1. Perspektiva qurish apparati. To’g’ri chiziq, tekis shaklning perspektivasi

Silindrning perspektivasi. H ga perpendikular, ya’ni vertikal silindrning perspektivasini yasashdan oldin, uning H dagi asosi aylananing perspektiv tasviri bajariladi. So’ngra silindr ustki asosining perspektivasi ostki asosi kabi berilgan balandlikda yasaladi. Silindrning ostki va ustki asoslarining perspektiv tasvirlariga urinma chiziqlar o’tkaziladi. Shundan keyin silindrning perspektivasi bajarilgan bo’ladi (5.12–shakl).
Silindr asoslarining perspektivalarini O va O’ nuqtalarda eni aylana diametriga teng kvadratlarning perspektivalarini yasashdan boshlanadi. Kvadratning perspektivalari ichiga aylanalarning perspektivalari chizib chiqiladi. Bu yerda silindrga tashqi tomonidan chizilgan asosi kvadrat prizma deb qaralib, uning, ya’ni asosi kvadrat prizmaning perspektivasini yasab olish orqali silindrning perspektivasini bajarish tavsiya etiladi.

5.12–shakl 5.13–shakl
Gorizontal silindrning simmetriya (geometrik) o’qining uchrashish nuqtasi D₂ da kesishadigan bo’lsa, oldin O va O’ markazlarida yoqlari aylana diametriga teng bo’lgan kvadratlarning perspektivalari yasab olinadi. Bu yerda silindr asoslari kvadratli prizmaga alamashtirib olinadi. Keyin kvadratlarning ichiga aylanalarning perspektivalari chizib chiqiladi va ularga urinma chiziqlari o’tkaziladi (5.13–shakl).

5.14–shakl
Konusning perspektivasi. Konusning simmetriya (geometrik) o’qi Hga perpendikular bo’lsa, vertikalkonus, asosi aylanadan iborat bo’lsa, aylanish konusi ham deyiladi. Bunday konusning perespektivasini yasash uchun oldin uning asosi (aylana)ning H dagi tasviriga urinmalar o’tkaziladi (5.13–shakl).
Kesik konusning perspektivasini yasash 5.14–shaklda ko’rsatilgan.
Turli ko’rinishdagi arka (peshtoq)larning perspektivalarini yasashda ufq chizig’idagi uchrashish nuqtalari F₁va F₂lar qatori F₃ dan elementlarini yasashda foydalaniladi (5.15–shakl).

5.15–shakl

1E. G. Pane, R. O. Loving,I. L. Hill, R. S Pare. Descriptive geometry. Prentice Hall. Nyu-Jersi,1997, 322- bet.