10-amaliy ish transportda logistika xarajatlarini va tariflarni shakllantirish ishdan maqsad

Moliyaviy oqim –
bu material, axborot va servis oqimlarini ta’minlash

uchun
moliyaviy resurslarning yo’naltirilgan harakatidir.

Axborot oqimi - 
bu material, moliyaviy va servis oqimlariga oid og’zaki, 
yozma hujjatlarda aksettirilgan xabarlar, axborot va ma’lumotlar oqimidir.
Material va unga bog’liq bo’lgan oqimlarni boshqarish uchun
logistik tizim 
tashkil etiladi.
Logistik funktsiya 
yoki
 kompleks logistik faollik – 
bu ma’lum yo’nalishda
ajratib olingan va logistik tizim yoki uning zvenolari oldiga qo’yilgan
maqsadlarni amalga oshirishga qaratilgan logistik operatsiyalar jamlanmasiga
aytiladi.

---

Logistik funktsiyalar o’z mazmun-mohiyatiga ko’ra quyidagi ikkita guruhga 
bo’linadi:
1)
asosiy logistik funktsiyalar (LF); 
2)
ta’minlovchi LF.

Logistika xarajatlarining mazmun-mohiyati. 
Logistika joriy etadigan va 
uning maqsadlariga mos keladigan logistika tizimini shakllantiradigan har qanday 
biznes tashkiloti, birinchi navbatda, uning haqiqiy yoki potentsial samaradorligini 
baholashga intiladi. 
Sanoati rivojlangan mamlakatlarda logistika rivojlanishi davomida uning 
samaradorligi va samaradorligini baholaydigan ko'rsatkichlar tizimi shakllantirildi, 
ular odatda quyidagilarni o'z ichiga oladi: 
Umumiy logistika xarajatlari; 
• logistika xizmati sifati; 
• Logistik tsikllarning davomiyligi; 
• samaradorlik; 
• logistika infratuzilmasiga investitsiyalarning qaytarilishi. 
Iqtisodiy rivojlangan davlatlarning turli tarmoqlarida logistika xarajatlari tarkibini 
tahlil qilish shuni ko'rsatadiki, ular bo'yicha eng katta ulush quyidagi xarajatlarga 
to'g'ri keladi: 
• inventarizatsiyani boshqarish (20-40%); 
• Transport xarajatlari (15-35%); 
• Ma'muriy va boshqaruv funktsiyalari xarajatlari (9-14%). 
So'nggi o'n yil ichida ko'plab G'arb kompaniyalarining transport, buyurtmalarni qayta 
ishlash, axborot va kompyuter ta'minoti, shuningdek logistika ma'muriyati kabi 
logistika funktsiyalari uchun logistika xarajatlari oshdi. 
Taniqli amerika logistika bo'yicha maslahatchisi Herbert V.Devis AQSh 
sanoatida bir necha yillar davomida mahsulot va iste'molchilarga xizmatlarning 
yakuniy narxining ajralmas qismi sifatida omborxona, transport, buyurtmalarni 
boshqarish / mijozlarga xizmat ko'rsatish, tarqatish boshqaruvi va inventarizatsiyani 
boshqarish uchun logistika xarajatlarini kuzatdi. 
Masalan, 2007 yilda savdo ulushi (%) bilan ifodalangan logistika xarajatlari 
tarkibi quyidagicha ko'rib chiqilgan:
tayyor mahsulotni tashish - 4,08%; 
omborxona - 2.40;
mijozlarga xizmat ko'rsatish / buyurtmalarni boshqarish - 0,55;
tarqatishni boshqarish - 0,36;
aktsiyalarni saqlash qiymati (18% chegirma stavkasi bo'yicha) - 1,81%
jami summa 9,02%.
Xarajatlar tarkibi (mahsulotning har bir funtiga dollar bilan):
tayyor mahsulotni tashish - 13,24;
omborxona - 10.79;
mijozlarga xizmat ko'rsatish / buyurtmalarni boshqarish - 4.07; 
tarqatishni boshqarish - 2,53;
va inventarizatsiyani 18% chegirma stavkasi bo'yicha saqlash qiymati 18,13 ni 
tashkil qiladi. Umumiy miqdori 47,48 ni tashkil etdi. 

---