1. BÖLÜM: İZCİLİĞe giRİŞ



Yüklə 241,84 Kb.
səhifə8/8
tarix03.01.2019
ölçüsü241,84 Kb.
#89693
1   2   3   4   5   6   7   8

7.UĞRAŞI: KÜRESEL

İzcilik dünyadaki en büyük uluslararası gençlik hareketidir. Bu uğraşı diğer ülkeler ve bu ülkelerin halkları, kültürleri hakkında daha fazla bilgi sahibi olmana yardım edecektir. Aynı zamanda küresel iklim ve çevresel konuları anlamamızı sağlayacaktır.



Ne yapmam gerekli?


Bu uğraşıyı tamamlamak için iki alanda etkin rol alman gerekiyor. Örnekleri aşağıda verilmiştir ancak benzer faaliyetler de kabul edilebilir. Kendi alanlarını oymakbaşın ile görüşerek seçebilirsin.

        1. ULUSLARARASI İLİŞKİLER


Türkiye dışındaki izcilerle bağlantıya geçmek.

Bu şöyle yapılabilir:



  • Uluslararası kamplar

  • İnternet, JOTI (Jamboree on the internet)

  • Telsiz, JOTA (Jamboree on the air)

  • Mektup arkadaşları (mektup ya da e-mektup)


Neleri Deneyebilirim?


  • Pakistanlı bir arkadaşınızdan öğrendiğiniz bir Pakistan yemeğini evde veya izci evinde pişirerek ailene veya arkadaşlarına ikram edebilirsin.

  • Avustralyalı bir izci arkadaşından aldığın bilgilerle bir Avustralya halk oyununu oynamaya çalışabilirsin.



        1. ULUSLARARASI KONULAR


Aşağıdaki listeden iki başlığı seç:
● Ticaret ● Sağlık ● Su ve hıfzısıhha

● Çevre ● Mülteciler ● Hoşgörüsüzlük

● Evsizlik ● Yoksulluk ● Tutuculuk
Seçtiğin konuları anlamana yardım edecek bir dizi etkinlik üstlen. Sonuç olarak birer faaliyet yap.
Küresel Köy

Bu, günümüz dünyasının bir resmini çizmenize yardım edecek bir etkinliktir. Dünyayı 1000 kişinin yaşadığı bir köy olarak hayal edin. Köyde:



  • 60 Kuzey Amerikalı ,

  • 80 Güney Amerikalı ,

  • 86 Afrikalı,

  • 210 Avrupalı,

  • 564 Asyalı var.

Bunlardan

  • 60 tanesi köyün tüm zenginliğinin %50’sine sahip.

  • 500’ünün yeterince yiyeceği yok.

  • 600’ü gecekondularda yaşıyor.

  • 700’ü okuma yazma bilmiyor.

Bu sizin köyünüz olsaydı değiştirmek ister miydiniz?

Dünyada adaletsizliklerin bazılarını değiştirmek üzere kurulmuş birçok kuruluş ve dernek bulunmaktadır. Uluslararası ticaret veya Afrika’daki su ve sağlık sorunları için geliştirme projeleri veya yağmur ormanlarını koruma programları veya evsiz insanlar ve mülteciler hakkında neler biliyorsun?
Gelişim Olmasına Yardım Et
Unutma ki bu uğraşı sadece keşfetmek için değildir. Problemi çözecek bir çalışma yapmaya başlamalısın. Araştırdığın konu hakkında çalışan bir yardım kuruluşunda görev alabilirsin. Diğer insanlara bulduğun problem çözüm yöntemini anlatıp, onları yardım etmeye ikna edebilirsin. Bunu bir poster hazırlayarak, bir gösteri kurgulayarak yapabilirsin. Bu sana bağlı. Unutma, problemlere çözüm bulmak için harekete geçmelisin.

8. UĞRAŞI: TOPLUM


Yaşadığınız çevrede yaşayan insanların problemlerini tespit edin ve onlara nasıl yardımcı olabileceğinizi düşünün. Okulunuza giderken diğer insanların nereye gittiğini ve günlerini nasıl geçirdiğini hiç merak ettiniz mi?
Ne Yapmam Gerekli?

Bu uğraşıyı tamamlamak için toplumunuz hakkında en az iki alandaki faaliyete katılmanız gerekiyor.



