1. Kursun öyrənilməsinin əhəmiyyəti və məqsədi


Milli əxlaq və ailə etikası



Yüklə 0,68 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/13
tarix23.03.2022
ölçüsü0,68 Mb.
#114942
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13
milli exlaq 60s pdf

 


                               2.Milli əxlaq və ailə etikası  

Cəmiyyətin mənəviyyatı  xeyli  dərəcədə  ailələrdən  asılıdır.  Ailə  cəmiyyətin 

özəyidir.  Ona  görə  də  dövlət  maraqlıdır  ki,  ailə  möhkəm,  nikah  uğurlu  olsun, 

ailədə  uşaqlar  düzgün  tərbiyə  alsınlar.  Bu  da  təbiidir.  Ailədə  tərbiyə  olunmuş 

gənciər  sabah  cəmiyyətdə  fəaliyyət  göstərəcək, təhsil  alacaq,  müxtəlif vəzifələr 

tutacaqlar. Onlar mənəviyyatca nə qədər sağiam olsalar, cəmiyyətin dayaqları bir o 

qədər sağiam olar. Deməli, cəmiyyətin, dövlətin möhkəmliyi, qüdrətli olması xeyli 

dərəcədə  ailələrin  möhkəmliyindən,  bu  ailədəki mənəvi və  psixoloji  iqlimin 

sağlamlığından çox asılıdır. Ər və arvadın bir – birinə qarşılıqlı məhəbbəti, bir – 

birini  qarşılıqlı  anlaması,  səmimiyyət,  birinin  digərinin  sevincinə, kədərinə  şərik 

olması, qarşılıqlı kömək, bir – birinin sağlamlığı qayğısına qalması, eyni zamanda 

öz  övladlarını  sevməkləri,  valideynlər  və  uşaqlar  arasında  qarşılıqlı  anlama 

şəraitlnin oiması, atalar analarını öz uşaqlarına, uşaqların öz valideynlərinə hörməti 

və onların nüfuzunu qorumaqları ailənin mənəvi əsasını təşkil edir. Ailənin hər bir 

üzvü ailənin şərəfini qorumalı, onu nümunəvi ailə kimi tanıtmalıdır. Ailədə kişi bir 

ər  və  ata kimi məsuliyyət  daşıyır  və  mənəvi  borca  malikdir.  Kişinin  öz  həyat 

yoldaşına  xeyirxah  münasibətindən  danışan  V.Q.Belinski  yazırdı:  “Arvad  bizim 

məşuqəmiz deyil, dostumuzdur, həyat yoldaşımızdır. Ona görə də, lap qocalıb qarı 

oiduqda da, biz onu sevməli və ona hörmət etməliyik”. 

Məhz  belə  səmimi  münasibət,  qarşılıqlı  məsuliyyət  hissi  hökm  sürdükdə  ailə  öz 

vəzifələrini  uğurla  həyata  keçirə  bilir.  Qadının  da  bir  həyat  yoldaşı  kimi  və  ana 

kimi öz borcu, məsuliyyəti vardır. Ailədə “mən” hissi “ biz” hissinə çevrilməlidir. 

Ailə  dövlətin himayəsi  altındadır.  Hazırda  cəmiyyətimizdə, ailədə  mənəvi 

münasibətlərin yeni tipi formalaşmışdır. Ailənin əsaslandığı ən mühüm prinsiplər 

kimi, məhəbbət, borc, qarşılıqlı anlama və hörmət, ata – anaların öz övladlarının 

qayğısına qalması və onların tərbiyəsinə fikir verməsidir. Ölkəmizdə əksər ailələr 

niyyətə, mənafeyə görə deyil, qarşılıqlı məhəbbət əsasında qurulur. Valideynlərin 

arasındakı  qarşılıqlı  hörmət və  səmimiyyət  eyni  zamanda  uşaqlar  üçün  ən 

nümunəvi tərbiyə  məktəbinə  çevrilir.  Biz  göstərdik  ki,  ailə  gənclərin  qarşılıqlı 

sevgisi əsasında qurulur. Lakin gəlin etiraf edək ki, ailənin möhkəm olması üçün 

təkcə  məhəbbət kifayət  deyil.  Mümkündür  ki,  maddi  mülahizə  əsasında  qurulan 

ailə  məhəbbətə  görə  yaradılan  ailədən  daha  uğurlu  və  möhkəm  olsun.  Maddi 

çətinliklər,  xarakterlərin,  temperament  tiplərinin  fərqli  olması,  məqamların, 

mənafelərin  uyğun  gəlməməsi, hövsələsizlik, kənar  şəxslərin  ailənin  işlərinə 

qarışması  ər  –  arvadın  məhəbbətini  soyuda  bilər.  Əlbətə,  bu  məhəbbət  güclü, 

möhkəm deyilsə. Məhəbbət bir – biri qarşısında borc və məsuliyyət daşımaqla sıx 

bağlıdır.  Ər  –  arvadlıq  və  ailə  borcu  çox  mühüm  mənəvi sərvətdir.  Valideynlər 

oğullarına  həyat  yoldaşı  axtaranda  qızın  ailəsinə  mənəvi  dəyərlər  baxımından 

yanaşır.  Onun ata – anasının, bacı – qardaşının ailədə, cəmiyyətdə işdə mövqeyi 

necədir,  tərbiyələri  necədir?  Qıza  elçi  gedəndə  də  oğlan  evi  bu  barədə  məlumat 

toplayırlar. Bu da təbiidir. Valideynlər qızlarının necə bir ailədə yaşayacağını, bu 



ailədə  qarşılıqlı  münasibətlərin  əxlaqnormalarına  uyğun  qurulub  –  qurulmadığını 

bilmək istəyirlər. Ailədə xoş, səmimi münasibətlər bu və ya digər problemlə bağlı 

ər və arvadın bir – biri ilə məsləhətləşməsi, lazım gələrsə, ailənin digrə üzvlərinin, 

oğlanların  və  qızların,  baba  və  nənənin  fikrini  öyrənmək, ailənin mənəvi 

dayaqlarını  möhkəmləndirir.  Ailədə  mənəvi  atmosferin  uğurlu  olması  bizim  hər 

birimizdən asılıdır.  

Qarşılıqlı  münasibətlər  düzgün  qurulsa,  problem  baş  qaldırmır.  Mürəkkəb  ailə 

şəraitində əlavə problemlər ortaya çıxır.  Ər – arvad və uşaqlardan savayı, ailədə 

baba  –  nənə,  kişinin  qardaşı  və  bacıları  olur.  Burada  qarşılıqlı  münasibətlərin 

qurulması  müəyyən çətinliklərlə  müşayiət  olunur.  Bədii  ədəbiyyatdan  və  həyat 

təcrübəsindən  görünür  ki,  qayınata  –  gəlin  münasibətləri  gəlin  –  qayınana 

münasibətlərinə nisbətən ixtilafsız ötüşür. Qayınata hətta, bir çox hallarda gəlinin 

müdafiəsində  dayanır.  Gəlin  –  qayınana  münasibətləri  həmişə  söhbət mövzusu 

olmuşdur. Diqqət yetirək: “Gəlin mənim süpürgəmdir, harda qoysam  durmalıdır. 

“Yanan anadır, yeyən qayınana”. “Gəlinin dini yox, qayınananın imanı” və s. 

Ailə  ixtilafları  ər  –  arvad  münasibətlərinin  düzgün  qurulmaması  nəticəsində  baş 

verir. Ona görə də boşanmanın səbəblərini aydınlaşdırmaq üçün hər şeydən əvvəl 

ər  –  arvad  münasibətləri  də  özünü  büruzə  verən  nöqsanları  aşkara  çıxarmaq 

lazımdır. Hər ailədə söz – söhbət var. Ancaq yaxşı olar ki, bu mübahisəni həmin 

şəxslərin özləri həll etsinlər. Boşanma əsl faciədir. Çox maraqlıdır ki, boşanmanın 

nəticələrini  təkcə  mütəxəssislər,  sosioloqlar  və  demoqraflar,  psixoloqlar  və 

pedaqoqlar,  həkimlər  və  başqaları,  belə  qiymətləndirmir,  boşananların  özləri  də 

sonralar  onun  həm  ər  və  arvad,  həm  də  uşaqlar  üçün  faciə  olduğunu  anlaya, 

övladlarının  sual  dolu  baxışlarına  cavab  verə  bilmir,  səhv  addım  atdıqlarını,  öz 

əlləri ilə evlərini, isti yuvalarını dağıtdıqlarını, uşaqları çətin vəziyyətə saldıqlarını 

çox  zaman  etiraf  edirlər.  Lakin  bir  də  görürsən ahəngdarlıq  nə  evdə, nə  də  işdə 

alınır.  Xoşumuza  gəlmədikdə  iş  yerini  dəyişirik, mebeli  bəyənmədikdə  başqasını 

alırıq.  Mənzili  də  dəyişmək  mümkündür.  Lakin  atanın  yersiz  ciddiliyi,  sərtliyi, 

kobuluğu,  ananın  hövsələsizliyi,  deyingənliyi nə  qədər  həddini  aşsa  da,  öz 

valideynlərini dəyişmək heç kimin ağlına gəlmir. Çünki dünyaya göz açmağımız 

üçün məhz bu iki nəfərə borcluyuq. 

 

 



 

 

 



 



Yüklə 0,68 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin