2. Qurilmaning tavsifi 1-rasmda egiluvchan mayatnikning tuzilish sxemasi berilgan. Bu yerda 1. to’rtta oyoqcha, 2. asbobning asosi, 3. millisekundomer, t-sharcha ular ipga shunday osilishi kerakki, natijada 4. asbobga tegib tursin kerak, 5. trubka. Maxsus joylashtirgich mayatnikni vertikaldan 00-800gacha og’ishini ta’minlaydi Ipni (shar Bilan) vertikalga nisbatan og’ish burchagini asbobning yuza qismiga o’rnatilgan shkalasi yordamida aniqlash mumkin
Asbobning ishlash prinsipi sharning boshlang’ich va oxirgi og’ish burchagini va unga ketgan vaqtni aniqlashdan iborat. Tajriba har xil sharlar uchun o’tkazilishi mumkin.
3. Ishning bajarish tartibi
1. Asbob ''set''ni bosish bilan ulanadi 2.Tanlangan sharning radiusi o’lchanadi .3. Mayatnikning egilishi yelkasi -150 (300,400) o’rnatiladi va o’sha holatda 0 (40-60) ga gradusga chetlashtiriladi. 5.''Sbros '' bosiladi , bir vaqtda shar qo’yib yuboriladi va 10 marta tebrantiriladi .6.''Stop''bosiladi va oxirgi maksimal chetlanish burchagi αn qayd etiladi.7. To’la tebranishlar soni n sanaladi, bu ''Period''tablosida qayd etiladi .Tajriba kamida 3 marta takrorlanadi. Tebranish ishqalanish koeffitsiyenti quyidagi formula yordamida hisoblanadi;
/4/
Bu yerda α0..α n -, burchaklar (4)ga radian birligida qo’yiladi . O’lchangan va hisoblab olingan qiymatlar jadvalga yoziladi .
Sinov savollari
1. Ishqalanish hodisasi va ishqalanish kuchi nima?
2. Ishqalanishni qanday kamaytirish mumkin?
3. Qiya tekislikda harakatlanayotgan jismning ishqalanish koeffitsienti qanday aniqlanadi?
4. Silliq va g’adir–budir sirtlari tegib turgan jismlar uchun ichki ishqalanish koeffitsiyenti qanday aniqlanadi?