01 tutunamayanlar

204

---

İ
LMİHAL
BİRİNCİ KİTAP
HİLKAT
BAB I
1
Bidayette cemiyyet vardı. Cemiyyet, ne halkedilmişti,
ne de halkedilmemişti.
2
Cemiyyetin müessisleri, yedi esas müeyyidenin yedi
meş’alesi, kur’unu vüstası, mütemadiyen münevver ve
mütenekkiren peygamber, Ulu Orkan, Ulu Durman,
Ulu Salgan, Ulu Gökçin, Ulu Yılgın, Ulu Kutbay ve
Ulu Düzgen idi.
3
Cemiyyetin kâmilen müesses nizâmının esrârı ve on-
dan neş’et itmiş tâli müesseselerinin anahtarı, işbu ye-
di azizin etvârında mündemiç idi.
1
4
Şöyle ki: Ulular ulusu ve beşeriyyetin fikriyâtının bâ-
nisi Orkan Yalvaç, cemiyyetin uzviyetinde dimağ yeri-
ne kaimdir. Her kim ki tefekkürle iştigal etmiştir ve
edecektir, içtimaî nizamda hangi müessese vardır ki
idarî vecibelerle mahmûldur, işte onun derûnunda Or-
kan Aziz-i Kebir’in mübarek mevcudiyetinin âsârı
mevcuttur: Şöyle ki:
5
Devletin, Emr-i İlâhî ve Emr-i Vâki şeklinde tecelli
eden bilumum hâkim kuvveti, Dâhi Orkan’ın evsafı ile
makulen mütenasiptir. Onun, mür’itleri beyninde ve
fevkinde olan had-di istiabisi, devletin fertler nezdin-
deki âlî itibarının müşabihidir. Ve emreden ve tecziye
205
1 Eski din kitaplarında Teslis (Trinity) ile birlikte sık sık sözü edilen Yedilem
(Septet), İlâhî Kuvvetin, yedi dünyevî unsura ayrılması demek olup, felsefede
de “plurality” kavramıyla ifade edilen bir düzen zenginliğini göstermektedir.

---

eden ve teşkil eden ve tesbit eden, kuvvet ve kudretini
Ondan alır.
6
Takdir-i İlâhi’nin mümkün kıldığı nev-i beşerin ida-
me-i hayat edebilmesi için elzem olan muvazene un-
suru ise, Müşfik Salgan’ın şahsında tebellür eder. İlâhî
Uzviyetin küçük beyni mertebesinde addedilmesi ikti-
za eden ve tevazunun müşahhas misâli olan Ulu Sal-
gan, Nâmütenâhi Orkan’ın kuvvet ve kudretini, ce-
miyyetin âlî menfaatleri için tahdit ve tesbit etmek
üzere mevcuttur.
2
Şöyle ki:
7
Bilcümle kanunlar, maarif, âsâyişin muhafazası ve mü-
nevverlerin velâyeti, Salgan Yalvaç’ın mihmandarlığı
ile icra olunur.
8
Ulu Durman, ammenin asabî bünyesine tekabül edip,
cemiyyetin uzuvlarına, Ulu Orkan’ın ika eylediği emir-
leri nakil ile mükelleftir.
9
Ulu Gökçin, Kaadir-i Mutlak’ın mübarek bedeninde
misafir olan Ruh-ül Mukaddesi temsil eyler. Bilcümle
sanayi-î nefise, darüttalimi musiki ve edebiyat ehli, il-
ham ve kudretini Muhteşem Gökçin’den alırlar.
10
İlâhi Uzviyyetin adalî kuvveti, Ulu Yılgın’ın bedeninde
bilkuvve mevcuttur. Beden harekâtına ait tâlimlerin
kâffesi, onun tâyin ve tasvibiyle neşvünema bulur.
11
İlâhi Bedenin Kürre-i Arz’daki müşahhas timsalinin is-
keleti, Ulu Düzgen’in vücudunda nümayandır. Medi-
ne-i iptida cümle inşaat ve mimarî esaslarını onun vaz
eylediği düsturlarla kuvveden fiile intikal ettirir.
12
Ve nihayet, cemiyyetin mevcudiyetini muhafaza ve ha-
ricî tesirlere karşı müdafaa, Ulu Kutbay’ın tensibi ile ic-
ra olunur. Kuvve-i İnzibatiye ve Asakir-i Türkiye, bil-
206
2 Münekkitler bu cümledeki “tevazunun” sözü ile, Salgan’ın alçakgönüllü olması
dolayısıyla, “tevazu” mu, yoksa aynı paragraftaki “tevazun”la ilgili muvazene
meselesine mi dokunulduğu konusunda ihtilaf halindedir.

