1. İqtisadi vəziyyətin proqnozlaşdırılması, iqtisadi siyasətin işlənməsi və monitorinqi üçün statistikadan istifadə etməklə iqtisadi modellərin hazırlanması və təkmilləşdirilməsi Giriş

5.2.Öyrənilmə sahələri üçün göstəricilərin hesablanması.

Hesablama xətaları
Statistik vahidlərin cavablarına görə faktiki fəaliyyət növü paylanma (stratifikasiya) zamanı nəzərə alınan fəaliyyət növündən ciddi surətdə fərqlənə bildiyindən, öyrənilmə sahələri üzrə göstəricilərin qiymətlərinin alınması üçün altstratifikasiya, yəni müəssisələrin seçmə müayinənin nəticələrinə görə alınmış faktiki fəaliyyət növləri üzrə paylanması gərəkdir.

Aşağıda göstərilən y əlamətin cari qiymətidir.

Sonrakı işarələr öyrənilən j sahəsinin h təbəqəsinin vahidlərinə aiddir.

Vahidlərin sayı: N_hj ; .

Seçməyə düşən vahidlərin sayı: n_hj ; .
y_hij vahidi üçün müayinənin nəticəsi:

j öyrənilmə sahəsi üçün seçmənin orta qiyməti:

j öyrənilmə sahəsi üçün orta qiymət:



j öyrənilmə sahəsinin bütün təbəqələri üçün yekun və orta qiymət:

;
,
burada, .
Bu halda n_hj və n_h təsadüfi dəyişənlər olduğu üçün, j sahəsi üçün əlamətin (göstəricinin) yekun qiymətinin hesablanması aşağıdakı kimi olar:

.
Dispersiyanın qiymətləndirilməsi:
,
burada f_h - h təbəqəsindən seçmə payıdır:
f_h=n_h / N_h .
j sahəsinin müşahidə vahidlərinin sayının seçmə qiymətinin hesablanması:

.
j sahəsi üzrə əlamətin orta qiymətinin hesablanması:

.

Əlamətin yekun qiymətinin hesablanmasının variasiya əmsalının qiymətləndirilməsi:

.

Əlamətin yekun qiyməti üçün etibarlılıq intervalının sərhədləri:

,

burada t_p – p etibarlılıq ehtimalına uyğun olan (p=0.95, t_p=1.96 olur), standart normal bölüşdürmənin və ya Styüdent bölüşdürməsinin kvantilidir.