1. Ayrı-ayrı enerji məhsullarının (əmtəələrin) balanslarının tərtibinə dair Müqəddimə
-cu sətir “Enerji məhsullarının məhsullararası yerdəyişmələri, qayıtmalar”
Yüklə 3,21 Mb.
|
9-cu sətir “Enerji məhsullarının məhsullararası yerdəyişmələri, qayıtmalar”. Məhsullararası yerdəyişmə - enerji məhsullarının keyfiyyətinin (xüsusiyyətlərinin) dəyişməsi ilə bağlı, onların yenidən təsnifləşdirilməsidir. Yerdəyişməyə məruz qalmış məhsulun həcmi balansda “çıxdığı” məhsul sütununda mənfi kəmiyyət kimi, “daxil olduğu” məhsul sütununda isə müsbət kəmiyyət kimi qeyd edilir. Neft-kimya sənayesindən qayıtmalar - Neft-kimya sənayesində prosesləri keçdikdən sonra neft emalı zavodlarına təmizlənmə və emal üçün qayıdan ağ neftin sair növlərinə aid olan məhsullardan ibarətdir. Neft emalı zavodları onlara qaytarılan məhsulları yanacaq kimi istifadə edə bilər və ya onları hazır məhsula daxil edə bilərlər. Neft-kimya sənayesindən qayıtmış belə məhsullar üzrə məlumatlar balansın 9.3-cü sətrində qeyd edilir. 10-cu sətir “Energetika sektorunun daxili istehlakı”. Balansın bu sətrində neft və qaz emalı zavodlarının (10.2-ci altsətir) öz fəaliyyətlərini təmin etmək üçün istehlak etdikləri ağ neftin sair növlərinə aid olan məhsulların miqdarı göstərilir. İstehlak olunmuş belə enerji məhsulları digər enerji məhsullarına çevrilmədən uçotdan silinir. 11-ci sətir “Bölüşdürmə zamanı itkilər və digər itkilər”. Bu sətir boş saxlanılır. 12-ci sətir “Son istehlak üçün yararlıdır”. Bu sətrin məlumatları 13-14-cü sətirlərin məlumatlarının toplanması ilə alınır. 13-cü sətir “Qeyri-enerji məqsədli son istehlak”. Qeyri-enerji məqsədləri üçün ağ neftin sair növlərinə aid olan məhsullardan nəqliyyatda (13.3-cü altsətir), kimya sənayesində (13.1-ci altsətir) və sənayenin digər sahələrində (13.2-ci altsətir) istifadə oluna bilər. 14-cü sətir “Enerji məqsədli son istehlak” altı iri qrupun – sənaye; nəqliyyat; kənd və meşə təsərrüfatı, balıqçılıq; ticarət, mehmanxana və restoranlar; iqtisadiyyatın digər sahələri və ev təsərrüfatları üzrə enerjinin son istehlakı haqqındakı məlumatlarından formalaşdırılır. Sənaye - (sətir 14.1). 14.01–14.11-ci altsətirlərdə sənayenin sahələri üzrə enerji məqsədi ilə istehlak olunmuş ağ neftin sair növlərinə aid olan məhsulların miqdarı göstərilir. Nəqliyyat. Ağ neftin sair növlərinə aid olan məhsullardan – nəqliyyatda enerji məqsədi ilə istifadə olunmadığına görə 14.2 sətir və həmçinin onun altsətirləri (14.21-14-25) boş saxlanılır. Kənd və meşə təsərrüfatı, balıqçılıq (sətir 14.3) sahələrində (balıqyetişdirmə, açıq dənizdə balıq ovu daxil olmaqla) istifadə olunmuş ağ neftin sair növlərinə aid olan məhsulların miqdarı bu sətirdə əks etdirilir. Ticarət, mehmanxana və restoranların öz fəaliyyətinin təmin edilməsi zamanı istehlak etdiyi ağ neftin sair növlərinə aid olan məhsulların miqdarı 14.4-cü sətirdə göstərilir. İqtisadiyyatın digər sahələri üzrə yuxarıda adları sadalanmayan rabitə, səhiyyə, təhsil, bank və sığorta sektorunda, habelə dövlət idarəetmə orqanları və s. sahələrdə müəssisələrin əsas fəaliyyətinin təmin edilməsi üçün istifadə edilmiş ağ neftin sair növlərinə aid olan məhsulların miqdarı 14.5-ci sətirdə əks etdirilir. Ev təsərrüfarlarında məişət məqsədləri üçün istifadə edilmiş ağ neftin sair növlərinə aid olan məhsulların miqdarı balansın 14.6-cı sətrində göstərilir. 15-ci sətir “Statisik fərq”. Ağ neftin sair növlərinə aid məhsulların son istehlak üçün yararlı (12-ci sətir) miqdarından onun qeyri-enerji (sət.13) və enerji (sət.14) məqsədli son istehlakının cəmi çıxıldıqdan sonra yaranan fərqdir. Statistik fərqin qiyməti mənfi işarə ilə də ola bilər. “Statistik fərq” sətrinin məlumatları balans məlumatlarının keyfiyyətini qiymətləndirməyə imkan verən əsas meyardır. Belə ki, enerji daşıyıcıları arasında ağ neftin sair növlərinin cüzi paya malik olduğundan statistik fərqin 10%-dək olmasına yol verilir. Ağ neftin sair növləri üzrə əmtəə balansının maketi min ton
1.9. Neft koksu Göstəricinin qısa tərifi. Neft koksu ləngidilmiş kokslaşdırma və ya aldadıcı mayeləşdirilmiş qatda kokslaşdırma kimi proseslərdə neft xammalı, qudron və qatranın əlavələrinin krekinqi və karbonlaşdırılması nəticəsində alınmış qara rəngli, bərk əlavə (qalıq) maddədir. Əsasən karbondan (90-95%) ibarətdir və tərkibində külün az miqdarı ilə səciyyələnir. Neft koksundan poladtökmədə koks sobalarında xammal kimi, elektrodların, kimyəvi maddələrin istehsalında və s. məqsədlər üçün istifadə edilir. Katalitik koks da bu kateqoriyaya aiddir. Göstəricinin hesablanma metodologiyası. Neft koksunun miqdarı tonla ölçülərək, istehsalı neft emalı müəssisələri tərəfindən 23-emal (neftayırma), 5-energetika və həmin müəssisələr üzrə onun idxalı, ixracı, istehlakı və ehtiyatların dəyişməsi 23-emal (neftayırma), 5-energetika, 4-yanacaq və 6-energetika rəsmi statistika hesabatlarında uçota alınır. Neft koksu Sənaye Məhsullarının Statistik Təsnifatı üzrə 23.20.32.40.0 kodu ilə, onun idxalı və ixracı isə HS/CN beynəlxalq ticarət nomenklaturasının 2713(.11+.12) kodu ilə kodlaşdırlır. Məlumatların əhatəliliyi. Neft koksunun istehsalı, ehtiyatların dəyişməsi haqqında stati Yüklə 3,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||