1-qisim. Mexanika va molekulyar fizika

26.42.
 
Purjinaga massasi 3 kg bo’lgan yuk ilinganda uning 112 mm ga yetdi.Yukning massasi 8 kg gacha 
ortirilganda purjina uzunligi 132 mm tashkil kildi. Purjinani deformatsiyalanmagan xolatidan 132 mm gacha 
cho’zish uchun qancha ish bajarish kerak? 
26.43.
 
Og’ir sharcha 20 m balandlikdan boshlangich tezliksiz tashlab yuborildi va yerga urilish vaqtida 
kinetik energiyasining ma’lum qismini yo’qotib undan qaytdi. U xarakat boshlangandan 3 sekunt o’tib 
maksimal balandlikka ko’tarilgan bo’lsa, yerga urilish vaqtida kinetik energiyasining qancha qismini 
yo’qatgan? Havoning qarshilik kuchi hisobga olinmasin.
To’rtinchi daraja 
26.44.
 
Sharcha radiusi bir metr bo’lgan sirtmoqqa ulanib ketuvchi qiya tekislikdan sirpanmoqda (100-
rasm). Sharcha sirtmoqning yuqori nuqtasida undan ajralmasligi uchun qanday minimal balandlikdan 
xarakat boshlashi kerak? Ishqalanish yo’q.
26.45.
 
Zichligi 400 kg/m
3
bo’lgan materialdan tayorlangan shar suvga 9 sm balandlikdan tushadi. Shar 
suvga qanday chuqurlikka botadi. Suvaga urilishda energiya yo’qotilishini va suv va havoning qarshilik 
kuchi hisobga olinmasin.
26.46.
 
Og’ir sharcha 1 m uzunlikdagi ingichka ipga osilib, vertikaldan 90
0
ga og’dirilgan va qandaydir 
boshlang’ich tezlik bilan turtub yuborilgan. Ip vertikal bilan 60
0
burchak hosil qilganda vaqt momentida 
uzulib ketdi. Agar ip sharcha erkin qo’yib yuborilganda treytoriyaning quyu nuqtasida uzulsa, 
tezlikni 
aniqlang ? 
26.47.
 
Massasi 2 kg 
bo’lgan jism balandligi 4,5 m bo’lgan va radiusi 2 m bo’lgan silindrik sirtga ulanib ketuvchi qiya 
tekislikdan sirpanmoqda (101-rasm). Agar A nuqtadan B nuqtagacha ishqalanish kuchi 40 J ish bajarsa, 
silindrik sirtning yuqorgi B nuqtasida jism sirtga qanday kuch bilan bosadi ? 
99-rasm 
100-rasm 
91

---

93