1 mavzu: C# tili sintaksisi, uning leksik asosi va tarkibiy tuzilishi. O‘zgarmaslar. Ifodalardagi amallar

2. C# Sintaksis

Keling siz bilan oldingi darslarda yozgan kodimizni tahlil qilib C# dasturlash tilining sintaksisini o’rganib chiqamiz.


1-qator: Nomlar maydonidan using System sinflardan foydalanishimiz mumkinligini anglatadi.
2-qator: Bo'sh qator C# bo'sh joyni e'tiborsiz qoldirmaydi. Biroq bir nechta satr kodni o'qishni yanada qulay qiladi.
3-qator: namespace kodingizni tartibga solish uchun ishlatiladi va u sinflar va boshqa nomlar uchun konteynerdir.
4-qator: Jingalak qavslar {} kod blokining boshi va oxirini belgilaydi.
5-qator: class ma'lumotlar va usullar uchun konteyner bo'lib, u sizning dasturingizga funksionallik keltiradi. C# da ishlaydigan har bir kod satri sinf ichida bo'lishi kerak. Bizning misolimizda biz sinfga Program nomini berdik.
Siz bu yerdagi using System, namespace va class kabi ifodalarni nima ish bajarayotganini tushunmayotganingizga tashvishlanmang. Buni dasturingizda (deyarli) har doim paydo bo'ladigan narsa deb o'ylab ko'ring va keyingi darslarda ular haqida ko'proq bilib olasiz.
7-qator: C# dasturida har doim paydo bo'ladigan yana bir narsa bu Main metodi. Jingalak qavslar ichidagi har qanday kod {} bajariladi. Asosiy so'zdan oldin va keyin kalit so'zlarni tushunishingiz shart emas. Bu haqida asta-sekin keyingi darslarimizda tanishasiz.
9-qator: Console.WriteLine() ; Dasturning bu qismi ekranga chiqarishimiz kerak bo’lgan ifodamizni chiqarib beradi. Ekranga chiqarish to’g’risida keyingi darsimizda tanishasiz.
Eslatma: Hurmatli yosh dasturchi siz bir qator kod yozganizda qatorning oxiriga nuqtali vergul qo’yishni unutmang. Buni ba’zi istisno holatlari mavjud.Buni asta-sekin ko’ramiz va o’rganamiz.
3.Ozgarmas,Ozgaruvchi,Literallar,identifikatorlar.
C# O'zgaruvchilar
O‘zgaruvchi – dastur obyekti bo‘lib, xotiradagi bir nechta yacheykalarni egallaydi va berilganlarni saqlash uchun xizmat qiladi. O‘zgaruvchi nomga, o‘lchamga va boshqa atributlarga – ko‘rinish sohasi, amal qilish vaqti va boshqa xususiyatlarga ega bo‘ladi. O‘zgaruvchilarni ishlatish uchun ular e’lon qilinishi kerak. E’lon natijasida o‘zgaruvchi xotiradan qandaydir soha zahiralanadi, soha o‘lchami esa o‘zgaruvchining aniq turiga bog‘liq bo‘ladi. Shuni aytib o‘tish kerakki, bitta tur uchun turli platformalarda turlicha joy ajratilishi mumkin.
O‘zgaruvchi e’loni uning turini aniqlovchi kalit so‘zi bilan boshlanadi va s=a;(const a) belgisi orqali boshlang‘ich qiymat beriladi (shart emas). Bitta kalit so‘z bilan bir nechta o‘zgaruvchilarni e’lon qilish mumkin. Buning uchun o‘zgaruvchilar bir – biridan ‘,’ belgisi bilan ajratiladi. E’lonlar ‘;’ belgisi bilan tugaydi. O‘zgaruvchi nomi 255 belgidan oshmasligi kerak.
o`zgaruvchi tipi o`zgaruvchi1 nomi, o`zgaruvchi2 nomi, …, o`zgaruvchiN nomi; o`zgaruvchi tipi o`zgaruvchi nomi=qiymati;
o`zgaruvchi tipi o`zgaruvchi1 nomi=qiymati, o`zgaruvchi2 nomi=qiymati, …, o`zgaruvchiN nomi=qiymati;