1-qisim. Mexanika va molekulyar fizika

31.37.
 
Ikkita bir xil idish ingichka truba yordamida tutashtirilgan. Sistema gaz bilan to’ldirilgan va 24 °C 
temperaturada turibdi. Idishlardan birining temperaturasi 33 °C ga orttirildi. Bosim o’zgarmay qolishi uchun 
, ikkinchi idish temperaturasini necha gradusga pasaytirish kerak?
106

---

108 
To’rtinchi daraja 
31.38.
 
Vertikall slindr ishida massiv porshen joylashgan bo’lib, porshenni ikala tomonida 1 moldan xavo 
joylashgan. Temperatura 300 K bo’lganda yuqori va pastgi hajmlar nisbati 4 ga teng bo’ldi. Qanday 
temperaturada bu nisbat 3 ga teng bo’ladi? Ishqalanish yo’q.
31.39.
 
Uzunligi 1.5 m bo’lgan slindrik idish issiqlik o’tkazmaydigan porshen bilan bo’lingan va ideal gaz 
bilan to’ldirilgan. Boshlang’ich holatda idishning chab qismidagi hajm o’ng qismidagi hajimdan ikki marta 
katta, temperatura esa bir xil. Idishning o’ng qismidagi temperatura 2 marta oshirilsa, porshen necha sm ga 
siljiydi? Chap qismdagi temperatura o’zgarmas. 
31.40.
 
Slindrda yengil porshen vaznsiz prujina yordanida slindr tubiga bog’langan (118-rasm), bosib tashqi 
atmosfera bosimiga teng 0.1 MPa va temperatura 0 °C . Agar porshen ostidagi gaz so’rib olinsa, porshen 
slindr tubida joylashsa, hajm 1.2 marta ortishi uchun gazni qanday temperaturagacha qizdirish kerak?
31.41.
 
Uzunligi 1 m bo’lgan slindr o’rtasida joylashgan porshen, bikirligi 1.5 kN bo’lgan ikkita bir xil 
prujina yordamida ikki tomonga maxkamlangan (119-rasm). Slindrlardagi havo so’rib olingan va prujinalar 
deformatsiyalanmagan holatda turibdi. Agar slindrning birinchi yarmi 273 K temperaturali 14 g azot bilan 
to’ldirilsa, porshen qancha masofaga siljiydi? Azotning molyar massasi 28 g/mol.
31.42.
 
Massasi 50 g bo’lgan yupqadevorli rezina shar azot bilan to’ldirilgan va ko’lning 100 m chuqurligiga 
tushirilgan, suv temperaturasi 7 °C. Shar muvozanat holatda bo’lsa, azot massasini toping. Atmosfera 
bosimi 10
5
Pa, shar qobig’ining tarangligini hisobga olmang. Azotning molyar massasi 28 g/mol, suv 
zichligi 1000 kg/m
3
.