1. Jismnoiy tarbiya o`qitish prinsiplari


Sport mashg`ulotlarini vositalari deganda nima tushiniladi



Yüklə 286,09 Kb.
səhifə8/46
tarix31.10.2022
ölçüsü286,09 Kb.
#118829
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   46
1. Jismnoiy tarbiya o`qitish prinsiplari

3. Sport mashg`ulotlarini vositalari deganda nima tushiniladi
Tabiatning soglomlashtiruvchi kuchlari va gigienik omillar
Havo, quyosh nuri, suv jismoniy tarbiya jarayonida tabiatning soglomlashtiruvchi kuchlari tarzida jismoniy tarbiyaning vositasi sifatida foydalaniladi. Hayotiy sharoit, muhit insonni turli sharoitda moddiy ne’mat yaratish, yashashga majbur qiladi. Bunga ko’nikish, unga tayyor bo’lish muhim ahamiyatga ega. Shuning uchun tabiatning in’omi havo, suv,
quyosh nuri inson ish qobiliyatini oshirish, salomatligini mustahkamlashning asosiy vositasidir.
Gigienik omillar jismoniy tarbiya vositasi sifatida
Gigienik omillar shaxsiy va jamoat gigienasi talablarini o’z ichiga olib, mehnat gigienasi, ovqatlanish, dam olish va tashqi muhitning zararli faktorlari va boshqalar jismoniy mashqlarni bajarish (dars, mustaqil mashq qilish, trenirovka) mashgulotlarida gigienik talab va normalarga rioya qilishni taqazo etadi. Ular jismoniy mashqlar ta’sirchanligini, Samaradorligini oshirishini ilmiy, amaliy jixatdan isbotlagan.
Gigienik sharoitni yetarli darajada ta’minlash, jismoniy tarbiya uchun foydalaniladigan moddiy-texnik baza, sport anjomlari, jixozlar va mavjud kiyim-boshning holatiga bogliq.
Jismoniy mashqlar, tabiatning soglomlashtiruvchi kuchlari va gigienik omillarni ratsional qo’llash inson salomatligini mustahkamlaydi va jismoniy qobiliyatlarni rivojlantiradi.
Jismoniy madaniyat vositalarini turkumlarga ajratish;
Jismoniy mashqlarni klassifikatsiya qilish uni turkumlash, xillash demakdir. Jismoniy tarbiya tizimlarining tarixiy tahlili shuni ko’rsatadiki, jamiyatning rivojlanish bosqichlarida jismoniy mashqlar tanlash va turkumlashda o’sha jamiyat uchun progressiv va tarbiya vazifasini bajarishga mos keladiganlarigagina e’tibor berilgan.
Tarixiy rivojlanishning turli bosqichlarida tarbiyaning maqsad va vazifasi o’zgarib turgan, demak, jismoniy tarbiya tizimi ham o’zgargan, bu esa uning omillarining ham o’zgarishiga sabab bo’ldi.
Gretsiyada tarixiy besh kurash – pentatlon, Guts-Mutsning tabiiy harakatlari, Pestalotstsi va SHpisning XVIII asr uchun tanlangan «elementar harakatlari» va boshqalar. Demak, davr o’zgarishi bilan jismoniy tarbiya tizimi, uning vazifalari va vositalari o’zgardi.
Shvedlarni pedagogik gimnastikasida jismoniy mashqlar anatomik xususiyatga qarab klassifikatsiya kilindi, chunki ular tizimining asosiy maqsadi tana tuzilishining ko’rinishi yaxshilash edi. Bu esa jismoniy tarbiya tizimining yo’nalishini torroq bo’lishiga olib keldi.
Chexlarning «Sokol gimnastikasi» jismoniy mashqlar-ning tashqi formasiga qarab sport jihozida bajariladigan, sport jihozisiz bajaraladigan mashqlar guruhlari deb turkum-lanadi. Buning ijobiy tomoni shundaki, paydo bo’lgan yangi jismoniy mashqlar bu turkumlarning birida o’z o’rnini topar edi. Frantsuzlarning Eber sistemasida jismoniy mashqlar qisqa utilitar mazmuniga qarab: yurish, yugurish, sakrash, tirmashib chiqish, ogirlik ko’tarish mashqlari, uloqtirish, suzish, hujum va himoya qilish mashqlari deb turkumlandi.
Avstriya pedagoglari klassifikatsiyasi ham keng kamrovli emas edi.
Jismoniy mashqlarning original klassifikatsiyasini rus anatomi, vrachi, pedagogi P.F.Lesgaft ishlab chiqib, maktab yoshidagilarda jismoniy tarbiyani amalga oshirish uchun mo’ljal-ladi va quyidagicha asosiy guruhlarga bo’ldi: 1. Sodda mashqlar. 2. Murakkab mashqlar yoki yo’qlamaning ortishi bilan bajari-ladigan mashqlar. 3. Fazodagi holatiga yoki musqo’l ishining bajarilish vaqtiga ko’ra bajariladigan mashqlar. 4. Texnik jihatdan qiyin, tizimli ravishda bajariladigan mashqlar. Mashqlarning turkumlanishi ko’rsatib turibdiki, P.F. Lesgaft klassifikatsiyasi didaktik printsiplarga yo’naltirilgan. Lekin bu ham jismoniy tarbiya tarixiy omillarini to’laqonli o’z tarkibiga sigdira olmagan. Hozirgacha to’liq ilmiy asoslangan jismoniy mashqlar klassifikatsiyasi mavjud emas. Sobiq sovet jismoniy tarbiya tizimi ham bu vazifani uddalamadi.

Bilet – 6



Yüklə 286,09 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   46




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin