1. Ayrı-ayrı enerji məhsullarının (əmtəələrin) balanslarının tərtibinə dair Müqəddimə

Bərpa olunan enerji mənbələrindən və tullantılardan alınan enerjinin son istehlakı

Enerjinin son istehlakı sənaye, nəqliyyat və digər sektorların istehlakçılarına tədarük edilən bərpa olunan mənbələrdən və tullantılardan olan II və III qrup yanacaqları əhatə edir. Bura çevrilmə üçün və ya energetikada istifadə olunan yanacaqlar daxil deyil.

Sənaye sektorunda istehlakın böyük hissəsi iki altsektorda: kağız-sellüloz və poliqrafiya sənayesində, o cümlədən, ağac emalı və meşə materialları sənayesində baş verir.

Nəqliyyat sektorunda bərpa olunan enerji mənbələri və tullantıların istehlakı olduqca məhduddur və nəqliyyatda dünya enerji istehlakının 1%-dən azını təşkil edir. Lakin, nəqliyyatda istifadə olunan bərpa olunan enerji mənbələrinin hissəsi müxtəlif ölkələrdə fərqlidir.

Bərpa olunan enerji mənbələri və tullantıların son istehlakının böyük hissəsi (80%-dən çox) digər sektorlarda, əsasən də, mənzil sektorunda və xidmətlər sferasında baş verir. Əksəriyyəti ağac yanacağı olan biokütlə bu istehlakın böyük hissəsini təşkil edir. Ağac yanacağı, əsasən, qidanın hazırlanması, mənzillərin qızdırılması və məişətdə suyun qızdırılması üçün istifadə olunur.

Çox ölkələrdə ağac yanacağı əhali tərəfindən sərbəst yığıldığına görə, son istehlak, o cümlədən, tədarük haqqında etibarlı statistik məlumatlar almaq çətindir.

Son istehlak üçün biokütlənin istehsalını əhatə etmək daha da çətindir, çünki oduncağın çox hissəsi satılmır, əhali tərəfindən sərbəst yığılır. Əgər biokütlə çevrilməyə məruz qalmırsa (məsələn, ağac kömürünə), istehsalı istehlaka bərabər hesab etmək olar. Lakin, lazım olan vaxtda mümkün olduqda istehlakın müayinəsini və istehsaldan başlayaraq satışa qədər tədarükün müayinəsini aparmaq məsləhətdir.

Əlavə etmək lazımdır ki, son istehlakda baxılmayan bir neçə element (yelkənli gəmiləri hərəkətə gətirən külək və ya evlərin qızdırılması üçün istifadə olunan günəş istiliyi) var. Əgər bunlar nəzərə alınsaydı, onda bərpa olunan enerji mənbələri və tullantıların ümumi hissəsi yüksək olardı.

Enerjinin son istehlakı və ya enerjinin son istifadəsi göstərilir.

Göstərilən həcmlərə təsərrüfat subyektləri tərəfindən özəl ehtiyaclar üçün istiliyin istehsalında, buxarın istehsalında qazan, soba və analoji qurğuların işi üçün istifadə olunan yanacaqlar daxildir. Müəssisələr tərəfindən yanacaqların istehlakı kimi göstərilən həcmlərdən üçünçü şəxslərə satılan elektrik və istilik enerjisinin istehsalında istifadə olunan miqdarları istisna etmək lazımdır. Bu həcmləri “Çevrilmə sektorunda” göstərmək lazımdır.

Miqdarları teracoulla (TC) göstərmək lazımdır, istisna olunan ağac kömürü və maye bioyanacaqların miqdarları min tonla (1000 t) göstərilir. Bütün ədədlər tam ədədə qədər yuvarlaqlaşdırılmalıdır, mənfi ədədlər olmamalıdır.

Enerjinin son istehlakına çevrilmə üçün və ya enerji sektorunda istifadə olunan yanacaqlar daxil deyil.