1 Beynəlxalq sistemin anlayışı

BMT beynəlxalq məhkəmesinin mecburi yuridiksiyasinin taninmasinin 3 formasi 
var:
ümumi beyanat, post hoc, ante-hoc (razılıq) 
a) ümumi beyanat -dövlet beyan edir ki, bundan sonra yaranacaq butun mubahiselere 
munasibetde dövlet beyn mehkemenin mecburi yurizdiksiyasini qebul edib. Geniş yayilmayib.
b) post hoc - dövlet her hansi bir muqavile imzalayarken (çoxterefli, ikitərəfli) muqavilenin 
prosesal hissesinde dövletler qeyd edirler ki, bu muqavilenin tetbiq sferasi ile bağli mubahise 
olduqda, dövlet mubahiseni beyn mehkemeye öturecek. (1961 Vyana)
 
 

c) ante hoc - konkret mubahise yarandiqdan sonra mehkemeye öturulur.
BMT-nin beynəlxalq mehkemesi - Haaqada yerleşir.
Hakimleri arbitrajin daimi palatasinin milli qrupunu teşkil eden hakimlersen seçilir.
86) Beynəlxalq Humanitar hüququn zamana və məkana görə qüvvəsi. Beynəlxalq hüquqda 
neytrallıq 
Hərbi əməliyyatlar müəyyən məkanda baş verir. Beynəlxalq hüquqa əsasən bu cür 
məkanlar müharibə teatrına və hərbi əməliyyatlar teatrına bölünür.
* Müharibə teatrı elə hava su və quru məkanıdır ki burada döyüşən tərəflərin silahlı 
qüvvələrinin hərbi əməliyyatlar aparmaq hüququ vardır.  
* Hərbi əməliyyatlar teatrı isə hərbi əməlyyatların konkret aparıldığı hava su və quru 
ərazisidir.
Beynəlxalq hüquq müəyyən məkanları müharibə teatrından çıxaraq müharibə teatrlarını 
məhdudlaşdırır. Düşmən tərəin ərazisinin bəzi məkanları hərbi əməliyyatlar teatrından çıxarıla 
bilər. Buraya həmçinin neytral dövlətlərin əraziəlri də daxildir. 

---

Müharibədə neytrallıq anlayışı
* Manu qanunlarında, 1907 ci il Haaqa konvensiyalarında verilib.