[]

^{Nusingenin hansı evlərdə olduğunu bilib-bilmədiyimi məndən}

soruşurdunuz.
– Bəli!
– Elə isə sizə söyləyə bilərəm: gələ bazar ertəsi günü o, marşal Karilyanonun evində təşkil edilən balda iştirak edəcək. Əgər siz oraya getməyə imkan tapa bilsəniz, qızlarımın necə şənləndiklərini, necə geyindiklərini, bir sözlə, hamısını mənə söylərsiniz.
Ejen Qorionu buxarının yanında əyləşdirərək:
– Siz bunu haradan öyrəndiniz, əzizim Qorio ata? – deyə soruşdu. Qorio şad halda:

– Bunu mənə qulluqçusu söylədi. Qızlarımın nə etdiklərini mən Konstansa ilə Terezadan öyrənirəm, –

dedi.

Qoca, heç bir şubhə doğurmadan, öz məşuqəsinin həyatına daxil olmaq üçün mahir bir vasitə tapan gənc

aşiqə bənzəyirdi. Sadədilliklə:
– Siz onları görəcəksiniz! – dedi. Onun sözlərində kədərli qibtə hiss olunurdu. Ejen cavab verdi:

– Bilirəm. Mən bu saat madam de Boseanın yanına getmək istəyirəm. Məni marşalın arvadına təqdim etməsini xahiş edəcəyəm.
Ejen vikontessanın yanına hər zaman geyəcəyi paltarda getməyi daxili bir fərəhlə arzulayırdı. Moralistlərin “insan qəlbinin uçurumları” adlandırdığı şey həqiqətdə aldadıcı fkirlərdən, biixtiyar şəxsi mənfəət meyillərindən başqa bir şey deyildi. Bir çox cümləpərdaz mülahizələrə səbəb olan bu ürək sərgüzəştləri, insan qəlbində baş verən bu gözlənilməz dəyişikliklərin əsas məqsədi daha çox nəşələnmək, həzz almaqdır. Əynində yaxşı paltar, əllərində modalı əlcək, ayağında qəşəng çəkmələri görən Ejen yaxşılıq niyyətində olduğunu unutdu. Həqiqətə arxasını çevirən gənclər vicdan güzgüsündə

özünə baxmağa cəsarət etməz, halbuki yetkin yaşlarında artıq bu güzgüyə baxarlar. İnsan həyatının bu iki

dövrü arasındakı fərq də ancaq bundan ibarətdir.
İki qonşu – Ejen və Qorio ata son bir neçə günün ərzində dostlaşmışdı. Bu gizli dostluğun psixoloji səbəbləri Votrenlə Ejen arasında doğan ədavətin psixoloji səbəblərinin eyni idi. Cəsur bir filosof hisslərimizin fiziki aləmə təsirini təyin etmək fikrinə düşərsə, o, əlbəttə, heyvanlarla insanlar arasındakı münasibətlərdə maddi quvvə təsirini sübut etmək üçün bir çox əsaslar tapa bilər. Bir it, tanımadığı bir adamı gördüyü zaman onun dost, ya düşmən olduğunu tez təyin etdiyi halda, heç bir fizionomist* insan təbi