üçüncü mandarini öldürməklə məşğulam.
– Zarafat eləmə. Sözümə qulaq as, əgər belə bir şeyin mümkünlüyünü sənə sübut etsələr və buna nail olmaq üçün yalnız başınla bir işarə etmək kifayət olduğunu söyləsələr, neylərdin?
– Sənin mandarinin çox qocadırmı? Sözün doğrusunu axtarsan, sənin mandarinin qoca, ya cavan, sağlam, ya iflic olmasının... yox, yox, lənət şeytana.
– Sən yaxşı oğlansan, Byanşon. Bəlkə, iş belə oldu: sən bir qadına aşiq olmusan, bütün varlığını onun yolunda verməyə hazırsan, onun bərbəzəyi, karet , arzu etdi