        1. YAŞADIĞINIZ ÇEVREYİ ARAŞTIRMA


Bulunduğun çevredeki kamu kurum ve kuruluşlarını ve onların yöneticilerini tanımalı, görevleri hakkında bilgi edinmeli, Sivil Toplum Kuruluşlarını ziyaret ederek amaçlarını ve faaliyetleri hakkında bilgi edinmelisin. Yapacağın görüşme ve röportajları kulüp yayın organlarında yayınlayabilirsin.
Neleri Deneyebilirim?

  • Mahalle muhtarını ziyaret edip görevleri hakkında bilgi edinebilirsin.

  • İl genel meclisi üyeleri veya milletvekillerinizle konuşabilirsin.

  • Belediye başkanını ziyaret edip görevleri hakkında bilgi edinebilirsin.

  • Bulunduğun yerdeki mülkî âmiri ziyaret edip görevleri hakkında bilgi edinebilirsin.

  • Bölgenizdeki sinema ve tiyatroyu ziyaret edip ve sahne arkasına geçip sanatçılarla konuşabilirsin.

  • Mahallî dernek, kulüp ve vakıfları öğrenip çalışmaları hakkında bilgi edinebilirsin.

  • Yöresel gelenekleri ve turistik bölgeleri keşfedebilir, buraları nasıl tanıtıp geliştirebileceğini düşünebilirsin.



        1. TOPLUMSAL HİZMETLER

Herhangi bir toplum hizmetine en az altı saat etkin olarak katılmalısın. Kendin de bir proje geliştirebilirsin. Ancak seçtiğiniz proje hakkında dikkatlice düşünmelisin. Çok büyük bir işe kalkışıp yarı yolda bırakmaktansa çok fazla detaylı olmayan ama işe yarayacak bir projeyi seçmek her zaman daha iyidir.


Neleri Deneyebilirim?

  • Evden dışarı çıkamayan birini ziyaret edebilirsin. Kitap ve gazete götürmek, biraz alışveriş yapmak, yakacağını taşımak ve bahçe işlerini yapmak gibi hizmetlerde bulunabilirsin.

  • Bir açık arazinin çöpten temizlenmesini sağlayabilirsin.

  • Oymakbaşınla görüşerek sana çeşitli önerilerde bulunmasını isteyebilirsin.

TÜRKİYE İZCİLERİ ALTIN ÖDÜLÜ

Bu ödül izcilik basamağındaki en büyük ödüldür.

Türkiye İzcileri altın ödülüne en erken ergin izciliğe başlamadan altı ay önce başvurabilirsin.

Tamamlayamamış isen üzülme, ergin izci olduğun zaman da tamamlamak için fırsatın olacak.


Ne yapmam gerekir?


Bu ödülü almak için, öncelikle arazi uğraşısı ile birlikte diğer uğraşı alanlarından en az beş tanesini tamamlamış olman gerekir.

  • İleri arazi

  • Macera

  • Keşif

  • Sağlık

  • Yetenek

  • Küresel

  • Toplum

Daha sonra da aşağıdaki üç alanı kapsayan kişisel bir uğraşıyı tamamlamalısın:



  • Macera

  • Liderlik

  • Sorumluluk

Kişisel uğraşıya başlamadan önce bunları oymakbaşınla görüşürsen o sana yapacağın çalışmanın seviyesini belirleyebilir.



        1. MACERA


Kişisel uğraşı olan bir faaliyete katılın.

Bunlar ;


  • Tamamıyla yeni bir faaliyete katılma

  • Daha önce yaptığınız bir faaliyette daha yüksek standarda ulaşma olabilir.

Daha önce yapmayı isteyip de fırsat bulamadığınız bir macera faaliyeti hiç oldu mu? İşte şimdi tam zamanı!


Neleri Deneyebilirim?

Daha önce hiç kayak yapmadıysanız neden çim kayağı eğitim almayı düşünmüyorsun.

Sadece durgun sularda kano yaptıysanız neden rafting yapmayı düşünmüyorsun.

Daha önce kar mağarası yaptıysanız neden içinde bir gece yatmayı düşünmüyorsun.

Çadır kurmayı biliyorsun ama hiç kar üzerinde tek başına gözlerin kapalı küçük bir çadır kurmayı denedin mi?

