1-qisim. Mexanika va molekulyar fizika

17.34.
 
Vertikal o’q atrofida aylanayotgan diskda massasi 100 g bo’lgan shayba yotibdi. Shayba o’q bilan 
gorizontal prujina yordamida bog’langan. Shayba bilan disk orasidagi ishqalanish koeffisenti 0.4. Aylanish 
chastotasi 2 Hz bo’lsa, prujina deformatsiyalanmagan holatda bo’ladi va shayba sirpanish chegarasida 
bo’ladi. Agar aylanish chastotasi 5 Hz gacha ortsa prujinaning uzunligi 2 marta ortadi. Prujinaning 
deformatsiyalanmagan holdahi uzunligi va bikrligi topilsin. 
64-rasm 
65-rasm 
59

---

61 
66-rasm 
67-rasm 
68-rasm 
To’rtinchi daraja 
17.35.
 
Vertikal o’q atrofida aylanayotgan dikkka vertical sterjen magkamlangan. Sterjenning yuqori uchiga 
ip , ipga esa matall sharcha osilgan (69-rasm). Disk qanday burchak tezlik bilan aylantirilganda, ip vertical 
bilan 
burchak hosil qiladi? Ip uzunligi 
sm, 
. 
17.36.
 
Metal sterjen 
ga og’gan hold, vertikal tekislikda 6 rad/s burchak tezlik bilan aylanadi (70-rasm). 
Sterjen oxiriga 0.1 kg massali yuk mahkamlangan. 
m. Sterjen yukka qanday kuch bilan ta’sir qiladi? 
17.37.
 
Samolyot doimiy gorizontal 720 km/h tezlikda to’g’ri chiziq bo’ylab harakatlanadi. Samolyot 
gorizontal tekislikda 8 km radiusli aylana bo’ylab harakatlanishi uchun tezligini necha marta orttirishi kerak?
Qanotning ko’tarish kuchi samolyot korpusiga perpendikuliyar yo’nalgan va tezlikni kvadratiga 
proporsional. 
17.38.
 
Gorizontal sirtda joylashgan chizg’ich bir uchi atrofida 0.5 Hz chastota bilan aylanmoqda. 
Chizg’ichga uncha katta bo’lmagan brusok tiralgan (71-rasm). Aylanish o’qidan qanday maksimal masofada 
chizg’ich va brusok bir butundek harakatlanadi? Brusok va stol orasidagi ishqalanish koeffisenti
, 
brusok va chizg’ich orasidagi ishqalanish koeffisenti
.