10-Mavzu: Asliyatga qaytish. Umr – ulug’ sinov, imkoniyat. (4 soat) Reja

Zamonning oxiri-Zamonning oxir bo’lishi ma’nosi nima? -Ushbu dunyoning oxirlashi va tugashidir. Zamon tugashining belgilari qanday?
-Yer yuzining jami mavjudoti – odamzot va hayvonot, osmonda esa butkul farishtalar qirilib halok bo’lishi zamon oxirining asosiy belgisidir.
-Zamon qay vaqtda tugaydi? Unga necha yil qoldi?
- Zamonning qachon va qay holatda tugashi yolg’iz Allohga ayondir. Biz faqat shuni ayta olamizki, har kuni va har lahzada qiyomat bo’lishining ehtimoli bor.
-Zamon tugamasidan avval uning qanday alomatlari ko’rinadi?
-Zamon tugamasidan avval yer yuzini faqat bir millat vakillari egallab oladi. Ammo Islom davlatlari juda zaif bo’ladi. So’ngra o’sha qudratli millat ham zaiflashadi va o’zga qavmning tasarrufiga kirib ketadi. Musulmonlar esa taraqqiylashib ketadi. So’ngra yana jamiki odamlar ibodatsizlikka mubtalo bo’ladilar. Jabr va zulm ko’payadi. Zilzila, yerning cho’kishi, shaharlarni suv bosishi hodisalari ko’p bo’ladi. Vaboga o’xshash turli-tuman dardlar va dardmandlar ko’payadi. Tug’iluvchidan ko’ra o’luvchi ko’p bo’ladi. Erkaklardan ko’ra ayollarning hisobi ortiq keladi. Ba’zi ellarda to’qlik, farovonlik ortib, ba’zilarida qattiq ochlik hukm suradi. Mashriq tarafdan Ya’juj-Ma’juj qavmi yer yuziga tarqaladi. Ular mag’rib xalqlarining ustidan g’alaba qozonib, o’z hukmini, jabrini o’tkazadilar. So’ngra bir kazzob ko’pchilikni o’ziga tobe qiladi, fosiqlikni o’rgatadi. Uning ismi Dajjoldir. Dajjol xaloyiqni yo’ldan ozdirib yurgan vaqtida Payg’ambarimiz Muhammad alayhissalomning qizlari hazrati Fotima naslidan bo’lmish solih zot xalqni va’z va nasihat bilan fosiqlikdan va imonsizlikdan qaytarib, yaxshilik va odillikni targ’ib qiladi hamda qo’shin to’plab Dajjol qavmiga qarshi jang qiladi. Ul zotning ismlari Mahdiydir. O’sha vaqtlarda osmondan Iso alayhissalom yerga tushib, hazrati Mahdiyga yordam beradi. Ushbu urushda Dajjol halok bo’ladi va askarlarining ham aksari qirilib ketadi. Qolganlari hazrati Iso bilan Mahdiyga tobelikka o’tadilar. O’sha zamonda Iso bilan Mahdiy adolatli hukumat o’rnatib, bir necha yillar osoyishta yashaydilar. Ezgu niyatli kishilar ko’payadi. Xazina va chorva mollari juda barakali va ziyoda bo’ladi. Davlatmandlar ko’payadi. Hatto, zakot va sadaqa oluvchi kishi topilmaydi. So’ng yana kishilar imonsizlik va gunoh tomonga yuzlanadilar. Keyin esa g’arb tomonda sovuq shamol qo’zg’alib, mo’minu musulmonlarni ado qiladi. Yer yuzida faqat imonsiz, gunohkor kishilar qolib, hamma tomonni bulg’alaydilar. Va nihoyat, Alloh taoloning hikmati bilan quyosh teskaridan, ya’ni mag’ribdan chiqadi. Ushbu kun dunyoning so’nggi kunidir. Ushbu kungacha tavba qilib qolish kerak. So’ng tavba-tazarru’lar qabul etilmas. Yer yuzini dud bosib, har tirik kishining hushi yo’qolur. So’ng farishta Isrofil surni chalib, jondorlarning tanasidan joni chiqishiga ko’maklashadi. Qattiq shamol turib yer yuzini xarobaga, dashtga aylantiradi. Alloh taolodan o’zga biror tirik narsa qolmas. Har bir mo’min-musulmon
Imon keltirishi farz bo’lgan voqealardan biri qiyomatdir. Qiyomat haq, lekin
uning qachon sodir bo’lishini Allohdan boshqa hech kim bilmaydi, hatto
payg’ambarlar ham bilishmagan. Ammo payg’ambarimiz (s.a.v.) qiyomat soatiningayrim belgi-alomatlari haqida xabar berganlar.
Jabroyil(a.s.)Fa’robiyqiyofasida kelib, Rasulullohdan (s.a.v.) qiyomatning qachon voqe’bo’lishiniso’raganlarida ul zot: "So’ralayotgan odam so’raguvchidan bilimliroq emas", deb
javob berganlar. Keyin Jabroyil (a.s.) qiyomatning belgilari haqida so’radilar.
Shunda Rasululloh bunday deb javob qilganlar: "Cho’rilar o’z xo’jayinlarini
tug’mog’i va yalangoyoq, yalangto’sh, kambag’al molboqarlar bino qurishda
bir-biri bilan bellashmog’i qiyomat belgilaridir"
  Ulamolar qiyomat
soatining belgilarini katta va kichikka ajratishgan.
Oxir zamonga yaqin odamlarning buzilib ketishlari, Allohning dinidan uzoqlashib,oralarida fitnalar sodir bo’lishi, ilmning va ilm ahlining iskanjaga olinishi,zilzilalar ko’payoshi, vaqtdan baraka ketishi, mol-dunyo ko’payib, sadaqa
oladigan muhtojning topilmasligi, zinoning keng yoyilishi, ayollarning ko’payib
ketishi… kabilar kichik alomatlar sirasiga kiritilgan. Katta alomatlar esa,
o’nta: quyoshning mag’ribdan chiqishi, yer hayvonining chiqishi,
Dajjolning chiqishi, Iso alayhissalomning tushishlari, Ya’juj va ma’jujning
chiqishi, tutun paydo bo’lishi, uch marta – mashriqda, mag’ribda va Arab
jazirasida oy tutilishi, Yamanda bir olov chiqishi. Bularni
payg’ambarimiz katta alomatlar sifatida sanab o’tganlar. Biz uchun ularning
hammasiga imon keltirish vojib. Bu hodisalarning qayerda va qachon voqe’
bo’lishini esa, yolg’iz Alloh Taoloning o’zi biladi.   "Imon" kitobi asosida
tayyorlandi. Har bir mo’min-musulmon
Imon keltirishi farz bo’lgan voqealardan biri qiyomatdir. Qiyomat haq, lekin
uning qachon sodir bo’lishini Allohdan boshqa hech kim bilmaydi, hatto
payg’ambarlar ham bilishmagan.

