1. Ayrı-ayrı enerji məhsullarının (əmtəələrin) balanslarının tərtibinə dair Müqəddimə

Ehtiyatların səviyyəsi (qalıqları) və onların dəyişməsi

Neft ehtiyatları neft məhsulları balansının əsas göstəricisidir. Neft ehtiyatlarının uçotu dünya üzrə təchizatın (təklif) normal vəziyyətdə saxlanılması üçün zəruridir. Ehtiyatlar təchizat və istehlak arasında balansı təmin edir; istehsal aşağı düşdükdə ehtiyatlar istehlakın lazımi səviyyəsini təmin etmək üçün istifadə olunur, ehtiyatların anbarda yığılması isə təklif tələbdən çox olduğu halda neft məhsullarının hərəkətini təmin edir. Anbarda yığılan ehtiyatlar haqqında neft balansında məlumatların göstərilməməsi bazarda şəffaflığın olmamasına gətirib çıxarır. Ehtiyatların dəyişmə tendensiyası neft bazarının təhlili üçün vacibdir (neftin vəziyyətinin qiymət-ləndirilməsi zamanı).

Ehtiyatlar - qiymətlərin müəyyən edilməsində əsas amildir, əksər hallarda ehtiyatların səviyyəsi (qalıqlar) qiyməti müəyyən edir. Məsələn, ehtiyatların həcminin azlığı çatışmazlığın (defisitin) və ya artırılma ehtiyacının olması deməkdir, bu da qiymətin artırılmasını göstərir. Digər tərəfdən, əgər sənaye lazımi keyfiyyətli neftlə bol təmin olunursa, qiymətin aşağı düşməsini gözləmək olar. Buna görə də, dünyada neft ehtiyatlarının vəziyyəti haqqında operativ məlumatların toplanması vacibdir.

Neft məhsullarının ehtiyatları haqqında məlumat xam neftin ehtiyatları haqqında məlumat kimi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Məsələn, xam neft ehtiyatları hər ölkənin neft emalı zavodları üçün xammalın kifayət qədər olub-olmadığını göstərir və beləliklə də, neft emalı zavodlarının daxili bazarı necə təmin etmələrinin əlaməti olur. Digər tərəfdən, avtomobil mövsümünün əvvəlində benzin ehtiyatlarının və ya qış mövsümünün əvvəlində mazut yanacağının ehtiyatlarının aşağı səviyyəsi neft emalı zavodları, neft şirkətləri və hakimiyyət üçün qiymətlərin artırılması və çatışmazlığın (defisitin) əmələ gəlməsi haqqında xəbərdarlıq işarəsidir.

Neft məhsullarının ehtiyatları haqqında məlumatlar hakimiyyət və ya neft şirkətləri tərəfindən qəbul edilən strateji qərarların hazırlanması üçün çox vacibdir.

Ehtiyatlar haqqında tam və vaxtı-vaxtında verilən məlumat uzunmüddətli planlaşdırma üçün zəruridir. Neft məhsulları ilə təchizatda əmələ gələn çətinliklər zamanı lazımi tədbirlər (həm milli, həm də beynəlxalq miqyasda) görmək üçün hakimiyyətin ehtiyatlar haqqında ətraflı, geniş məlumata ehtiyacı var.