Hisse senetleri, anonim şirketlerde ortakların paylarını temsil eden bir kıymetli evraktır.
Hisse senetleri, anonim şirketlerde ortakların paylarını temsil eden bir kıymetli evraktır.
Hisse senedi alım satım işlemlerinde aralıklı envanter (tecrübi) yöntemi ve satış hasılatı (aralıksız envanter) yöntemi olmak üzere iki yöntem kullanılmaktadır.
Aralıklı envanter yönteminde; alışlar alış değeri üzerinden Hisse Senedi Hesabı’na borç, satışlar, satış değeri üzerinden bu hesabın alacağına kaydedilir.
Aralıklı envanter yönteminde; alışlar alış değeri üzerinden Hisse Senedi Hesabı’na borç, satışlar, satış değeri üzerinden bu hesabın alacağına kaydedilir.
Satış Hasılatı Yönteminde; alışlar alış değeri üzerinden Hisse Senetleri Hesabı’na borç, satışlar ise yine alış değeri üzerinden bu hesaba alacak kaydedilir. Satış fiyatı ile alış fiyatı arasındaki fark olumlu olduğunda, 645- Menkul Kıymet Satış Kârları Hesabı’na alacak, olumsuz olduğunda ise, 655- Menkul Kıymet Satış Zararları Hesabı’na borç kaydedilir.
Örnek 11a: Çimento üretimi ve ticareti yapan Y işletmesi 05.08.200X tarihinde, elinde bulunan nakit fazlasını değerlendirmek amacı ile “X. A.Ş.” nin 1.- TL. nominal değerli hisse senetlerinin her birini 15 TL.dan olmak üzere 2 lot satın alınmıştır. Ayrıca, işletme Borsa Komisyoncusuna işlem gideri olarak % 02 komisyon ödemiştir.
Örnek 11a: Çimento üretimi ve ticareti yapan Y işletmesi 05.08.200X tarihinde, elinde bulunan nakit fazlasını değerlendirmek amacı ile “X. A.Ş.” nin 1.- TL. nominal değerli hisse senetlerinin her birini 15 TL.dan olmak üzere 2 lot satın alınmıştır. Ayrıca, işletme Borsa Komisyoncusuna işlem gideri olarak % 02 komisyon ödemiştir.
Örnek 11b: İşletme 06.10.200X tarihinde, 15.- TL. alış bedelli 1 lot hisse senedini paraya gereksinimi olduğundan, Borsa’da 14.-TL. dan satmıştır. Borsa komisyoncusuna ise % 02 ödemiştir.
Örnek 11b: İşletme 06.10.200X tarihinde, 15.- TL. alış bedelli 1 lot hisse senedini paraya gereksinimi olduğundan, Borsa’da 14.-TL. dan satmıştır. Borsa komisyoncusuna ise % 02 ödemiştir.
Örnek 11c: Hisse senetlerini 17 TL.den satmıştır ve borsa komisyoncusuna hisse senedi satışından % 2 komisyon ödemiştir.
Halka açık anonim şirketler Sermaye Piyasası kurulunun düzenlemelerini, halka açık olmayan sermaye şirketleri ise şirket genel kurul kararları ve ana sözleşme hükümlerini göz önünde bulundurarak dönem kârından dağıtılmasına karar verilen kâr payı miktarını ve ödenme zamanını ilan ederler. İşletmenin elindeki hisse senetlerinin kâr payı kuponlarını keserek tahsil edilmek üzere portföye alması veya bankaya vermesi ile 108- Diğer Hazır Değerler Hesabı’na borç, 640- İştiraklerden Temettü Gelirleri Hesabı’na alacak yazılır.
Halka açık anonim şirketler Sermaye Piyasası kurulunun düzenlemelerini, halka açık olmayan sermaye şirketleri ise şirket genel kurul kararları ve ana sözleşme hükümlerini göz önünde bulundurarak dönem kârından dağıtılmasına karar verilen kâr payı miktarını ve ödenme zamanını ilan ederler. İşletmenin elindeki hisse senetlerinin kâr payı kuponlarını keserek tahsil edilmek üzere portföye alması veya bankaya vermesi ile 108- Diğer Hazır Değerler Hesabı’na borç, 640- İştiraklerden Temettü Gelirleri Hesabı’na alacak yazılır.
Örnek 12a: B işletmesi 20.04.200X tarihinde portföyündeki “A” şirketine ait 60.000.- TL. nominal değerli hisse senetleri için % 40 kâr payı dağıtılacağını kâr payı ilânından öğrenmiştir.
Örnek 12a: B işletmesi 20.04.200X tarihinde portföyündeki “A” şirketine ait 60.000.- TL. nominal değerli hisse senetleri için % 40 kâr payı dağıtılacağını kâr payı ilânından öğrenmiştir.
Örnek 12b: İşletme 05.08.200X tarihinde “A” şirketine ait hisse senetlerinin kâr payını banka aracılığı ile tahsil etmiştir. Banka 120 .- TL. komisyon kestikten sonra, kalanını işletmenin hesabına yatırmıştır.
Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları Hesabı; faiz geliri sağlamak amacıyla, elde bulundurulan özel kesime ait tahvil, finansman bonosu ve benzeri kıymetlerin alış değeri üzerinden izlendiği aktif karakterli bir hesaptır.
Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları Hesabı; faiz geliri sağlamak amacıyla, elde bulundurulan özel kesime ait tahvil, finansman bonosu ve benzeri kıymetlerin alış değeri üzerinden izlendiği aktif karakterli bir hesaptır.
Alım satım işlemlerinin muhasebeleştirilmesinde aralıklı envanter ve satış hasılatı olmak üzere iki yöntem kullanılır.
Alım satım işlemlerinin muhasebeleştirilmesinde aralıklı envanter ve satış hasılatı olmak üzere iki yöntem kullanılır.
Ancak tahvillerin alış işleminin muhasebeleştirilmesi; üzerlerinde faiz kuponu taşımaları nedeniyle Hisse Senetleri Hesabı’ndan biraz daha farklıdır ve bazı ek hesaplamaların yapılmasını gerektirir. Satın alınan bir tahvile yapılan ödemenin içinde tahvil bedeline ek olarak satın alma tarihine kadar işlemiş faiz tutarı da bulunur. Bu nedenle alış tarihine kadar işlemiş faiz tutarının hesaplanarak ayrı bir hesaba 198-Diğer Dönen Varlıklar Hesabı’na alınması uygun olur. Bu hesap, tahvillerin satılması veya yıllık faiz tutarının tahsil edilmesi sırasında alacaklandırılarak kapatılır.
Örnek 13: Pırıltı işletmesi, 01.07.200X tarihinde “C.A.Ş.”nin 100 TL. nominal değerli % 20 faizli, 100 adet tahvilinin her birini 110 TL.’dan satın almıştır. Tahvillerin faiz dönemi 1 Ocak-31 Aralık’ tır.
