1-amaliy mashg‘ulot. Sanoq sistemalari asoslarini amaliy o‘rganish Ishdan maqsad

Bajariladigan kodning tabiati va boshqaruv moslamasining tashkil etilishi bo‘yicha bir nechta arxitektura turlari ajratiladi:
Mikroprotsessorning arxitekturasi uning bir qancha xususiyatlari bilan belgilanadi. Asosiysi, o'qitish tizimini tashkil etuvchi ko'rsatmalar (buyruqlar) xususiyatlari va ularni amalga oshirish mexanizmi bilan bog'liq. Mikroprotsessor arxitekturasining ikkita asosiy turi mavjud:

• 
  RISC arxitekturasi
  
• 
  CISC arxitekturasi
  

RISC (kompyuterni qisqartirilgan ko'rsatmalar to'plami) arxitekturasi birinchi marta 1979 yilda IBM801 mini-kompyuterida joriy qilingan. Ushbu arxitektura uchta asosiy printsipga asoslanadi:

• 
  mukammal kompilyator tufayli tizim yuqori darajadagi dasturlash tillarini qo'llab-quvvatlaydi;
  
• 
  butunlay apparatda bajariladigan ibtidoiy buyruqlar to'plamidan foydalanish;
  
• 
  protsessorga ko'pgina ko'rsatmalarni bir soat siklida bajarish imkonini beruvchi xotira va kiritish/chiqarishni tashkil etish.
  

RISC arxitekturasiga ega birinchi mikroprotsessorlar 80-yillarning boshlarida Kaliforniya universiteti (Berkli) va Stenford universitetida ishlab chiqilgan va ishlab chiqarilgan. Ushbu mikroprotsessorlar mualliflarining maqsadi eng sodda tuzilishga ega bo'lgan samaraliroq mikroprotsessorni yaratish edi. Bu muammoni hal qilishning ikki yo'li bor edi. Birinchi usul registr faylining sig'imini oshirish orqali xotiraga kirishlar sonini kamaytirish edi. Ushbu tamoyilga asoslangan arxitektura birinchi marta RISC I mikroprotsessorida qo'llanilgan va Berkli arxitekturasi sifatida tanilgan. Ikkinchi usulning mohiyati kompilyatorda, uni optimallashtirish yordamida liniyasidagi ko'rsatmalar ketma-ketligini o'zgartirish orqali yotadi, bu mikroprotsessor registrlarining intensiv ishlashini ta'minlashi va natijada linyalarning ishlamay qolishini bartaraf etishi kerak. Ushbu g'oyaga asoslangan arxitektura birinchi marta Stenford shahrida ishlab chiqilgan va qo'llanilgan, shuning uchun uni Stenford me'morchiligi deb atashadi.
Mikroprotsessor arxitekturasini ishlab chiqishda ikkita holat kuzatiladi. Birinchi holda, biz eng qadimgi protsessor modellarining CISC (Complete Instruction Set Computer) arxitekturasiga ega mikroprotsessorlar haqida bormoqda. Bu protsessorlar qatoriga 80x86 oilasiga kiruvchi barcha protsessorlar kiradi (masalan, i8086, i80286, i80386, i80486 protsessorlari). CISC arxitekturali protsessorlar keng va murakkab ko'rsatmalar to'plamining mavjudligi bilan ajralib turadi. Ushbu turdagi protsessorlarning registrlari tarkibi va maqsadi jihatidan juda xilma-xil bo'lib, ko'p va murakkab ko'rsatmalar tizimi ko'rsatmalarni dekodlashni qiyinlashtiradi va ko'proq apparat resurslarini talab qiladi. Talabga olib keladigan ko'rsatmani bajarish uchun ko'proq soat taktlari talab qilinadi.
80x86 protsessorlari juda murakkab ko'rsatmalar tizimiga ega. Ushbu tizim 8 va 16 bitli protsessorlarda oqlangan bo'lsa-da, CISC arxitekturasi 80-yillarning boshlarida protsessorni bitta chipga joylashtirish uchun jiddiy to'siq bo'ldi. Shunday qilib, ushbu arxitekturada protsessordagi ko'rsatmalarning katta ro'yxati bilan ishlash proshivkani qayta ishlaydigan juda murakkab markaziy boshqaruv blokini talab qiladi. Buning uchun umumiy kristal maydonining 60% kerak bo'ladi. 80x86 protsessorlar oilasining i80486 modelidan boshlab aralash (gibrid) arxitektura qo'llanila boshlandi: RISK yadrosi CISC protsessorida amalga oshirildi.