1-nashr O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi

Daftaringizga atamalarning ma’nosini yozib oling: 
antropobiosfera, noosfera,
noogenez,
noogenika, global ekologik inqiroz.
Bilimlaringizni qo‘llang.
1. Biosferaning rivojlanishiga insonning qo‘shgan hissasini ta’riflab bering.
2 «Noosfera» tushunchasiga ta’rif bering.
3. Insonning mehnati va ijodiy faoliyatining biosferaga ta’sirini tushuntiring.
4. Antropogen omilning global aylanishga ko‘rsatadigan ta’siri nimalardan 
iborat?
5. Olamshumul ekologik inqiroz qanday oqibatlarga olib kelishi mumkin?
O‘
z fikringizni bildiring
.
1. «Tabiatning halokati o‘rmonlarning yo‘q bo‘lib ketishidan boshlanadi» 
degan fikr mavjud. Siz bu fikrga qanday qaraysiz? Javobingizni bios fera 
evolutsiyasining turli bosqichlari nuqtayi nazaridan kelib chiqib asoslab bering.
2. Biosferaga nisbatan bo‘lgan eng ko‘p antropogen ta’sir uglerodning bio-
geokimyoviy davriy jarayonlarida aks etishi tirik organizmlar va anorganik 
tabiat uchun qanday oqibatlarga olib keladi.
Mustaqil ish uchun topshiriqlar. 
Jadvalni to‘ldiring.
Antropogenez bosqichi
Vakillari
Miya hajmi, sm
3
Bo‘yi, sm
Belgilari 

---

171
33-§. INSON BIOSFERA OMILI SIFATIDA.
INSON FAOLIYATINING BIOSFERAGA TA’SIRI 
Tayanch bilimlaringizni qo‘llang.
Antropogen omil o‘simlik va hayvon 
turlari, ularning yashash muhitiga qanday ta’sir ko‘rsatadi? Mazkur 
ta’sir qanday natija va oqibatlarga olib keladi?
Kishilik jamiyatining tabiatga nisbatan tubdan o‘zgartiruvchi ta’siri muqarrar 
hisoblanadi. Aholi sonining o‘sishi, biosferada mavjud bo‘lgan moddalar va 
energiyadan xo‘jalik maqsadlarida foydalanishning tobora ortib borishi, undagi 
aloqa va bog‘liqlik umumiy tuzilmasini qayta qurish natijasida jamiyatning 
biosferaga ta’siri muntazam ravishda kuchayib bormoqda. Inson faoliyati 
sayyoraning qiyofasini tobora kuchliroq o‘zgartirmoqda. 
A
holi sonining ortishi 
bilan insonning tabiatga nisbatan bo‘lgan ta’sirining kuchayishi bir vaqtda sodir 
bo‘lmoqda. Agar XVIII asr boshlarida 
Y
er aholisi taxminan 600 mln kishidan 
iborat bo‘lgan bo‘lsa, hozirgi paytda u 7,5 mlrd dan oshib ketdi.