Ne yapıyorsan yap ama unutma ki öncekilerden daha zor bir uğraşı olmalı.



        1. LİDERLİK


En az iki oymak yönetim kurulu toplantısına katılın.
Oymak işleyişine yardımcı olun.

Oymakbaşın, oymağın işleyişi ve organizasyonunda rol almanı isteyecektir.


Sadece konuşmakla kalma!

Oymak yönetim kurulu toplantıları sadece konuşma ortamları değildir. Toplantının sonunda neler yapılacağını, kimin yapacağını ve ne zamana kadar yapacağını karara bağlayın.


Biraz hareket!

Ağaç oymacılığının uygulamalı öğrenilmesi veya ormandaki yenilebilir bitkilerin öğrenilmesi konusunda karar verdiyseniz, hangi adımların atılacağını ve bunları da kimin yapacağını karara bağlayın.


Hareket Noktası:

Ali, ağaç oymacılığı ustası bulacak; Mehmet, obası ile oymak toplantı salonunu eğitime hazır hale getirecek; oymakbaşı yardımcısı Ahmet lider, aracı ile ustayı ve malzemelerini alıp getirecek; Ayşe, obası ile ustaya ve bütün oymağa sürpriz ikramlarda bulunacak; Adnan ve obası, eğitim sonunda verilmek üzere ustaya bir teşekkür hediyesi hazırlayacak.



        1. SORUMLULUK


Kişisel sorumluluk alacağınız bir faaliyete katılın.

  • Bir aday izciye and içene kadar rehberlik etmek

  • Web sitesi tasarımı ve bakımını yapmak

  • Bir yavrukurt kümesine bir faaliyeti esnasında yardım etmek

  • Bir koroda ya da spor kulübünde ek sorumluluk almak

Bunlar tabiî ki sadece örnekler.

Bu alandaki kişisel uğraşınız aslında diğer insanların yararına olan ve sizin becerilerinizi artıran ilave sorumluluklar almanızı istemektedir.
Kişisel uğraşıya kendiniz, birkaç kişi ya da daha büyük bir grupla karar verebilirsiniz.

UZMANLIK ARMALARI



UZMANLIK ARMALARI NELERDİR?


Uzmanlık armaları seni yeni bir şeyler denemeye teşvik eder. Meslekleri, sporları, hobileri tanımanı sağlar, yapmış olduğun çalışmanın ödülüdür.



Ne yapmam gerekli?


Her uzmanlığın bir “yapılması gerekenler” listesi vardır. Örneğin eğitimini almadan ve uygulama yapmadan ‘aşçılık’ uzmanlık armasını alamazsın.

Bir karate kulübüne altı aydan beri devam ediyor ve bu süre boyunca da birden fazla kuşak almış olabilirsin, öyleyse ‘dövüş sanatları’ armasını almak için hemen her şeye sahipsin demektir.



KAÇ TANE UZMANLIK ARMASI VARDIR?


Çeşitli ilgi alanı ve uğraşıyı kapsayan birçok arma vardır.

KAÇINI YAPMAK ZORUNDAYIM?


İstemiyorsan hiçbirini yapmak zorunda değilsin. Uzmanlıklar, programın isteğe bağlı bölümüdür. Bununla birlikte uzmanlık çalışmaları her zaman yapılabilir ve genellikle program alanının en az biriyle ilgilidir.
Uzmanlık armalarını, bir ‘uğraşı alanı’nın “sonraki adımı” olarak düşünebilirsin. ‘Macera uğraşısı’nı yeni bitirmiş olabilirsin. Ancak kendini geliştirebilmen için seçebileceğin dağcılık, kano, mağaracı gibi bazı uzmanlıklar da vardır.