Ammo payg’ambarimiz (s.a.v.) qiyomat soatining
ayrim belgi-alomatlari haqida xabar berganlar.
  Jabroyil (a.s.) a’robiy
qiyofasida kelib, Rasulullohdan (s.a.v.) qiyomatning qachon voqe’ bo’lishini
so’raganlarida ul zot: "So’ralayotgan odam so’raguvchidan bilimliroq emas", deb
javob berganlar. Keyin Jabroyil (a.s.) qiyomatning belgilari haqida so’radilar.
Shunda Rasululloh bunday deb javob qilganlar: "Cho’rilar o’z xo’jayinlarini
tug’mog’i va yalangoyoq, yalangto’sh, kambag’al molboqarlar bino qurishda
bir-biri bilan bellashmog’i qiyomat belgilaridir"
 Ulamolar qiyomatsoatining belgilarini katta va kichikka ajratishgan.
Oxir zamonga yaqin odamlarning buzilib ketishlari, Allohning dinidan uzoqlashib,
oralarida fitnalar sodir bo’lishi, ilmning va ilm ahlining iskanjaga olinishi,
zilzilalar ko’payoshi, vaqtdan baraka ketishi, mol-dunyo ko’payib, sadaqa
oladigan muhtojning topilmasligi, zinoning keng yoyilishi, ayollarning ko’payib
ketishi… kabilar kichik alomatlar sirasiga kiritilgan. Katta alomatlar esa,
o’nta: quyoshning mag’ribdan chiqishi, yer hayvonining chiqishi,
Dajjolning chiqishi, Iso alayhissalomning tushishlari, Ya’juj va ma’jujning
chiqishi, tutun paydo bo’lishi, uch marta – mashriqda, mag’ribda va Arab
jazirasida oy tutilishi, Yamanda bir olov chiqishi. Bularni
payg’ambarimiz katta alomatlar sifatida sanab o’tganlar. Biz uchun ularning
hammasiga imon keltirish vojib. Bu hodisalarning qayerda va qachon voqe’
bo’lishini esa, yolg’iz Alloh Taoloning o’zi biladi.   "Imon" kitobi asosida
tayyorlandi.

Nafosat — goʻzallik turi. Narsa va hodisalarning tashqi koʻrinishi (shakli, rangi)dagi alohida mukammallikni, mutanosiblikni ifodalaydi (Mas, sportchi qiz yoki yigitning qaddi-qomati, turfa gullarning rangbarangligi). Kishilarning muomalasi, nutqi, akli, kiyinishiga nisbatan N. tushunchasi ularning nazokatli, nozik didli ekanligidan darak beradi. N. badiiy adabiyotda voqelikdagi tabiatan nafis narsa va hodisalarning inʼi-kosi sifatida ifodalansa, sanʼatda, nimani aks ettirishidan qatʼi nazar, aks ettirish uslubining nihoyatda nozik ifodaliligida, ijro usulining alohida nafisligida yuzaga chiqadi. Haqiqiy N.ni soxta, yasama nafislikdan ajrata bilish lozim. Yuksak insoniy fazilatlarni, xalqchil gʻoya, ijtimoiy mazmunga ega boʻlgan va tabiat goʻzalligini aks ettirgan N.gina haqiqiy hisoblanadi.