1. Yönetimsel özet

Bölge A

Birincil blok parçalama bölgesi

-güvenli muhafaza sistemi ile donatılmış

GEMİ

Tesis çıkışı

RIHTIM

Bölge F

Atık bertarafı- gömme, yakma

Bölge D

Depo bölgeleri

Bölge E

Acil duruma müdahale tesisleri

Ofis binaları

Güvenli tehlikeli atık deposu

Tehlikesiz dış depo



İşlenmiş malzemeler ve ekipmanlar

Asbestos

ayırımı

için

bölge



Z

Bölge B

İkincil blok kesme bölgesi

- birincil sınıflandırma ve uygun parçalara kesme

Bölge C

Ayırım, bitirme ve onarım

- tehlikeli ve tehlikesiz maddeleri ayırma

A MUHAFAZA

Söküm

bölgesi


Şekil 6 Model bir gemi söküm sahasının planı

Mevcut uygulamalar bilinen zorluklara çeşitli yaklaşımlar göstermekte ve ne tesislerin gereklerine ne de aşağıda tanımlanan kabul edilmiş metotlara uymaktadır. Şekil 6 da model bir gemi söküm saha örneği gösterilmektedir. Böyle bir tesis bazı anahtar görevleri içine alacaktır:

• 
  İkincil söküm ve sırayla parçalara ayırma istasyonları
  
• 
  Tehlikeli ve toksik malzeme toplanması uygun muhafaza yerlerinin bulunmasını gerektiren özel ekipmanlı istasyonları gerektirir
  
• 
  Kullanılabilecek malzemenin ve çeliğin geçici depolama yerleri
  
• 
  Tehlikeli atık için güvenli depolama yerleri
  
• 
  Tekrar kullanıma hazır, geri dönüştürülecek veya bertaraf edilecek ekipman ve malzemenin depolama yerleri
  
• 
  Gemiler tehlikeli madde içerir. Döküntü, sızıntı ve tahliyeler meydana gelir ve hiçbir temizlik bunun %100’ünü ortadan kaldıramaz. Dolayısıyla her gemi söküm sahasının en önemli çevresel yönü bu gibi tahliyelerin saha içinde muhafaza edilmesi , dökülen ve açığa çıkan malzemenin toplanmasıdır
  

Model tesis yaklaşımı yeni gemi söküm tesislerine uygulana bilir. Ancak mevcut tesislerde tesise özel uygun değişiklikler yapılması lazımdır.

Ana tehlikeler
Bölüm 3.3 ve bölüm 4’ te gemi sökümündeki tehlikeli tahliyeler tarif edilmişti. Önemli çevre tehlikelerine sebep olan maddeler aşağıda listelenmiştir:

• 
  Yağlar ve yakıtlar
  
• 
  Sintine ve balast suyu
  
• 
  Boya ve astarlar
  
• 
  Asbestos
  
• 
  PCB ‘ler
  
• 
  Diğerleri, örneğin anotlar, radyasyon kaynakları, kurşun, civa, TBT, PVC¹, piller, freon
  

¹PVC ile ilgili çevre etkisinden bahsederken normal olarak PVC nin hem üretimi hem de uygun olmayan yakma ile bertarafı kastedilmektedir.

Yukarda tarif edilen tehlikelere ilaveten sağlı ve güvenlikle ilgili daha genel cinste çok sayıda potansiyel tehlikeler tanımlanabilir:

• 
  Sıcak/ gürültü / vibrasyona maruz kalma/
  
• 
  Çalışma usulleri, tehlikeli aletler; testereler/kesiciler/öğütücüler/
  
• 
  Kaza faktörleri; düşme/ezilme/elektrik şoku/nefes alınamayan/ patlayıcı atmosferler/
  
• 
  Kalite kontrol; gemilerden alınan halat ve zincirlerin tekrar kullanılması/ vinçler ve kaldırma ekipmanları /
  
• 
  Beklenmedik olaylar; İlk yardım tesisleri/ itfaiye mevcudiyeti/
  
• 
  Yaşam yerleri; ( tesisten) korunaklar/ temiz su arzı/ sıhhi tesisler/
  

Yukarda bahsedilen potansiyel tehlikelerin olaylara dönüştüğü birçok gemi söküm tesisinde temel standartlara uyulmadığı görülmüştür. Yerel çalışma yönetmeliklerine ( genellikle mevcuttur) zorunlu uyulması ve standart/ normlara uyulmasının temini ile olayların meydana gelişi çok azaltıla bilir.

