1-qisim. Mexanika va molekulyar fizika

27.17.
 
Massalari 
g va 
g bo’lgan ikkita sharcha bir xil 50 sm uzunlidagi iplarga 
osilgan. Birinchi sharcha muvozanat holatidan 90
0
burchakka og’dirib qo’yib yuborildi. Absolyut noelastik 
to’qnashuvdan so’ng sharlar qanday balandlikka ko’tariladi?
27.18.
 
Silliq gorizontal sirtda radiusi 
sm bo’lgab yarmsfera shaklida o’yilgan, 
g massali 
brusok yotibdi (108-rasm). A nuqtadan massasi 100 g bo’lgan kichik shayba ishqalanishsiz sirpanadi. 
Brusokning keyingi harakatidagi maksimal tezligini toping.
27.19.
 
Massasi 500 
g bo’lgan shar ipga osilgan. Osilish nuqtasidan shar markazigacha bo’lgan masofa 1 m . Gorizontal 
uchayotgan 10 g massali o’q shar markazidan teshib o’tib, undan 10 m/s tezlikda chiqib ketdi. Shar o’q 
tegishi natijasida osilish nuqtasi atrofida aylandi. Bunda yuqori nuqtada ipning tarangligi nolga teng bo’ldi. 
O’qning sharga urilish paytidagi tezligini toping.
105-rasm 
106-rasm 
94

---

96 
27.20.
 
Sharcha silliq gorizontal sirtga urilish natijasida o’z kinetik energiyasini 
qismini yo’qotdi. Urilish 
burchagi 
bo’lsa, qaytish burchagi 
ni toping (109-rasm). 
27.21.
 
Ikkita bir xil 
g massali sharlar bikrligi 40 N/m, uzunligi 15 sm bo’lgan prujina yordamida 
bog’langan va gorizontal silliq stolda yotibdi (110-rasm). Uchinchi huddi shunday sharcha 2 m/s tezlik bilan, 
sharlar mazkazlari orqali o’tuvchi to’g’ri chiziq bo’lyab harakatlanib, sharlardan biriga elastik urildi. 
Prujinaga bog’langan sharlarning keyingi harakatidagi orasidagi masofaning minimal va maksimal qiymatini 
toping. 
27.22.
 
Bir xil tezlikda harakatlanayotgan ikkita bir xil jismning o’zaro 90
0
burchak ostida noelastik 
to’qnashuvida kinetik energiyaning qanday qismi ichki energiyaga aylanadi?