KAZANABİLECEĞİN UZMANLIK ARMALARI





    1. Amatör telsizci

    2. Astronom

    3. Aşçı

    4. Atlet

    5. Badminton

    6. Bahçıvan

    7. Basketbol

    8. Bilgisayarcı

    9. Binici

    10. Bisikletçi

    11. Bitki bilimci

    12. Bölge bilgisi

    13. Cankurtaran

    14. Çevre koruma

    15. Çiftçi

    16. Çim hokeyi

    17. Çocuk bakıcı

    18. Dağcı

    19. Dalgıç

    20. Dokumacı

    21. El sanatları

    22. Elektronikçi

    23. Ev ekonomisi

    24. Ev güvenliği

    25. Fotoğrafçı

    26. Gazeteci

    27. Gösteri sanatçısı

    28. Halkoyuncu

    29. Haritacı

    30. Hava bilimci

    31. Hayat-ı idâme

    32. Hayvan bakıcısı

    33. Hentbolcu

    34. Hitabet ve yazı sanatları

    35. İlk yardımcı

    36. İnşaatçı

    37. İtfaiyeci

    38. Kampçı

    39. Kanocu

    40. Kayakçı

    41. Kılavuz

    42. Kızılaycı

    43. Kitap kurdu

    44. Koleksiyoncu

    45. Kürekçi

    46. Mağaracı

    47. Masa tenisi

    48. Modelci

    49. Muhabir

    50. Mücadele sporcusu (güreş, aikido, judo…..)

    51. Okçu

    52. Olta balıkçısı

    53. Ormancı

    54. Ressam

    55. Satranç

    56. Tamirci

    57. Taş bilimci

    58. Tesisçi

    59. Trafik ve yol güvenliği

    60. Uçurtmacı

    61. Voleybol

    62. Yazar

    63. Yelken

    64. Yeşilaycı



AŞAMALI UZMANLIK ARMALARI


64 adet uzmanlık armasından başka alabileceğiniz beş özel aşamalı arma daha vardır.

  • Bilgi Teknolojileri

  • Müzisyen

  • Gece Kampı

  • Yüzme

  • Haberleşme


LİDERLİK

LİDERLİK NEDİR?

Obabaşılar obalarının demokratik olarak seçtikleri liderlerdir. İyi bir lider yani obana iyi bir obabaşı olabilmen için şunları yapman gerekir:



PLAN VE ORGANİZASYONA ÖNEM VERMEK


Liderlik sorumluluk gerektirir. İyi bir lider olabilmen için bu sorumluluk çerçevesinde planlama ve organizasyonu asla ihmal etmemelisin.



İŞ BÖLÜMÜ


İyi bir lider, işi bitirmek için obasıyla ya da oymağı ile çalışır. Bu şekilde iş bölümü yapmak sonucu başarılı kılar.

OYMAĞINDAKİ İZCİLERE YARDIM ETMEK


Her zaman anlaşılamayabilirsin ama iyi bir lider, obasından daima saygı görür. Obanın yeni elemanları oba ve oymak içinde çekingen olabilirler. Onların kaynaşmasına yardımcı olmalısın.

Her görev, obandaki herkesin hoşuna gitmeyecektir ama adaletliysen sana saygı duyarlar.




OYMAK YÖNETİM KURULU TOPLANTISINDA İZCİLERİNİ TEMSİL ETMEK


İzcilerinin ne düşündüğünü sormak ve hatırlamak önemlidir. Oymak toplantısında sadece senin değil obanın o konudaki ortak fikri söylenir. İzcileri, senle aynı fikirde olması için zorlama. Oymak yönetim kurulu toplantısına gitmeden önce izcilerin fikirlerini almalısın.

KARAR VERMEK


Obabaşı ya da yardımcısı olduğunda birçok karar vermek durumunda kalacaksın. Bu kararların bazıları oymak toplantısında alınır ama hızla kendi başına alman gereken kararlar da olacaktır.

BİR KARAR ALMADAN ÖNCE


Bütün durumları gözden geçir, oba üyelerini ve oymak liderini dinle. Ayrıca aldığın kararı herkese duyur.

Obanın ne yapacağına karar verirken birkaç noktayı dikkate alman gerekir:



          1) HERKES KATILABİLİR Mİ?


Bazen izcilerin fiziksel ya da tıbbî sorunları, onların bazı etkinliklere katılmalarını engelleyebilir.

          2) HERKES KATILMAK İSTİYOR MU?


Hepimiz farklı etkinlikten hoşlanırız. İzcilerin farklı şeylerden zevk alabilirler.

          3) GÜVENLİ Mİ?


Hangi etkinliği seçersen seç, önce güvenliği düşün. Şüphen varsa oymakbaşınla görüş.

OBANLA ÇALIŞMAK

Bir obabaşı ya da yardımcısı için en önemli iş, obayı birlikte çalıştırabilmektir.


