1. O’zbekiston Respublikasining «Jismoniy tarbiya va sport to’g’risida»gi qonuni hamda Respublika hukumatining qarorlari

O’zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi tasarrufidagi sport maktablari bo’yicha 2002 yil 31 dekabrgacha bo’lgan
MA’LUMOT

№	Viloyatlar	BO’SMlari soni	Ixtisos lashgan IBYoOZM	Shu jumladan qishloq joylarda
				BO’SM lar soni	Ixtisos-lashgan IBYoOZM
	Qoraqalpog’iston	25	1	21	-
	Andijon	47	1	32	-
	Buxoro	21	5	14	2
	Jizzax	17	-	9	-
	Qashqadaryo	21	-	19	-
	Namangan	30	3	17	-
	Navoiy	12	-	9	-
	Samarqand	38	3	27	-
	Surxondaryo	16	-	14	-
	Sirdaryo	15	-	9	-
	Farg’ona	36	1	26	-
	Xorazm	17	-	14	-
	Toshkent viloyati	32	2	15	-
	Toshkent shahri	9	18	-	-
Jami		336	34	226	2

Ko’p bosqichli ommaviy sport tadbirlarining sog’lomlashtiruvchi
va tarixiy ahamiyati.
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni bilan 1993 yil martda «Sog’lim avlod uchun» ordeni ta’sis etildi. Uning nizomida ifodalanishicha ta’lim-tarbiya hamda tibbiyot maskanlarida a’lo darajada xizmat qilgan xodimlar, rahbarlar va bu sohaga ulkan hissa qo’shgan shaxslarga I-III darajali ordenlar berilmoqda. Respublikaning deyarli barcha viloyatlardagi jismoniy tarbiya o’qutuvchilari, BO’SMning murabbiy va rahbarlari, sport tashkilotlarining mas’ul xodimlari bu orden bilan mukafotlanmoqda.
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning «Ta’lim-tarbiya va kadrlar tayyorlash tizimini tubdan isloh qilish, barkamol avlodni voyaga yetkazish to’g’risida»gi Farmoni (1997 yil 10 oktyabr), O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 27 maydagi qarori va boshqa rasmiy hujjatlar asosida «Sog’lom avlod» davlat dasturi» ishlab chiqildi va amalga oshirilmoqda. Dasturning asosiy yo’nalishi tibbiyot, ta’lim, mahalla va boshqa sohalarda aholining salomatligini muhofaza qilish, sog’liqni yaxshilash bo’yicha ta’lim-tarbiya jarayonlarini yanada yaxshilash, bunda oila, mahalla va mehnat jamoalarda ijtimoiy turmush sharoitni yaxshilashga qaratilgan tadbirlarni maqsadli o’tkazish ko’zda tutildi. Eng avvalo, «Sog’lom ona va sog’lom bola» shiori ustuvor bo’lishi ta’kidlangan.
Bunday umum madaniy va tarbiyaviy jarayonlarning salmoqli mazmuni jismoniy tarbiya bilan bog’langanligi muhim ahamiyatga egadir. Shu sababdan ham bolalar bog’chalari, umumta’lim maktablari, kasb –hunar koledjlari, liseylar va oliy o’quv yurtlarida jismoniy tarbiya dasrlari, sport mashg’ulotlari hamda ommaviy sport musobaqalarni tashkil etishga katta e’tibor berilmoqda.
Yana e’tiborli tomoni shundaki maxsus maktablar (nogiron va jismonan ojiz) va nogironlar sport klublarida jismoniy tarbiya va sportga alohida e’tibor berilib, ularning salomatligini saqlash, yaxshilash va rivojlantirish yo’lida o’ziga xos tadbirlar, mashg’ulotlar va hatto sport musobaqalari ham tashkil etilmoqda.
O’zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi tizimidagi umumiy o’rta ta’lim maktab o’quvchilari o’rtasida «Umid nihollari - 2003» sport musobaqalarining 1-bosqich natijalari samarali bo’ldi.
Respublika bo’yicha umumiy o’rta ta’lim maktablar soni 9690 ta bo’lib, jami o’quvchilar soni 6.258.796 tani tashkil etadi. Barcha viloyatlar, tuman (shahar)lardagi maktablarda o’tkazilgan «Umid nihollari - 2003» sport musobaqalarining 1- bosqichida 9690 ta maktabda 6.116.930 nafar o’quvchi ishtirok etgan. Viloyatlar bo’yicha ishtirok etuvchilar qo’yidagi ko’rsatkichlarda namoyon bo’ladi.
2-Jadval

№	Viloyatlar	Maktablar soni	O’quvchilar soni	1-bosqich ishtirokchilari			Jami
				1-4	5-7	8-11
1	Qoraqalpog’iston	763	377271	122681	121529	121349	365559
2	Andijon	741	565323	209765	156650	161809	528224
3	Buxoro	531	347108	119084	105909	96345	321338
4	Jizzax	537	268315	99070	71460	60170	230700
5	Qashqadaryo	1083	623578	244302	184145	173456	601903
6	Namangan	672	512999	211791	155122	146208	513121
7	Navoiy	375	205966	70678	84201	88730	243609
8	Xorazm	534	349834	107271	99448	102597	309316
9	Farg’ona	906	691769	285780	206712	193040	685532
10	Samarqand	1195	744237	282501	247893	145529	675923
11	Toshkent viloyati	896	529280	180243	155540	130960	466743
12	Surxandaryo	822	515579	196094	147608	104824	448526
13	Sirdaryo	308	159613	51830	42337	2654	96821
14	Toshkent shax.	327	367924	189311	223442	216862	629615
	Jami	9690	6258796	2568569	2001996	174533	6.166.930

1. «Umid nihollari» sport musobaqalarining 1 maktab bosqichida umumta’lim maktablarida 12 sport turining barcha turlarini o’tkazish imkoniyati yo’qligi ishlarning to’g’ri yo’lga qo’yilmaganligidir. Muammolarni bartaraf qilish uchun tumanlardagi BO’SMlarning sport turlari bo’yicha murabbiylarini umumta’lim maktablariga biriktirish hamda maktablarda o’qiyotgan ma’lum sport turlari yo’nalishi bo’yicha yuqori sport ko’rsatkichlariga ega bo’lgan o’quvchilarni hakamlikka jalb etish, mahallalarda yashayotgan sport fidoyilaridan maqsadli foydalanish zarurdir.

Avval an’ana bo’lgan maktab o’quvchilari, mehnatkashlarning spartakiadalari, talabalarning «Haftalik» musobaqalari va umum Respublika Spartakiadalari o’rniga mustaqillik jarayonida kashf etilgan ko’p bochqichli sport musobaqalari o’tkazib borilmoqda. 1. 2001 yilda 6742 ta maktabgacha ta’lim muassasalarida 608500 nafar bolalar, 65862 pedagog va boshqa xodimlar bor. Ularda «Quvnoq bolalar», «Polvonchalar» kabi turli toifadagi (tuman-shahar va jamoalar) musobaqalar o’tkazilmoqda. Bunda eng avvalo bolalarni sog’lom qilib tarbiyalash, sport elementlarini bajarishga o’rgatish hamda qiziqtirish, o’zining harakat faoliyatlarini kuzatish, nazorat qilish kabi muhim tarbiyalash jarayonlari mujassamlashtirilgan.
2. Umumta’lim o’rta maktablar, maxsus maktablarda nogiron va jismonan ojiz bolalar 5.992.364 o’quvchi, 440762 o’quvchi mavjud, sport turlari bo’yicha ommaviy sport musobaqalarini o’tkazish. Bunday musobaqalar 2000 yildan boshlab o’tkazilayogan «Umid nihollari» Respublika maktab o’quvchilarining eng yuqori bosqich dasturlari negizida tashkil etilmoqda. 2002 yildan musobaqalarda 5.5 mln. o’quvchi qatnashdi.
3. 200 ta kasb-hunar kolledjlari 46 ta akademik liseylar va o’rta maxsus o’quv yurtlarining 69346 o’quvchilari orasida «Barkamol avlodlari» sport musobaqalari 1999 yildan boshlab (Jizzax shahri), (2001 yilda Farg’ona) jamoalar, tuman-shahar, viloyatlar miqyosida o’tkazilib, yuqori bosqichi – Respublika finali bilan yakunlanmoqda. Bo’limlarda 2001 yilda 500 ming o’quvchi ishtirok etdi.
4. 64 ta Oliy o’quv yurtlarida 5055 nafar magistrlar va 178435 bakalavrlar bo’lib talabalarning (2000 yil Namangan, 2002 yil Buxoro, 2004 yil Samarqand) ham avvola har bir Oliy o’quv yurtlarida, keyinchalik shahar-tuman (viloyat) miqyosida Oliy o’quv yurtaliraro musobaqalar shaklida o’tkazilmoqda. Ularning yakunlovchi qismi – finali Respublika miqyosida tashkil etilmoqda.
E’tirof etish kerakki, bu bosqichlardagi Respublika musobaqalarini boshlash va yakunlash qismlari bayram tusini olmoqda. Taniqli san’atkorlar, yozuvchi-shoirlar, fan va madaniyat arboblari ishtirok etib, tantanalarga fayz kiritmoqda. Bu, albatta, mustaqillik in’om etgan ulkan madaniy tadbirlarning biridir. Buxoroda o’tkazilgan ikkinchi Universiada qatnashchilarini Respublika Prezidenti I.A.Karimov shunday tabrikladi., ya’ni: