1 GİRİŞ her yeriMİZ ÇÖp dolu dünyamiz çÖp kutusu mu?
Yüklə 93,05 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ortaöğretim 4.Sınıf Fen Bilimleri Dersi İçin Öğrenme-Öğretme Modülü
- 2)ÖĞRENCİ ETKİNLİKLERİ SENARYO
- ETKİNLİK 1: BEN NE YAPABİLİRİM BİRLİKTE YAPALIM
- ETKİNLİK 2: DİKİLİ BİR AĞACINIZ VAR MI
- 4)ÖNERİLEN ÖĞRETME YAKLAŞIMLARI
- 5)DEĞERLENDİRME 1)
|
3 Aşamalı Model Örneği Bu 3 Aşamalı Model örneği, Tuğçe Öztürk, Meltem Arslan ve Kübranur Sarı tarafından Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Dersi kapsamında hazırlanmıştır. 1)GİRİŞ HER YERİMİZ ÇÖP DOLU DÜNYAMIZ ÇÖP KUTUSU MU?   
Bu modül, 1)Giriş 2)Öğrenci Etkinlikleri 3)Öğretmen Notları 4)Önerilen Öğretmen Yaklaşımlar 5)Değerlendirme bölümlerinden oluşmuştur. Ortaöğretim 4.Sınıf Fen Bilimleri Dersi İçin Öğrenme-Öğretme Modülü 
Öğrenme Alanı: Canlılar ve Hayat Ünite: Canlılar Dünyasını Gezelim, Tanıyalım Öğrenci Kazanımlar:
Açıklamalar: -Çevreyi temizlemek veya güzelleştirmek amacı ile geliştirilebilecek basit yöntemler olarak; ağaç dikmek, çiçek ekmek, okul bahçesini geliştirmek, çöp toplama kampanyası vb. etkinlikler düşünülebilir. -Kariyer bilinci geliştirmek amacı ile canlı ve cansızlarla ilgilenen mesleklere örnekler verilebilir. -Atatürk’ün çevre ile ilgili çalışması örnek olarak, ‘’Yürüyen Köşk: 1930 yılında bir çınar ağacının tek dalını kestirmemek için Yalova’daki Köşkü 4.80 metre kaydırarak yaptırması, Atatürk’ün insan sevgisi ile bütünleşen doğa sevgisinin bir ağaç dalında vücut bulan yaşam felsefesidir.’’ verilebilir. 2)ÖĞRENCİ ETKİNLİKLERİ
4.sınıf öğrencisi olan Bekir Özcan her gün okula farklı yollardan gitmeyi seviyor. Çünkü Bekir doğanın bir mucize olduğunu düşünüyor ve bir doğa hayranıdır. Farklı yollardan okuluna giden Bekir çevresini keşfetmiş oluyor. Gel zaman git zaman geçtiği birçok yolda onu rahatsız eden bir durum olduğunu fark eder ve evine mutsuz bir şekilde dönmektedir. Durumu fark eden annesi sorar: - Oğlum canın neden sıkkın? Seni bu kadar mutsuz eden nedir? Bekir cevap verir: - Anne, okula giderken çok üzücü bir olayla karşılaştım. Geçtiğim yolların çoğunda pis kokular geliyordu. Bu kokunun nedenini araştırdığımda kokunun etrafa atılan çöplerden geldiğini fark ettim. Anne, Dünya çöp kutusu mu?
