1-ma’ruza. Kirish. Fanning maqsadi, vazifasi va ahamiyati reja

Mahsulottayyorlash.O‘simlikningurug‘ietilibvasochilibketganidanso‘ngerostkiqismikavlabolinadi. Ildizvaildizpoyanisuvbilanyuvib, tuproqlardantozalanadivaquritiladi. Ba’zanmahsulotsifatidabargihamyig‘iladi.

Mahsulotningtashqiko‘rinishi.Tayyormahsulotto‘qqo‘ng‘irrangliquritilgankaltaildizpoyadanvamaydauzun (ildizpoyadanajratilmaganholda) ildizdaniborat.

Kimyoviytarkibi.Kavkazxelleborusiningildizpoyavaildizidan 0,046% dezglyukogellebrin (korelborinK), qizg‘ishxelleborusningerostkiqismidanesa 0,2% atrofidabiozidgellebrin (korelborinP) kabiyurakglikozidlariajratibolingan.
Kavkaz xelleborusining ildizi va bargi tarkibida steroid saponinlar ham bo‘ladi.
Ishlatilishi. Har ikkala xelleborus o‘simligining preparatlari yurak – qon tomir sistemasi kasalligida (qon aylanishining II va III darajali buzilishida) ishlatiladi. Bu o‘simliklardan olinadigan yurak glikozidlarining organizmga ta’siri va kumulyativ xususiyati angishvonagul o‘simligi glikozidlari ta’siriga o‘xshab ketadi.
Dorivor preparatlari. Korelborin-P (eritmasi ampulada chiqarilgan). Hozirda chiqarilmaydi.

20-MA’RUZA. LIPIDLAR SAQLOVCHI DORIVOR O‘SIMLIKLAR

Reja:

1. 
   
   O‘simlik moyi saqlovchi o‘simliklar (suyuq va qattiq).
   
2. 
   
   Zaytun moyi (Olivkovoe), bodom moyi (mindalnoe), shoftoli moyi (persikovoe masla). Kanakunjut moyi (kastorovoe), zig‘ir moyi (lnyanoe), kungaboqar moyi (podsolnechnoe), makkajo‘xori (kukuruznoe), kunjut (kunjutnoe) moyi, palma yog‘i (palmovoe), kakos moyi (kokosovoe), soya moyi (soevoe), saflor moyi (saflorovoe).
   
3. 
   
   Ularning oziq-ovqat va tibbiyotda ishlatilishi.
   

O‘SIMLIKMOYLARI Kanakunjutmoyi - Oleum ricini

O‘simlikningnomi. Oddiykanakunjut- Ricinus sommunis L.;sutlamadoshlarEuphorbiaceae oilasigakiradi.
Biryilliko‘to‘simlikbo‘lib, bo‘yi 2 mgaetadi. Poyasishoxlangan.Bargiyirik, tuksiz, 5-11 barmoqsimonbo‘laklibo‘lib, bargplastinkasiningmarkazigao‘rnashganuzunbandibilanpoyadaketma-ketjoylashgan. Bargbo‘lakchalaricho‘ziqtuxumsimon, chetitishsimonqirrali. Gullarishingilgato‘plangan. Guliko‘rimsiz, birjinsli, gulqo‘rg‘onioddiy, onalikgullarishingilningyuqoriqismiga, otalikgullariesapastkiqismigajoylashgan. Mevasiuchurug‘li, uchchanoqli, tikanbilanqoplanganko‘sak. Ko‘sakpishgandayoriladivaurug‘larisochilibketadi. Iyun-sentyabr oylarida gullaydi, mevasi iyul – oktyabrda etiladi.