1-qisim. Mexanika va molekulyar fizika

15.16.
 
Chang’ichi gorizont bilan 
burchak hosil qiluvchi to’gdan boshlang’ich tezliksiz sirpanib tushib, 
5 s da 50 m yo’l yurdi. Qor va chang’ilar orasidagi sirpanish ishqalanish koeffisentini toping. 
15.17.
 
Gorizont bilan 
burchak hosil qiluvchi, uzunli 50 sm bo’lgan qiya tekislik etagida kichik shayba 
yotibdi. Shayba qiya tekislikning yuqorisigacha ko’tarilishi uchun, unga qanday minimal boshlang’ich tezlik 
berish kerak? Shayba va tekislik orasidagi ishqalanish koeffisenti 0.4. 
15.18.
 
Jism balandligi 5 m, gorizont bilan 
burchak hosil qiluvchi qiya tekislikdan sirpana boshlaydi. 
Agar jism va tekislik orasidagi ishqalanish koeffisenti 0.19 bo’lsa, jismning tekislik oxiridagi tezligini 
toping. 
15.19.
 
Jismni tekislikda ushlab turish uchun 11 N, uni yuqoriga tekis tortish uchun esa 17 N kuch kerak 
bo’ladi. Tekislikning qiyalik burchagi 
bo’lsa, jism massasini aniqlang. 
Uchinchi daraja 
15.20.
 
Jism balandligi 5 m, ununligi 13 bo’lgan qiya tekislikdan qancha vaqtda sirpanib tushadi. 
Ishqalanish koeffisenti 0.4.
46

---

48 
15.21.
 
Kichik brusok balandligi 10 m, uzunligi 26 m bo’lga qiya tekislik yuqorisida joylashgan. Brusok va 
tekislik orasidagi ishqalanish koeffisenti 0.45 ga teng. Brusokka qanday minimal tezlik berilsa, u tekislik 
asosigacha yetib tushadi.
15.22.
 
Muz tog’ gorizont bilan 
li burchak hosil qiladi. Undan yuqoriga turtib yuborilgan shayba 2 s da 
16 m yo’l o’tib, to’xtgandan so’ng pastga sirpana boshlaydi. Muz va shayba orasidagi ishqalanish koeffisenti 
qanday? Sirpanib tushish qancha vaqt davom etgan?
15.23.
 
Chang’ichi gorizontal tog’ yo’lida sirpanib, 12.6 m/s tezlik bilan tog’ etagiga yetib boradi va unda 
inersiyasi bilan yuqoriga tomon 11.4 m yo’l yuradi. Tog’ gorizont bilan 
li burchak hosil qilasa, 
sirpanish ishqalanish koeffisenti nimaga teng?