Öğrencilerin Görevleri
ETKİNLİK 1: BEN NE YAPABİLİRİM? BİRLİKTE YAPALIM • Bir çevre kulübü oluşturalım. • Bu çevre kulübüne başkan, başkan yardımcısı, yazıcı ve sekreter seçelim. • Okul ve çevresindeki kirlilik sebeplerini tespit edelim. Bu kirliliği ortadan kaldırmak için ne tür kampanyalar düzenleyebileceğimize kulüp olarak karar verelim. Kampanyamız ağaç dikmek, çiçek ekmek, okul bahçesini düzenlemek vb. şeklinde olabilir. • Gazete ve dergilerden faydalanarak ülkemizde faaliyet gösteren gönüllü çevre kuruluşları ile ilgili gazete kupürlerini toplayalım. • Kampanya sırasında destek alabileceğimiz gönüllü kişi ve kuruluşları öğretmenimizin yardımıyla belirleyelim. • Kampanyanın tanıtım broşürünü hazırlayalım. Bu broşürün bir sayfasına kirliliğin sebeplerini diğer sayfasına ise bu kirliliği ortadan kaldırmak ve çevreyi güzelleştirmek için yapılacakları yazalım. • Gazete kupürlerini ve hazırladığımız broşürleri sınıf panosunda sergileyelim. Ayrıca kampanya broşürünü okuldaki öğrencilere dağıtalım.
• Çevremizde nerelerde kirliliğe rastladık? • Bu kirliliğin sebepleri nelerdir? • Gönüllü çevre kuruluşlarının faaliyetleri hakkında neler öğrendik? • Çevreyi temizlemek ve güzelleştirmek için neler yaptık? • Sizce çevreyi temizlemek ve güzelleştirmek için teknolojiden nasıl faydalanılabilir?
DİKİLİ BİR AĞACINIZ VAR MI? Öğretmen öğrencilere “Dikili bir ağacınız var mı?” sorusunu yönelterek ağaç dikmenin önemine dikkat çeker. Okul idaresi ve ailelerle iş birliği yaparak düzenlenen veya TEMA vb. vakıfların düzenlediği ağaç dikimi ve bakımı kampanyalarına öğrencilerin katılımını sağlar. 3)ÖĞRETMEN NOTLARI TEORİK BİLGİ: ‘‘CANLILAR DÜNYASINI GEZELİM, TANIYALIM’’
Anahtar Kavramlar • yaşam alanı • çevre kirliliği A) ÇEVREMİZDEKİ VARLIKLARI TANIYALIM
B) YAŞADIĞIMIZ ÇEVRE
A) ÇEVREMİZDEKİ VARLIKLARI TANIYALIM
**CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ** Þ Büyürler ve gelişirler. Þ Beslenirler. Þ Hareket ederler. Þ Solunum yaparlar. Þ Boşaltım yaparlar. Þ Uyartı alır ve tepki verirler. Þ Çoğalırlar.
**BİTKİ VE HAYVANLARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ**
Canlılar hareket ederler. Hayvanlar yer değiştirerek aktif hareket ederler. Hayvanlar yüzgeç, kanat, bacak gibi hareket organları vardır. Kuş, kelebek gibi hayvanlar uçarak kanatlarıyla hareket ederler. Balıklar yüzerek hareket ederler. Bitkiler kökleriyle toprağa tutunduklarından yer değiştiremezler. Pasif hareket ederler. Bitkilerin açması, güneşe doğru yönelmesi, köklerinin topraktaki suya doğru uzaması pasif harekettir.
Canlıların yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmesi için beslenmeleri gerektiğini öğrenmiştik. Bu enerjinin açığa çıkması için ise solunuma ihtiyçları vardır. Canlıların çoğu solunumyaparken dışardan aldıkalrı oksijeni kullanırar. Bu osijenle besinleri parçalayarak enerji elde ederler. Canlılarda solunum organları farklılık gösterir. Memelilerin, kuşalrın, sürüngenlerin solunum organı akciğerleridir. Balıkların solunum organı solungaçlarıdır. Solucanların özel solunum organları yoktur. Islak derileri ile dışarıdan oksijen alırlar. Bitkilerin solunum organları yapraklarıdır. Bitkiler yaprakları ile dışarıdan oksijen alırlar.
Canlılar çeşitli faaliyetler sonunda vücutlarında oluşan artık maddeleri dışarı atarlar. İnek, aslan, kuş gibi varlıkların boşaltım organları böbrektir. Böbrekler vücutta biriken zararlı maddeleri dışarı atarak boşaltıma yardımcı olurlar. Bitkiler yaprakları ile terleme yaparak fazla suyu dışarı atarlar ve boşaltımı gerçekleştirirler.
Bitkiler ve hayvanlar çevreden gelen uyarılara farklı şekilde tepki verirler. Köpeğimiz sesimizi duyunca yanımıza gelir Kedi fareyi görünce koşar Tavuklara yem atınca toplaşırlar. Bazı bitkiler çiçek ve yapraklarını güneş ışığına doğru çevirirler.
Canlılar sadece bitki ve hayvanlardan oluşmazlar. Gözle görülemeyecek kadar küçük canlılar vardır. Bunlara mikroskobik canlılar denir. Gözle görülemeyecek kadar küçük olan canlıları mikroskop yardımıyla görebiliriz. Mikroskobik canlılar hava, toprak, su gibi tüm ortamlarda bulunabilir. Kek, ekmek, poğaça, mayalanmış hamurdan yapılır. Hamurun kabarmasını sağlayan mikroskobik canlıdır. Sütün, peynirin ve yoğurdun oluşmasında, üzüm suyunun sirke olmasında, turşunun yapılmasında mikroskobik canlılar etkilidir. Penisilin denen öldürücü ilaç peynir küfünden yapılır. Bu canlıların olumlu etkisi olduğu gibi olumsuz etkileri de vardır. Besinleri küflendiren ve ekşiten mikroskobik canlılardır. Mikroskobik canlıların bazıları insanlara bazıları da diğer canlılarda hastalıklara neden olur. Mikroskobik canlıların neden olduğu hastalıkların bazıları şunlardır: insanlarda; kolera, verem, dizanteri, sıtma gibi hastalıklara bu canlılar neden olur. Bazı mikroskobik canlılar toprağa karışarak canlı atıklarını tüketirler ve çevre kirliliğini önlemiş olurlar.
C) YAŞADIĞIMIZ ÇEVRE Bir canlının bulunduğu ortama çevre denir. Çevre çeşitli canlı ve cansız varlıklardan oluşur. Çevremizde canlıların yaşayabileceği farklı yaşam alanları vardır. Hayatın devam edebilmesi için çevreyi korumamız gerekmektedir.
Doğadaki canlılar farklı ortamlarda yaşarlar. Canlıların kendi özelliklerine göre doğal yaşama alanları vardır. Canlıların yaşaması belli sıcaklık gerekir. Canlıların yaşam alanları hava, su ve kara alanlarıdır. Su ortamda pek çok canlı yaşar. Mikroskobik canlılar genellikle suda yaşarlar. Balıkların bir kısmı tatlı suda bir kısmı da tuzlu suda yaşarlar. Yengeç, ıstakoz, midye, mürekkep balığı suda yaşar ve sudaki çözünmüş oksijenlerden yararlanırlar. Güneş ışınları deniz diplerine kadar inemediğinden canlı çeşitliliği de azalır. Canlıların birçoğu karada yaşar. Orman çayır göl dağ gibi alanlarda yaşarlar. Kurbağa, suaygırı, timsah, su kaplumbağası, kunduz gibi canlılar hem karada hem de suda yaşarlar. İnsan eliyle oluşan yaşam alanları da vardır. Bunlar doğal olmayan yaşama alanlarıdır. Örneğin akvaryum, tarla, saksı, havuz gibi…
Canlıların içinde yaşadığı doğal ortam onların çevresidir. Canlılar, çevrede birbirleriyle uyum içinde yaşar. Bitkiler, hayvanlar ve mikroskobik canlılar birbirlerinin yaşam alanlarına zarar vermez. Orman, deniz ve göl gibi yaşam alanları çevrenin birer parçasıdır. Ancak çevre denilince sadece bu yaşam alanları akla gelmemelidir. Sınıf, okul bahçesi, ev ve iş yerleri de çevrenin bir parçasıdır. Bu ortamlar insanların yakın çevresini oluşturur. İnsanların pet şişeleri, teneke kutuları, meyve kabukları ve kullandıkları kâğıtları etrafa atmaları çevrenin kirlenmesine sebep olur. Yerlere atılmış sigara izmaritleri, ağzı açık bırakılmış ve sokak kenarına konmuş çöp poşetleri, yerlere atılmış meyve kabukları insanları rahatsız eder. Çevre kirliliği mikropların çoğalmasına sebep olacağı için insanların sağlığını da tehdit eder.
