85.Çox yarıqdan Fraunhofer difraksiyası
-
86.İşıq dalğalarının koherentliyi
- Koherentlik şərtləri — toplanan dalğaların eyni tezlikli olmalı və fazalar fərqı zaman keçdikcə sabit qalmalıdır.
87.İşıq dalğalarının monoxromatikliyi
-
88.Qayıtma və sınma zamanı polyarlaşma
Təbii işıq izotrop dielektrik mühitlərin səthindən əks olarkən, yaxud sınarkəndə polyarlaşır. Əks olan və sınan şüalar bir- birinə perpendikulyar müstəvilərdə qismən polyarlaşır. Sınan şüanın elektrik rəqsləri düşmə müstəvisində üstünlük təşkil edir. Polyarlaşma dərəcəsi düşmə () bucağının qiymətindən asılıdır. Düşmə bucağı:
(1) - iki mühitin nisbi sınma əmsalıdır.
Şərtini ödəyərsə əks olunan şüa düşmə müstəvisinə perpendikulyar müstəvidə tam polyarlaşır. Sınan şüa isə qismən polyarlaşır, onda düşmə müstəvisinə paralel rəqslər çoxluq təşkil edir. olduqda sınan şüa qayıdan şüaya perpendikulyar olur.
(1) ifadəsi Brüster qanunu adlanır. Tam polyarlaşma () bucağı ((1)ifadəsinə) Brüster bucağı adlanır. Qayıdan işığın polyarlaşması effekti havadan və ya kosmosdan dəniz səthində neft təbəqəsini aşkar etmək üçün istifadə edilir.
2. 1670-ci ildə Bartolominus müşahidə etmişdir ki, İsland şpatından (CaCO3) keçən işıq şüası ikiləşir. Bu hadisəyə ikiqat şüalanma deyirlər. Ikiləşmiş şüalarda biri (a)(dd) işığın sınma qanunlarına tabe olduğu halda, digəri işığın sınma qanunlarına tabe olmur. Adi şüa üçün kristalın sındırma əmsalı () düşmə bucağından asılı deyil. Qeyri-adi şüa üçün kristalın sınma əmsalı ( ) düşmə bucağından asılıdır.
> olarsa kristal mənfi, < olarsa kristal müsbət adlanır.
Turmalin kristalında adi şüa qeyri adi şüaya nisbətən çox udulur və bir neçə millimetr qalinliqda olduqda turmalin kristalı adi şüanı bütövlüklə udur və qeyri adini buraxır.
3. işığın polyarlaşması üçün, işləmə prinsipi tam daxili qayıtmasına əsaslanmış, Nikol prizması şpatından kəsilmiş prizma müəyyən istiqamətdə kəsib Kanada balzamı ilə yenidən yapışdırmaqla hazırlanır. Kanada balzamının -i və arasındadır.
<<
Ikiləşdikdən sonra balzam üzərinə düşən adi şüa tam daxili qayıdaraq şpatın yan səthindən kənara çıxır. Qeyri adi şüa isə azacıq sürüşərək düşmə istiqamətində prizmadan çıxır və tam polyarlaşmış işıq kimi istifadə edilir.
4. qoşa şüa sınmanı şəffaf izotrop cisim və kub sistemə daxil olan kristallara müxtəlif üsullarla təsir etməklə yaratmaq olar. Bu hadisəyə süni anizotropluq deyirlər. Izotrop cisimləri məsələn: şüşəni deformasiya etdirməklə ikiqat sınma hadisəsi yaranır. Bu zaman:
P- mexaniki gərginlik, k- cismin növündən asılı olan mütənasiblik əmsalıdır.
1875-ci ildə Kerr göstərmişdir ki, mayelərə və amorf cisimlərə (sonralar qazlardada (1930 ildə) aşkar edildi) elektrik sahəsi ilə təsir etdikdə onlarda ikiqat şüasınma hadisəsi baş verir .
E- elektrik sahəsinin intensivliyi, k- Kerr əmsalı.
Buna Kerr effekti deyirlər.
Dostları ilə paylaş: |