Diagnostika deganda biror tizimda buzilish xolatini topish tushiniladi. Buzilish - bu normadan chetga chiqishdir. Nazariy jihatdan olganda ushbu traktovka orkali texnik tizimlardagi buzilishni, tirik organizmdagi kasallanishni, tabiiy uzgarishlarni aniqlash mumkin. Bu yerda muhim nukta bo’lib diagnostika qilinadigan tizimni funksional strukturasini tushunish zarurligi hisoblanadi.
Misollar:
- kon tomirlari diagnostikasi va terapeyasi;
- EXM apparaturasi va matematik ta’minotidagi xatoliklar diagnostikasi.
O’qitish tizimlari EXM yerdamida kaysidir bir fanni urganishdagi xatolarni aniqlaydi va to’g’ri yechimlarni taklif kiladi. Ular ukuvchi bilimidagi kuchsiz joylarni diagnostika kiladi va ularni yukotishni rejalashtiradi. Bundan tashkari ular ukuvchining muvaffakiyatiga karab uni bilimlarini utkazib olish uchun mulokotni rejalashi ham mumkin.
Misollar:
- LISP dasturlashtirish tiliga o’qitish tizimi;
- Paskal tiliga o’qitish PROUST tizimi.
202. Statik, kvazadinamik va dinamik ET tizimlar
Statik ekspert tizimlar bilimlar bazasi real vaqtda uzgarmaydigan predmet sohalarida tuziladi.
Masalan: avtomobildagi xatoliklarni aniqlash va tuzatish.
Kvazidinamik ekspert tizimlar Qandaydir fiksirlangan vaqt ichida uzgaradigan jaraenlarda tuziladi. Masalan, mikrobiologik ekspert tizimlar, xar 4-5 soatda olinadigan texnologik jaraen ulchovlari.
Dinamik ekspert tizimlar ketma-ket keladigan ma’lumotlarni kabul qilib xulosalash uchun datchiklar kuyilgan ob’ektlarda tuziladi.
Masalan: reanimatsion palatadagi ulchashlarni diagnostikasi.
203. Avtonom va gibrid ET lar
Avtonom ET maxsus “ekspert” masalalarni foydalanuvchi bilan bevosita maslahatlashib ishlaydi, yechim uchun ananaviy ma’lumotlarni qayta ishlash usullari qo’llanilmaydi.
Gibrid ET dasturiy kompleks bo’lib , ilova dasturlar standart paketlari yig‘ib, bilimlarni manipulyatsiya qilish uskunasi. Bu ilova dasturlar paketi uchun intellektual sozlash yoki ekspert bilimlar elementiga ega qiyin masalalarni yechishga qaratilgan yaxlit muhit.
Gibrid tizim tashqi qulay ko’rinsada, avtonom ETlarni ishlab chiqarishga qaraganda murakkabroq vazifani qo’yadi. Nafaqat turli paketlarni balki turli metodologiyalarni birlashtirish butun bir nazariy va amaliy qiyinchiliklarni yuzaga keltiradi.
204. ET larini qurish vositalari. SI ga mo’ljallangan tillar.