Çevre kirliliğinin en büyük sebebi insan faaliyetleridir. Teknoloji ve sanayinin gelişmesi, olumlu etkilerinin yanında bazı sorunları da ortaya çıkarmıştır. Düzensiz kentleşme ve kaçak yapılaşma çevre kirliliğinin artışına katkıda bulunmuştur. Çevre kirliliğine sebep olan etmenleri genel olarak şöyle sıralayabiliriz: Araçların egzozlarından, binaların ve fabrikaların bacalarından çıkan zehirli gazlar, Deterjanlar ve fabrikalardan çevreye bırakılan kimyasal atıklar. Etrafa atılmış çöpler ve piller, Ormanlık alanların yok edilmesi ve düzensiz şehirleşme, Tarım ilaçları ve suni gübrelerin bilinçsiz kullanımı, Yetersiz kanalizasyon sistemi.
Sabunlar, deterjanlar, deodorantlar ve piller teknolojik gelişmeler sonucunda üretilen ürünlerden bazılarıdır. Ancak bu ürünlerin yanlış kullanımı ve artıklarının bilinçsizce çevreye bırakılması, kirliliğe sebep olur. Pillerin yapısında zararlı kimyasal maddeler vardır. Bitmiş piller toprak ya da suya atıldığında parçalanarak ortama karışır. Bu durumda toprak ve su kirlenir. Piller özel toplama kutularına atılmalıdır. Fabrikalarda kullanılan suların arıtılmadan akarsu, göl ve deniz gibi ortamlara bırakılması sebep olur. Su kirliliği, su alanlarında yaşayan canlıların toplu ölümlerine sebep olur. Kirlenmiş su kaynakları, bu kaynakları kullanan insan ve hayvanlarda da hastalıklara ve ölümlere yol açabilir. Deodorantların içerdiği bazı maddeler atmosferde ozon tabakasının incelemesine sebep olmaktadır. Ozon tabakası Dünya’yı Güneş’in zararlı ışınlarından koruyan bir tabakadır. Bacalardan ve egzozlardan çıkan zehirli gazlar havayı kirletir. Ormanlar pek çok canlının yaşam alanıdır. Ormanlar havayı temizleyip, oksijen üretmesi yönüyle Dünyamızın akciğerleri gibidir. İnsanlar ormanların önemi konusunda bilinçlenmeli ve ağaç dikme kampanyalarına katılmalıdır. **ÇEVRE KİRLİLİĞİNİN NEDENLERİ** & Çevreye atılan çöpler & Kanalizasyon sisteminin eksikliği & Tarım ilaçlarının kontrolsüz kullanımı & Nüfus artışı ve düzensiz kentleşme & Deterjanlar, deodorantlar, piller & Ev ve fabrika bacalarından çıkan dumanlar & Motorlu taşıtlardan egzozundan çıkan zehirli gazlar
Çevre kirliliğine neden olan etkenleri öğrendik Bu kirlilikler çevremizdeki bütün canlılara zarar verir Çevre kirliliğini önlemek bizim elimizdedir.
Þ Sınıflarımızı temiz tutmalıyız Þ Kâğıt artıklarını ve çikolata poşetlerini çöpe atmalıyız. Þ Okul bahçesini temiz tutmalıyız. Þ Evimizin önünü temiz tutmalıyız Þ Ağaçlandırmaya özen göstermeliyiz. Þ Kâğıt, plastik, cam gibi geri dönüşüm imkânı olan maddelerin geri dönüşümünü sağlamalıyız. Þ Parfüm ve deodorant kullanımına dikkat etmeliyiz. 
GERİ DÖNÜŞÜM Yeniden değerlendirilme imkanı olan atıkların çeşitli fiziksel ve/veya kimyasal işlemlerden geçirilerek ikincil hammaddeye dönüştürülerek tekrar üretim sürecine dahil edilmesine geri dönüşüm denir. Diğer bir tanımlamayla herhangi bir şekilde kullanılarak kullanım dışı kalan geri dönüştürülebilir atık malzemelerin çeşitli geri dönüşüm yöntemleri ile hammadde olarak tekrar imalat süreçlerine kazandırılması olarak tanımlanabilir. Tabii kaynakların sonsuz olmadığı, dikkatlice kullanılmadığı takdirde bir gün bu doğal kaynakların tükeneceği akıldan çıkarılmamalıdır. Bu durumu farkına varan ülke ve üreticiler kaynak israfını önlemek ve ortaya çıkabilecek enerji krizleri ile baş edebilmek için atıkların geri kazanılması ve tekrar kullanılması için çeşitli yöntemler aramış ve geliştirmişlerdir. Kalkınma çabasında olan ve ekonomik zorluklarla karşı karşıya bulunan gelişmekte olan ülkelerin de tabii kaynaklarından uzun vadede ve maksimum bir şekilde faydalanabilmeleri için atık israfına son vermeleri, ekonomik değeri olan maddeleri geri kazanma ve tekrar kullanma yöntemlerini uygulamaları gerekmektedir. Geri dönüşümde amaç; kaynakların lüzumsuz kullanılmasını önlemek ve atıkların kaynağında ayrıştırılması ile birlikte atık çöp miktarının azaltılması olarak düşünülmelidir. Demir, çelik, bakır, kurşun, kağıt, plastik, kauçuk, cam, elektronik atıklar gibi maddelerin geri kazanılması ve tekrar kullanılması, tabii kaynakların tükenmesini önleyecektir. Bu durum; ülkelerin ihtiyaçlarını karşılayabilmek için ithal edilen hurda malzemeye ödenen döviz miktarını da azaltacak, kullanılan enerjiden büyük ölçüde tasarruf sağlayacaktır. Örneğin kullanılmış kağıdın tekrar kağıt imalatında kullanılması hava kirliliğini %74-94, su kirliliğini %35, su kullanımını %45 azalttığı ve bir ton atık kağıdın kağıt hamuruna katılmasıyla 8 ağacın kesilmesi önlenebilmektedir. Evlerimizde, iş yerlerinde, okul ve hastane gibi devlet kurumlarında ürettiğimiz atıkların neler olduğunu düşünelim. Paketleme malzemeleri, şişeler, plastik, kaplar, artık yiyecekler, piller, boya artıkları, gazeteler, eski giysiler, bozuk aygıtlar, hatta eski mobilyalar… Peki, bizler okulumuzda hangi tür ve miktarda atıklar üretiyoruz?
YAŞAM ALANLARI TEHLİKEDE! Bir parka ya da piknik alanına gittiğimizde etrafımızda neler görüyoruz? Ağaçlar, kuşlar, karıncalar, kelebekler, çiçekler ve insanlar görebileceğimiz canlı varlıklardır. Parklarda “Çiçekleri koparmayınız.”, piknik yaptığımız alanlarda “Burada ateş yakmayınız.” gibi uyarılar görebiliriz. Bu uyarılar neden yapılıyor? Dünyada sayısını bilemediğimiz kadar canlı yaşıyor. Bu canlıların okyanustan dereye, toprağın altından bir ağacın tepesine kadar farklı yaşam alanları var. Doğa, bir düzen içinde canlı ve cansız varlıkları bünyesinde barındırmaya devam ediyor. Hepimiz doğanın bu düzeninin bozulmaya başladığını son yıllarda gazetelerde, televizyonda sıklıkla duyuyoruz.