Obabaşı olarak obanın güvenliğinden sen sorumlusun. Onları cesaretlendirirken aynı zamanda güvenliklerini de düşünmelisin. Obabaşı olarak, obanın başladığı faaliyeti bitirmelerine ikna etmelisin.

GÖREVLENDİRME NEDİR?


Her ne kadar mükemmel bir izci olsan da her şeyi tek başına yapamayacağın zamanlar olacaktır. Obandaki izcilere gelişmeleri için ve görev tamamlanabilsin diye işler vermen gerekecektir.

ÜNİTE OLARAK ÇALIŞMAK


Obabaşı olarak obanı bir arada tutman gerekir. Bu hem zevklidir hem de görevleri daha çabuk tamamlarsın.

İZCİLERLE ÇALIŞMAK

YAPARAK ÖĞRENME


Senden obandakileri eğitmen istenecektir. Öğrenmenin en iyi yolu beraber çalışmaktır.

SABIRLI OLMAYA ÇALIŞ


Obandaki izcilere çeşitli bilgiler vermen gerekecektir. Bu her zaman kolay olmayabilir. Sabırlı olmalı ve anlattıklarını tekrarlamaya hazır olmalısın. Onlardan yapmalarını istediğin şeyi sen de çok iyi yapabilmelisin.

OBA DEĞERLERİ


Obana girmek isteyen izci için seçici olabilirsin. İzcilerden biri, obanın geri kalanına uyum sağlamada sorunlar yaşayabilir. Kötü davranışla başa çıkmanın iyi bir yolu “oba değerleri”dir. Senin oluşturacağın bu değerler zinciri oban içindeki birçok problemi çözümler. Unutma, kötü bir davranışı düzeltmek sadece senin sorumluluğun değildir. Diğer obabaşıları, oymakbaşı yardımcın ya da oymakbaşın sana yardım edebilirler.

OBAYI TEMSİL ETME

OBANIZI DİNLEYİN


Oymak Yönetim Kurulunun bir parçası olduğunuza göre obanızdaki bütün izcilerin fikirlerini temsil ettiğinizi unutmamalısınız. Oba toplantısı esnasında kendi fikirlerini söylemeden önce obandaki diğer izcileri dinlemeye çalış.

Diğer izciler tarafından öne sürülen görüş ve fikirleri dinlemelisin. Bazı noktalara katılabilir, bazılarına katılmayabilirsin ama saygı duymalısın.


KARAR VERME


Oymak Yönetim Kurulunda alınan kararları, temsil ettiğin izcilere bildirmelisin. Kararların niye ve nasıl alındıklarını bilmek isteyeceklerdir.

DİĞER LİDERLERİ İZLEYİN


Evde, okulda ya da spor kulübünde seni temsil eden insanları düşün. Onları iyi bir lider yapan nedir?



SORUMLULUK İŞARETLERİ




SORUMLULUK İŞARETİ NELERDİR?


Oymak yönetimine aktif olarak katılırsan aldığın göreve göre bir, iki veya üç sorumluluk işaretiyle ödüllendirilirsin.

BİR SORUMLUK İŞARETİ


Eğer obabaşın tarafından yetenekli görülüp de obabaşı yardımcılığına seçilmişsen bu işareti takabilirsin. Bu işaretin diğer adı da obabaşı yardımcısı işaretidir. Eğer obabaşı yardımcısı seçilmediysen üzülme, yine de bu işareti takabilirsin. Oymağında izciliğe yeni katılanları izleme, obaların puan tablosunu düzenleme gibi sürekli bir görev üstlenirsen, oymakbaşın size bu işareti takabilir.

İKİ SORUMLULUK İŞARETİ


Bu işareti obabaşılar takar ve bu yüzden bir adı da obabaşı işaretidir. Obabaşı olmadan da bu işareti takabilirsin. Eğer oymağın işleyişinde, halkla ilişkiler, sekreterya gibi daimî ve önemli bir sorumluluk aldıysan oymakbaşın bu işareti takabilir.