Bu kılavuzda çevre ve sağlık üzerinde potansiyel “uzun vadeli” vadeli etkileri olan gemi söküm endüstrisine özel konular üzerinde durulmuştur. Bir istisna esas olarak “kısa vadeli” bir etkisi olan patlama riskidir, fakat bunun potansiyel sonuçları göz önüne alındığında ana tehlikelerden biri olduğu ve hem söküm tesisini hem de ilgili yönetim prosedürlerini planlarken bu planın içine konması gerektiği açıkça görülmektedir.
5.2 Ana tehlikelerin tekrarlaması ve önleme
Bu bölümde Bölüm 3.3 te tarif edilen ana tehlikelerin tekrarlanması ve bunlardan kaçınma veya azaltılmaları için uygulanacak usullerin tavsiyeleri verilmiştir. Tedbirler tanımlanırken yukarda anlatılan stratejinin takip edilmesine gayret edilmiş( değişik müdahale seviyeleri), ve değişik tipte çözümler( fiziksel, eylemsel) verilmiştir. Bazı tehlikeler gemi söküm tesisinin doğru planlanması yerleştirilmesi ve inşası ile azaltılabildiği ve hatta yok edilebildiği gibi bazıları da etkili ve güvenli yönetim ve eylemsel prosedürler uygulanmasıyla yok edilebilir. Birincisinde fiziksel tedbirler vardır ve özellikle “ ortalıktan yok etme” faaliyetidir. İkincisi eylemsel tedbirleri içerir ve tesisin çalıştığı süre devamlı olarak uygulanmalı ve zorunlu tutulmalıdır. Aşağıda fiziksel tedbirler “F” ile markalanmış ve paragraf 5.3 te daha detaylı anlatılmıştır. Eylemsel tedbirler “E” ile markalanmış ve paragraf 5.4 te izah edilmiştir. Hem fiziksel hem de eylemsel tedbirlerin bir çok durumda ilişkili olduğu görülmektedir.
Bir gemi söküm sahasındaki bir çok yerde çok sayıda kaza düşen ve hareket eden nesneler yüzünden meydana gelmektedir ve bu nedenle sert başlıklar (baret) ve çelik burunlu ayakkabılar kullanılmalıdır.
Önemli atık kazalarının tekrarlanması
Bölgenin ve ona bağlı potansiyel tehlikelerin bir fonksiyonu olarak prosedür tiplerinin tanımlaması ile ilgili tehlike değerlendirmesi söküm yerini dizaynı için temel teşkil edecek ve hazırlanacak fiziksel tedbirleri sağlayacaktır. Örnek tesis referans alınarak hazırlanan bir ilk değerlendirme Tablo 8 de gösterilmiştir.

Tablo 8 Gemi söküm tesisi bölgeleri ve birleşik etkinlikler ve tehlikeler

Bölge	Etkinlikler	Çevresel tehlikeler	Sağlık & güvenlik tehlikeleri
Muhafazalı Bölge	-Başlangıç Muhafazası	- Alttaki sütundaki gibi	- Alttaki sütundaki gibi
Bölge A Birincil blok parçalama bölgesi	- Sıvıların ve yağların ( tortu) çıkarılması - Tekrar kullanılabilecek ekipmanın çıkarılması - Büyük gemi bölmelerinin kesilmesi - Yangın söndürme sistemlerinin ve soğutma sistemlerindeki CFC’ nin boşaltılması	- Yağ ve yakıt dökülmesi - Sintine ve balast suyu dökülmesi - Boya ve astarlar(kaplamalar) - Ağır metaller - PCB - Diğerleri*	- Asbestos - Buhar (solventler ve metaller) - CO2 - Patlama riski - Radyasyon
Bölge B İkincil blok parçalama bölgesi	- Parçaların birincil sınıflandırılması - Bir sonraki taşıma için uygun ebatlarda kesim	- Boya ve astarlar(kaplamalar) - PCB ler - Diğerleri	- Asbestos - Buhar - Patlama riski
Bölge C Ayırım, bitirme ve onarım bölgeleri	- Malzeme ve ekipmanın kesin sınıflandırılması - Karışık malzemelerin ayrılması - Yeniden satılacak malzemenin bitirilmesi -Ekipmanın onarılması	- Yağ ve yakıt dökülmesi - PCB ler - Diğerleri	- Asbestos - Buhar
Bölge D Depolama Bölgeleri	- Ayrıştırılmış ve bitmiş malzemenin stoklanması	- Yağ ve yakıt dökülmesi - PCB ler - Diğerleri	-Asbestos -Patlama riski
Bölge E İdari Binalar ve acil durum tesisleri	- İdari çalışma - İlk yardım olduğu yerde müdahale edilmediyse bu bölgede yapılır
Bölge F Atık bertaraf tesisleri	- Toprağa gömme - Yakma -Atık su arıtımı	-Toksik sıvıların akması	- Toksik sıvılar - Asbestos