ATATÜRK VE ÇEVRE Atatürk’ün doğayı, ağacı sevmesinin en belirgin örneklerinden birisi de kuşkusuz Atatürk Orman Çiftliği (AOÇ)’dir. Atatürk, 1925 yılında kendi maaşından ödeyerek çiftliğin bugünkü yerini satın almıştır. Atatürk’ün önderliğinde dikilen ağaçlar büyümüş, Ankaralılar için çiftlik, bir dinlenme yeri hâline gelmiştir. Atatürk Orman Çiftliği, tabiat güzellikleriyle örnek bir yer olmuştur. Atatürk, çiftlik ile ilgili çalışmalar sırasında sık sık Söğüt özü’ ne gelir dinlenirmiş. Söğüt özü, Ankara yakınlarında, o zaman yaklaşık seksen tane söğüt ağacının olduğu yerdir. Bir gelişinde düşündüğünü sesli olarak aktarmış; “Ah! Burada bir kulübem olsaydı keşke”. Oradaki görevliler “Ya Paşa’m istediğin bir kulübe olsun hemen yaparız şuraya!” demişler. “Buradaki ağaçlara ne olacak peki?”. “Paşa’m buradakiler söğüt ağacı; sökeriz başka bir yere dikeriz, mutlaka tutar.” demişler. Bir an durmuş, “Bir tek şartla kabul ederim.”demiş. “Buradan yetecek kadar söğüt ağacını kendi ellerimle sökeceğim, kendi ellerimle dikeceğim, önce tuttuklarını göreceğim, sonra kulübe yapımına izin vereceğim.” Mustafa Kemal Atatürk Söğüt özü’ ndeki ağaçların başka bir yere dikildiğinde tuttuğunu bizzat kendisi gördükten sonra oraya bir kulübe yapılmasına izin verdi. Bu süreçte kendi elleriyle diktiği ağaçların tuttuğunu gözlemlemek için makamını burada kurduğu çadıra taşıdı. Kabullerini, devlet işlerini hasır serili çadırda yaptı. Atatürk, bugün de mesajı olağanüstü büyük olan küçük kulübenin, “Atatürk Kulübesi”nin yapılmasına izin verdi. Ankara’yı Türkiye Cumhuriyeti’nin başkenti yapan ve bir bozkır kasabasında modern bir şehir kuran Atatürk, bu yönüyle günümüzdeki şehircilik, çevre ve tabiat güzelliği kavramlarına, 1920’li yılların şartları içinde ışık tutan bir dehadır. Bu kavramların bilinmediği ve konuşulmadığı o yıllarda, şehircilik uzmanlarını getirterek Cumhuriyetin başkenti Ankara’yı düzene sokan, burada ağaç diktiren, bulvarlar açtıran, çiftliği kuran, elçilik bahçelerinde yeşilliğe imkân veren Atatürk, diğer yönleriyle olduğu gibi bu yönüyle de her zaman örnek alınması gereken büyük bir önderdir.
1)Yakın çevrenizin kirlenmesine yol açan maddeleri listeleyerek bu kirliliğin önlenmesi için hangi önlemleri alabileceğinizi belirtiniz.
A)Kanalizasyon yetersizliği B)Nüfus artışı ve düzensiz kentleşme C)Tarım ilaçlarının bilinçsiz kullanımı D)Bitmiş pillerin çöpe atılması
A) Su kirliliği ile mücadele için B) Nesli tükenen hayvanları korumak için C) Erozyonla mücadele için D) Toprak kirliliği ile mücadele için
A) Teneke kutular B) Ağaç yaprakları C) Pet şişeler D) Naylon poşetler
A) Fabrika bacalarına filtre takmak. B) Toplu taşıma araçlarını tercih etmek. C) Doğal gaz kullanmak. D) Kişisel araç kullanımını artırmak.
A) insanlar B) plansız şehirleşme C) sanayileşme D) küresel ısınma
A) toprak B) su C) hava D) deprem
A) doğal hayatı korumak B) geri dönüşümü sağlamak C) fabrikaları kapatmak D) şehirleşmeyi engellemek
A) TEMA B) MTA C) AKUT D) TMO
A) kağıt B) naylon C) demir D) odun
A) ormanların yok olması B) hızlı nüfus artışı C) barajlar yapma D) hızlı sanayileşme   Yüklə 93,05 Kb. Dostları ilə paylaş:
|