ÜÇ SORUMLULUK İŞARETİ


Bu işaret, obabaşı gibi oymak sisteminde önemli ve sürekli bir görev alanlara yani kıdemli obabaşılara verilebilir. Oymağından ayrılıp ocağa geçtikten sonra da senelerce çalıştığın ve sürekli olarak yaşamasını arzu ettiğin obana destek olmak, yardımcı olmak, obana danışmanlık yapmak, onlara çeşitli malzemeler temin etmek ve faaliyetlerde yardımcı olmak isteyebilirsin. Ergin izcilik çalışmalarının haricinde eski oymağının çalışmalarına belirli zamanlarda katılıyorsan, o oymakta izcilerle oymakbaşı yardımcısı arasında koordinasyon görevi üstleniyorsan oymakbaşın sana bu işareti takabilir.

OBABAŞILIK BECERİLERİNİZİ KULLANMA




OBABAŞILIK NE İŞİNİZE YARAR?


İzci olarak birçok farklı beceri öğreniyorsun. Bunları iş ya da üniversite hayatında kullanabileceksin. Seninle görüşme yapanlara izci olduğunu söylemeyi unutma. Onların aradığı aşağıdaki özelliklerden bazılarına zaten sahipsin:


  • Bir toplulukta liderlik yapmak

  • Bir grup içinde çalışmak

  • Hedeflere ulaşmak

  • Hem lideri bulunduğun grupla, hem de tek başına problem çözebilmek

  • Belli bir görev için sorumluk alma ve onu tamamlamak

  • Başkalarıyla fikir ve görüş paylaşmak

  • Karar vermeye yardımcı olmak

  • Bir oto-kontrol ile çalışabilmek

  • Hiyerarşiyi bilmek

  • Risk almayı bilmek

  • Amacı olmak ve hedefleri bulunmak
    1. BÖLÜM İLERLEMEK


ERGİN İZCİLİK

15 yaşına yaklaşıyorsan ergin izciliğe geçiş için hazırlanmaya başlamışsındır.


ERGİN İZCİLER KİMDİR?

Ergin izciler 15 – 18 yaş arasındaki izcilerdir. Onlar yavrukurtluk ve izcilik basamaklarından sonra izcilik ailesindeki üçüncü basamağı oluştururlar.



NASIL TOPLANIYORLAR?


Ergin izciler, Ergin İzci Ocağı denilen ünitelerde çalışırlar. Bu yaş basamağında dersler ve sınavlar gibi zamanlarını alacak birçok uğraşları vardır. Bu yüzden haftada bir toplanmak yerine diğer boş zamanlarını dolduracak proje sistemi ile çalışırlar.

ERGİN İZCİ EKİPLERİ


Ergin izci olduğun zaman senin yetenek, fikir ve hobilerine yakın bir ergin izci ekibini seçebilirsin. Genellikle her ekip dağcılık, mağaracılık, bisiklet, binicilik, bilişim teknolojileri ve kanoculuk gibi faaliyet alanlarında uzmanlaşırlar.

NİÇİN ERGİN İZCİ OLAYIM?


Yaş olarak birçok faaliyeti kolayca yapabilecek hale gelirsin. Birçok macera faaliyetini rahatlıkla yapabilirsin. Topluma faydalı olabilecek işler yapabilirsin. Birçok proje hazırlayıp uygulayabilirsin. Liderlik yolunda adım adım ilerleyebilirsin. Ergin izcilik sana diğer insanlardan farklı birçok şey yapabilme imkanı sağlayacak. Ergin izcilik çalışmaları içinde kendini ekibinle, ocağınla diğer ergin izcilerle ilinde, bölgende, yurdumuzun herhangi bir yerinde ya da dünyanın ilginç bir noktasında, bir dağın zirvesinde, bir mağaranın derinliğinde, bir şehrin göbeğinde faaliyetler yaparken bulabilirsin. Hatırlarsan izcilikte oymağın faaliyetlerine oymak yönetim kurulunda obabaşılar karar verirdi. Ergin izcilikte ise izcilikten farklı olarak faaliyet kararları tüm ergin izcilerin katılımı ile alınır.

REHBERLER

Ergin izcilikte belirli bir seviyeye geldiğin zaman ocakbaşın senden kümelerde ve oymaklarda bir süre rehberlik yapmanı isteyecektir.


REHBERLER NE YAPAR?


Rehber ergin izciler görevlendirildikleri yavrukurt kümeleri ve izci oymaklarına yardım ederler. O ünitenin liderlerine iyi bir program hazırlamak için yardımda bulunurlar, izcilerine yol gösterirler.






Yüklə 241,84 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2025
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin