01 tutunamayanlar

Kucaklamak isterdi ölümü ve sonsuzu
İnsan yapısındaki çelişkiler, onun ne ölüme ne de son-
suzluğa bir türlü dayanamadığını gösteriyor. Sonsuzluk da
ölüm kadar ürkütücü bir gerçektir. Sonsuzluk, yalnız Alla-
hın dayanabileceği bir güçlüktür. Yeri gelmişken, sonsuzlu-
ğa mahkûm edilen Uçan Hollandalı’nın sözünü etmeden
geçemeyeceğim.
Selim, küçükken, önceleri bu adamı Hollanda Hava Yol-
ları sanıyormuş. Sonraları, Saffet Korkmaz’ın (Bak: mısra
315) etkisiyle müzik -elbette klasik müzik- kültürünü iler-
letince, bu sefer de Yarasa Opereti ile karıştırmaya başlamış
adamı. (Bak: 
Die Flaedermaus und Der Fliegende Hollander
)
Allah’tan o sıralarda James Mason ve Ava Gardner’in baş-
rollerini paylaştıkları “Pandora” filmini görmüş de aydın-
lanmış.
Hem gemi hem de kaptanının adı Uçan Hollandalı oldu-
ğu için, filmin başında durum biraz karışık. Pandora, bili-
yorsunuz, kutuyu merakından açtı da ümit dışında bütün
kuşları uçurdu: işte o kadın. Yalnız, bu filmde oldukça aklı
başında görünüyor. Uçan Hollandalı’yı -gemiyi değil kapta-
nı- bu ebedi lanetten kurtarmak istiyor. Eski zamanlarda
geçtiğinden olacak, film oldukça karanlık. James Mason,
her zamanki gibi, alt dişlerini, ta diş etlerine kadar göstere-
rek karaya çıkıyor. Derdi büyük: bir türlü ölemiyor. Bugün-
kü 
electronic remote control
’a benzeyen bir sistemle kendi
kendine idare edilen gemisinde, sonsuzluğa -ya da dinî
sonsuzluk olan kıyamete- kadar dolaşmaya mahkûm. An-
cak, kendisini, onunla ölmeye razı olacak kadar seven bir
kadın bulursa ölebilecek. Pandora, insanlığın başına getir-
diği felaketi tamir etmek için olacak, bu fedakârlığı yapıyor.
Tabii bu arada James Mason’a âşık oluyor. (Kadınlar bu
adamda ne bulurlar anlamam.)
155

---

Sonunda, Hollywood filmlerinde pek rastlanmayan bir
şey oluyor: ikisi de ölüyor. Konuyu bu duruma getirdikten
sonra, oğlanla kızı öldürmeden işin içinden çıkabilecek bir
senarist de göremiyorum doğrusu. Ölüm sahnesi akşam ce-
reyan ediyor. Sabah, ağlarını çeken balıkçılar, Uçan Hollan-
dalı ile Pandora’nın cesetlerini -balıklarla birlikte- buluyor-
lar. Böylece Uçan Hollandalı -adam- isteğine kavuşuyor.
Gemiye ne olduğu hakkında bir bilgi verilmiyor.
Galiba, filmin başlarında, Hollanda sarayları, eski kıyafet-
lerle James Mason’un Tanrıya nasıl karşı geldiği ve karısı-
nın nasıl korktuğu gösteriliyor ama asıl film Uçan Hollan-
dalı, Ava Gardner’le tanıştıktan sonra başlıyor.
Sanıyorum, Selim, film başladıktan sonra girmiş salona;
hatta bir iki kişi de, oturun, göremiyoruz, demişler. O telaş-
la, filmin başlarını pek iyi anlayamamış. Kısacası, insan, bu
tarihî olayla da bir kere daha anlıyor ki bazen sonsuzluk bi-
le Amerikan filmleri kadar sıkıcı bir şey.
BİRİNCİ ŞARKI
Selim Işık, tanıdığım kadarıyla, bu şarkıları yazmak için
gerekli düşünce-duygu birliğinden yoksun bulunmaktadır.
Bu durum, şarkıların özünde olduğu kadar, biçiminde de
yer yer göze çarpmaktadır. Bu nedenle, şarkıların açıklama-
sına geçmeden önce, bütününü, biçim bakımından incele-
mek istiyorum.
Selim, her işinde olduğu gibi, şarkıları yazmaya da bir
Türk gibi başlamış ve bütün iyi niyeti ve çabasına rağmen,
İngiliz gibi bitirememiştir. Kafasındaki dağınıklığı anlatabil-
mek için, şarkılara da dağınık bir biçim vermek gerektiğini
sanmıştır. Bu dağınıklık, bir biçim bozukluğu olarak bütün
şarkılar boyunca sürüp gitmektedir. Nitekim, Birinci Şarkı-
156

---

da, yedi-yedi hece bölümlü sekiz mısralık kıtalar -ya da Se-
lim’in yarım Batı etkisiyle kullanmak isteyeceği deyimle,
stanzalar- olarak görünen ilk biçim, İkinci Şarkıdan başla-
yarak hem her kıtadaki mısra ve hem de her mısradaki he-
ce sayısı bakımından belirsiz ve düzensiz bir yapıya ulaşı-
yor. Selim’i ilk gençlik yıllarında etkileyen