1-Мa’ruza. Kirish. Kompyuter tarmoqlarining tarixi Kompyuter tarmoqlarining protokollari, ilovalar va texnologiyalari haqida umumiy tushunchalar

ARPANET uchun dastlabki xalqaro hamkorlik juda kam edi. 1973 yilda Norvegiya Seysmik Array (NORSAR) bilan Tanumdagi (Shvetsiya) sun'iy yo'ldosh stantsiyasi orqali va London Universitet kolleji qoshidagi Piter Kirshteynning ilmiy guruhiga Britaniya akademik tarmoqlariga kirish uchun yo'l ochildi. ARPA loyihalari va xalqaro ishchi guruhlari turli xil protokollar va standartlarni ishlab chiqishga olib keldi, ular yordamida bir nechta alohida tarmoqlar bitta tarmoq yoki "tarmoqlar tarmog'iga" aylanishi mumkin. 1974 yilda Vint Serf va Bob Kan Internet atamasini RFC 675-da ishlatdilar, va keyinchalik RFC-lar ushbu foydalanishni takrorladilar. ARPANET-ga kirish 1981 yilda Milliy Ilmiy Jamg'arma (NSF) Kompyuter Ilmiy Tarmog'ini (CSNET) moliyalashtirganida kengaytirildi. 1982 yilda Internet Protocol Suite (TCP / IP) standartlashtirildi, bu butun dunyo bo'ylab o'zaro bog'liq tarmoqlarning tarqalishiga imkon berdi. TCP / IP tarmog'iga kirish 1986 yilda yana bir bor kengaytirildi, chunki National Science Foundation Network (NSFNet) AQShda tadqiqotchilar uchun avvaliga 56 kbit/s tezlikda, keyin esa 1,5 Mbit/s va 45 Mbit/s tezlikda superkompyuter saytlariga kirish huquqini taqdim etdi. NSFNet 1988–89 yillarda Evropa, Avstraliya, Yangi Zelandiya va Yaponiyada ilmiy va ilmiy-tadqiqot tashkilotlariga aylandi. Tijorat Internet-provayderlari (ISP) 1989 yilda AQSh va Avstraliyada paydo bo'ldi. ARPANET 1990 yilda rasmiy foydalanishdan chiqarildi.

Shu tariqa bu tarmoq Internet tarmog’iga aylangan. Internet tarmog'i biror tashkilotga bo'ysunmaydi, lekin davlatlar, ilmiy va ta'lim tashkilotlari, kommersiya strukturasi va millionlab xususiy shaxslar tomonidan moliyalashtiriladi. Tarmoq taklif etilgan ko'ngillilar tomonidan tashkil etilgan ‘Internet arxitekturasi bo'yicha kengashi’ tomonidan boshqariladi. Internet — dunyo bo'ylab joylashgan va yagona tarmoqqa birlashtirilgan minglab kompyuter tarmoqlarining majmuidir. Internetda axborot almashish standart qoidalar asosida amalga oshiriladi. Internetdagi ma'lumotlarni uzatish qoidalari protokollar (masalan, TCP/IP) deb ataladi.TCP/IP protokolining axborotni uzatish usuli quyidagicha: TCP protokoli axborotni paketlarga ajratadi; IP protokoli orqali barcha paketlar qabul qiluvchiga uzatiladi va TCP protokoli tomonidan barcha paketlarning qabul qilinganligi tekshiriladi; barcha paketlar qabul qilingandan keyin TCP protokoli ularni tartibga soladi va yaxlit ko'rinishga keltiradi.