1-qisim. Mexanika va molekulyar fizika

15.9.
 
Jism gorizontal sirtda harakatlanganda ta’sir qiladigan ishqalanish kuchi, u qiyalik burchagi 
bo’lgan qiya tekislikda harakatlanganda ta’sir qiladigan ishqalanish kuchidan necha marta katta? Ishqalanish 
koefisenti ikkala holda ham bir xil. 
45

---

47 
15.10.
 
Massasi 1 kg bo’lgan brusok qiyalik burchagi
bo’lgan qiya tekislikda tinch qolishi uchun, 
unga gorizontal yo’nalgan qanday kuch qo’yish kerak(26-rasm)? Brusok va tekislik sirti orasidagi 
ishqalanish koeffisenti 0.2 ga teng.
15.11.
 
Quti qiya tekislikda tinch qolishi uchun, uni qanday kuch bilan tekislikka tik bosish kerak? Qutiga 
t’sir qiluvchi og’irlik kuchi 200 N, qiya tekislik uzunligi 1 m, balandligi 60 sm, ishqalanish koeffisenti 0.4.
15.12.
 
Gorizont bilan 
li burchak hosil qilgan qiya tekislikd, uncha katta bo’lmahan 1 kg massali brusok 
yotibdi. Brusok va tekislik sirti orasidagi ishqalanish koeffisenti 0.8 ga teng. Qanday minimal gorizontal 
kuch qo’yilgada brusok tekislikdan sirpana boshlaydi? 
15.13.
 
Massasi 2 kg bo’lgan jism uzunligi 0.5 m, balandligi 0.1 m bo’lgan qiya tekislikda, dinamometr 
yordamida tekislikka parallel ravishda avval yuqoriga, so’ngra pastga tekis tortildi. Dinamometr 
ko’rtatgichlari farqini toping. 
15.14.
 
Chana bilan birgalikdagi massasi 100 kg bo’lgan bola balandligi 8 m, uzunligi 100 m bolgan 
tepalikdan sirpanib tushmoqda. Uning tepalik oxiridagi tezligi 10 m/s bo’lsa, chanaga ta’sir qiluvchi o’rtacha 
ishqalanish kuchini aniqlang. Chananing boshlang’ich tezligi nolga teng. 
15.15.
 
Chang’ichi gorizont bilan 
burchak hosil qiluvchi to’gdan sirpanib tushmoqda. Bosib o’tilgan yo’l 
ifida bilan aniqlanadi. Qor va chang’ilar orasidagi ishqalanish koeffisentini toping.