1. Mavzu: Biosfera Reja

Gerbariy uchun o’simlik yig’ish

O’simliklar yig’ish jarayonida xavfsizlik texnikasi qoidalariga to’liq amal qilish zarur. O’simlikni yaxshi bilmaslik natijasida ba’zi zaharli o’simliklarga qo’l urilganda teri kuyadi yoki bargi iste’mol qilinganda zaharlanish hodisasi kuzatiladi. O’simliklarning gul changi ta’sirida ba’zan allergiya ro’y beradi. Qo’riqxonalar, botanika bog’lari va shunga o’xshash joylarda ma’muriyat ruxsatisiz gerbariy uchun o’simliklar yig’ish mumkin emas. Gerbariy uchun singan, yulib ketilgan, chaynalgan, kasallangan va nimjon o’simlik olinmaydi. Gerbariy uchun yig’iladigan o’simlikning organlari – ildizi, bargi, poyasi, mevasi, gul va urug’lari bo’lishi shart. Har xil tipdagi daraxtlar uchun novdalar bargi bilan, gullagan novdalar mevalari va qishlovchi kurtaklari bilan yig’ib olinadi. Bundan tashqari daraxtning asosiy tanasidan bir bo’lak po’stloq ham olinsa gerbariy to’liq olingan hisoblanadi. Shunday qilib, to’liq materialga ega bo’lish uchun ayni o’simlik turidan har xil mavsumiy muddatlarda takror material yig’ish maqsadga muvofiq hisoblanadi.

O’simliklarni presslash va quritish

O’simliklarni quritish uchun zarur miqdorda qog’oz zahira bo’lishi kerak. Shuningdek, varaq orasiga qo’yiladigan qog’oz ham talab etiladi. Bunday qog’oz pressdagi bosimni va suv namini shimish uchun xizmat qiladi. Qog’oz sifatida yumshoq, namat, 4-8 qavatli sukno yoki bosma filtr qog’ozdan foydalaniladi. Bulardan tashqari paxta, lignindan tayyorlangan yostiqchalar ham ishlatiladi. Qog’ozning o’lchami montirovka uchun ishlatiladigan o’lchamda bo’lishi kerak.

O’simliklarni pressga joylash

O’simlik quritilayotgan vaqtda ezilib qolmasligi uchun ular to’g’ri presslangan bo’lishi kerak. Yaxshi presslanmagan o’simlik uzoq saqlanmaydi, sinib, maydalanib ketadi. Presslashning muvaffaqiyatli chiqishi uchun o’simlikni to’g’ri joylash, yetarli qog’ozlar qo’yish va shnurni optimal taranglikda tortish kerak. O’simlik pressga joylanayotganda, odatda u quruq qog’ozga olinadi. Bu vaqtda o’simlikning bukilib qolgan qismlari tekislab qo’yiladi, bir-birga tegib turgan yoki ustma-ust tushib qolgan yirik barglar orasiga gigroskopik qog’oz qo’yiladi.