---

cümle tâbiyesini, Kutbay’ın, Zabitân-ı Erkân-ı Harb-ı
Umumiyesi ile tedvir ve terkip eder.
13
Selifüzzikir ameliye, yekdiğerini münasip bir sıra ile
tâkip ederek, haftanın yedi gününe mütesaviyen tak-
sim olunur.
3
14
Bilcümle ef ’alin icrasından, Heyet-i Peygamberiye
mes’uldür. Hilkat’in itmamı ile vazifedar olanlar, ayni
zamanda nazariyenin tesbiti ile mükelleftir.
4
HADİSAT
...............
BAB 27
1
Peygamberin, Anadolu’ya vâsıl olduklarında memle-
ket, bilcümle harâbat ve cehalet ile mahmul idi. Onlar
geldiler, mütalâa eylediler, şifa verdiler, nizam vaz ey-
lediler, medeniyyet ithal eylediler.
2
Çünkü onlarda, Merkezî Asya’nın bilumum hikmet,
safvet, itidal, haşmet ve istikrarı mevcut idi. İlimle
207
3 İşlerin yedi güne bölünmesi hususunda, “İlmihal”in en selahiyetli tefsircisi
İmam-ı Kamburî, şöyle diyor:
Pazartesi, Heyet-i Peygamberiye toplanır ve Orkan, heyet azalarına lazım
gelen direktifi verir. Salı günü işe başlamak uğursuz sayıldığından yalnız,
Yılgın’ın murakabesi altında beden talimleri yaptırılır. Çarşamba günü, Sal-
gan tarafından tatbikat tesbiti yapılır. Perşembe günüyse, hafta başından iti-
baren meydana gelmiş dahilî ve haricî zabıta vakaları hakkında gereken ted-
birler alınır ve suçlular mahkemeye sevkedilir. Cuma tahkikat dosyası açılır
ve maznunlara celp gönderilmesi gibi teferruatla meşguliyet oldukça vakit
alır. Cumartesi, yarım gün mesai olduğu için Düzgen’e tahsis edilmiştir. İn-
şaat için lüzumlu avan projeler ve birinci keşif özetleri hazırlanır. Pazar, isti-
rahate ayrılmıştır.
4 Hilkat’in Nazariyyattan mahrum edilemeyeceği, “İhtilalci bir nazariyye mevcut
olmadan ihtilalci bir tatbikatın icrası gayrı kabili tasavvurdur” düsturuyla tes-
bit edilmiştir.

---

meşbu idiler.
3
Ve onlar geldiklerinde itibar ile karşılanmadılar. Uzun
ve meşakkatli bir azimetin âkibetinde, sûretleri peri-
şân, libası cümle küçük mahlûkat ile mülemma idi.
4
Mahalli halk, bu hâl-i pürmelâli görüp de istihza ve
muaheze ettiler; fakat Peygamberin, daha önce aniden
ortaya çıkmış bütün peygamberin gibi kendilerinin
dahi istiskale mazhar olacaklarını bilip de ândan yüz
çevirerek, Melekûtu ianeye çağırdılar. Bu vaziyet, ahali
tarafından yanlış tefsir olunup, orada hazır bulunan
bilumum Sivaslılar, onlara nakden ianeye başladılar.
Peygamberin’in üstü başı da böyle bir muamele ve tef-
sire müsait idi.
5
Allah da halkın bu ianesinden hoşnut kalıp, Peygam-
berin vasıtasıyla ilân etti: her kim bir altın verdi, bin
altın alacaktır. Bunu halka naklettikleri zaman, iane
için bir tehacüm başladıysa da, Allah, bu hilekâr kulla-
rından Peygamberin’e şikâyetçi olup, mükâfat talep et-
meden muin olanların bu faizden istifadelerini emret-
ti. İmdi saat alaturka iki otuzu tecavüz ettiğinde, bu
andan itibaren iane verenler makbul değildir, zira Al-
lah’ın fahiş bir faiz vereceğini işitmişlerdir. Hemen bir
hercümerc teşekkül etti. Bu kararın, iki otuzdan evvel
ilânının muvafık olduğunu, imdi kararın iptalinin icap
ettiğini iddia ettiler.
5
6
Bu mukabele üzerine Allah’ın âsabı bozulup da ben si-
208
5 Tatbikat bahsinde de tekrar edileceği gibi yeri gelmişken hemen belirtelim:
bütün ticari usullerin menşei “İlmihal”de mevcuttur. Burada zikredilen saat iki
otuz da bilahare, Kayserililer tarafından benimsenmiş ve borsanın kapanış saati
olarak tesbit edilmiştir.
İlmihal’in bu amelî tarafı, yalnız din adamları arasında değil, ticaret erbabı
tarafından da çok beğenilmiştir. Böylece din adamları İlmihal’i, fakir fukara
arasında yaymaya çalışırken, ticaret borsası da tüccarlara kabul ettirmekte zor-
luk çekmemiştir.

---

ze gösteririm demesiyle, Sivas ve Kayseri civarına bir
fırtına göndermesi bir oldu.
7
Allah’ın bu misli gayri mütesadif gazabından korkan
ehli ticaret, Peygamberin’e sığınarak imana geldiler.
Fakat, bilcümle esnafın biinsaf muamelesinden muta-
zarrır olan ahali, bezirgâna yapılan bu muameleden
hoşnut dahi kaldılar.
8
İmdi, Orkan Peygamber, Nur-ül Hak, yerden bâlâ bir
yere çıkarak, etrafına toplanan halka hitaben ezcümle
dedi ki:
9
Bizler arazinin ve ilmin bâlâ olduğu bir memleketten
sizlere iman ve ziya tevzii için geldik. Bizler, adalet ve
hikmet müvezzileriyiz. İmdi, bizden yalınız hayır gö-
receksiniz. Amma velâkin, bizler, bezirgânın değil, siz-
lerin mümessiliyiz. İmdi, Allah’ın nezdinde bir yer te-
dariki için bizlere verilen ianenin bir faidesi olamaz.
Bizlerin iaşe ve ibatesi ile Hak Tealâ meşgul ve mes’ul-
dur. Sizlerde ona muin olun.
10
Yalınız, bizim nafakamızla fazla meşgul olmayın. Yok-
sa Rab, ben Peygamberin’inin rahatı ile kâfi gayreti
gösterip meşgul olmuyor muyum diye müteessir olup,
hepinizin bildiği gibi, bu teessür teessüfe oradan da
hiddete inkılâp ederse, sizi ben bile kurtaramam.
11
Halk, bu sözlerden ziyadesiyle müstefid olarak, ulula-
rın istirahat ve iskânına vakfoldu.