1. Ayrı-ayrı enerji məhsullarının (əmtəələrin) balanslarının tərtibinə dair Müqəddimə

Ehtiyatların (qalıqların) dəyişməsi

I qrup məhsulların istehsalı tamamilə elektrik və istilik enerjisinin istehsalına əsaslanır, bu enerji daşıyıcılarının saxlanılması çox çətindir. Hidroakkumulyasiya hovuzlarından enerjinin mümkün istehsalı ehtiyat kimi sayılmamalıdır.

II qrupa çevrilmə və son istehlak sektorlarında çox profilli istifadə üçün təklif (tədarük) olan məhsullar (geotermal və ya günəş istilik enerjisi kimi) daxildir. Lakin, bu məhsullar öz təbiətlərinə görə adi qaydada “saxlanıla” bilmir, buna görə də, qalıqlarının (ehtiyatlarının) dəyişməsi haqqında məlumatların göstərilməsi mümkün deyil.

III qrupa çevrilmə və son istehlak sektorlarında müxtəlif proseslərdə istehsal və istifadə olunan məhsullar (tullantılar, ağac yanacağı, bioqazlar və maye bioyanacaqlar) daxildir. Bu məhsullar öz təbiətlərinə görə adi qaydada “saxlanıla” bilir, buna görə də, bu qrupun məhsulları üçün qalıqların (ehtiyatların) dəyişməsi göstərilə bilər.

Nəhayət, ehtiyatların miqdarı son dərəcə məhdud olduğundan, bərpa olunan enerji mənbələri və tullantıların qalıqları (ehtiyatları) haqqında dəqiq məlumatlar almaq çox çətindir.

Ehtiyatların dəyişməsi göstərilməlidir. Ehtiyatların dəyişməsi = dövrün əvvəlinə olan ehtiyatların miqdarı – dövrün sonuna olan ehtiyatların miqdarı, mənfi ədəd ehtiyatların yığılmasını, müsbət ədəd isə ehtiyatların sərfini göstərir.

Dövrün əvvəlinə olan ehtiyatlar hesabat dövrünün birinci gününün əvvəlinə olan ehtiyatlardır, dövrün sonuna olan ehtiyatlar hesabat dövrünün sonuncu gününün sonuna olan ehtiyatlardır. Məsələn, təqvim ili üçün dövrün əvvəlinə olan ehtiyatlar yanvar ayının 1-nin əvvəlinə olan ehtiyatlardır, dövrün sonuna olan ehtiyatlar isə dekabr ayının 31-nin sonuna olan ehtiyatlardır.

İstilik enerjisi üçün miqdarları teracoulla (TC), ağac kömürü və maye bioyanacaqlar üçün min tonla (1000 t) göstərmək lazımdır. Bütün ədədlər tam ədədə qədər yuvarlaqlaşdırılmalıdır, mənfi ədədlər olmamalıdır.

Bərpa olunan enerji mənbələri və tullantıların ehtiyatlarının dəyişməsi son dərəcə məhduddur və, əsasən də, III qrup məhsullara aiddir.