1. ÜMumi DİLÇİLİk I indd

4. NƏZƏRİ VƏ TƏTBİQİ ELMLƏR
Bölgünün adından bəlli olduğu kimi, burada elmlər 
iki qrupa ayrılır: nəzəri və tətbiqi elmlər.
Bu bölgü “elm sahəsi” anlayışı əsasında yaradılmışdır. 
Məlumdur ki, hər bir elmin nəzəri sahəsi ilə yanaşı, həm 
də tətbiqi sahəsi vardır. Buna görə də elmləri sırf nəzəri və 
ya tətbiqi adı altında qruplaşdırıb təsnif etmək doğru nəticə 
verə bilməz.
Elmdə tətbiqilik həmin bilik sahəsinin əhəmiyyətini 
bir daha şərtləndirən cəhətlərdəndir. Dilçilik elminin tət-
biqi əhəmiyyəti cəmiyyətin inkişafı üçün heç də az deyil-
dir. Müasir cəmiyyətin mədəni tərəqqisi üçün zəruri olan 
bir çox problemlərin həlli dilçilik elminin bir sahəsini təşkil 
edən tətbiqi dilçiliklə bağlıdır.
5. İCTİMAİ VƏ TƏBİƏT ELMLƏRİ
Bu bölgü elmin tədqiqat obyektinə əsaslanmışdır. Ona 
görə də təbiətdən bəhs edən elmlər (fizika, kimya, biologi-
ya, astronomiya...) təbiət elmləri, cəmiyyətə aid bilik sahəsi 
isə (tarix, pedaqogika, psixologiya...) ictimai elmlər adlan-
dırılmışdır. Bu bölgü həqiqətə uyğundur. Çünki obyekt, 
onun xüsusiyyətləri elmləri təsnif etməkdə əsas meyardır. 

---

Ü M U M İ D İ L Ç İ L İ K – I C İ L D
137
Lakin deməliyik ki, dünya elmləri qruplaşdırıldıqda onla-
rın hamısını bu iki növə daxil etmək olmur. Bəzi elmlər 
vardır ki, onlar həm ictimai elmlərdən, həm də təbiət elm-
lərindən əsaslı surətdə fərqlənir. Bu cəhət nəzərə alınaraq 
hazırda dünya elmləri üç qrupa bölünür:
1) ictimai elmlər;
2) təbiət elmləri;
3) texnika elmləri.
Dilçilik bunlardan hansına mənsubdur? Bu suala cavab 
vermək üçün ilk növbədə elmlərin müəyyənləşdirilməsində 
nəzərə alınan cəhətləri dilçilik əsasında xatırlamalıyıq.
Hazırda hər bir elmin yerini müəyyən etmək üçün 
aşağıdakılar əsas şərt hesab olunur: