1. Ayrı-ayrı enerji məhsullarının (əmtəələrin) balanslarının tərtibinə dair Müqəddimə

İdxal və ixrac

Bərpa olunan enerji mənbələri və tullantıların idxal və ixracı məhduddur. Bərpa olunan enerji mənbələri və tullantıların beynəlxalq ticarətinin zəif inkişafının bir neçə səbəbi var.

Birincisi, I qrup məhsulların istehsalı tamamilə elektrik və istilik enerjisinin istehsalına əsaslanır. Nəticədə, bu məhsullarla bağlı hər bir ticarət əməliyyatı bərpa olunan enerji mənbələri və tullantıların ticarəti kimi deyil, elektrik və istilik enerjisinin ticarəti sayılır. Satılan elektrik enerjisinin eyniləşdirmək çox çətindir (və ya mümkün deyil). Lakin, elektrik enerjisinin ekoloji təmiz məhsulların bazarına çıxarılması statistikləri elektrik enerjisinin idxal və ixracını istehsal mənbələri üzrə bölməyə məcbur edə bilər.

İkincisi, II qrup məhsulların tədarükü yerin təkindən (altından) çıxan istilik enerjisinin və ya günəş şüalarının istilik enerjisinin tutulmasını (toplanmasını) və istifadəsini nəzərdə tutur. Buna görə də idxal və ixrac məhsulların yalnız dövlət sərhədlərindən keçirilməklə yerdəyişməsi ola bilər. Bu az ehtimallıdır.

Beləliklə, bərpa olunan enerji mənbələri və tullantılarla yeganə real ticarət imkanı III qrup məhsulların idxal və ixracıdır. Məsələn, ağac yanacağı və kənd təsərrüfatı istehsalının tullantıları sərhədlərdən keçirilə bilər. Lakin, bu məhsulların əksəriyyətinin istiliktörətmə qabiliyyəti aşağı olduğundan, onların böyük məsafələrə daşınması iqtisadi cəhətdən sərfəli deyil. Buna görə də, III qrup məhsulların ticarəti də məhduddur.

Ümumi əmtəə dövriyyəsi göstərilməlidir. Bərpa olunan enerji mənbələri və tullantılar üçün ticarətin həcmi məhdud olduğuna görə mənşə ölkəsi üzrə idxal və təyinat ölkəsi üzrə ixrac haqqında məlumatları toplamağa və əks etdirməyə ehtiyac yoxdur.

Bərpa olunan enerji mənbələri və tullantılardan istehsal olunmuş elektrik enerjisinin ticarəti elektrik enerjisi üzrə sorğuda elektrik enerjisinin ümumi ticarətinin hissəsi kimi göstərilir.

İstilik enerjisi teracoulla (TC), ağac kömürü və maye bioyanacaqlar min tonla (1000 t) göstərilməlidir.

Bərpa olunan enerji mənbələri və tullantıların idxal və ixracı son dərəcə məhduddur və, əsasən, III qrup məhsullara aiddir.