11-amaliy mashg‘ulot Tegirmon qismlariga ta’cir kiluvchi kuchlarni xisoblash

11-amaliy mashg‘ulot
Tegirmon qismlariga ta’cir kiluvchi kuchlarni xisoblash
(ishning davomiyligi 2 - soat)

Sharli tegirmonlarning asosiy elementlariga ta’sir qiluvchi kuchlar statik va inersion ko‘rinishda bo‘ladi.

Statik kuchlar tegirmon korpusining aylanuvchi qismi og‘irlik kuchi G_yuk xosil bo‘ladi.
Tegirmon korpusining aylanuvchi qismi og‘irlik kuchi quyidagicha aniqlanadi:
G_m=G₁+G₂+G₃ , N ; (11.1)
Bu yerda: G₁,G₂,G₃-korpusning, futerovkaning va flaneslarning og‘irlik kuchi, N.
Yuklanma massasining og‘irlik kuchi esa quyidagicha aniqlanadi:
G_yuk=k₄(G_sh+G_mat) (11.2)
Bu yerda: G_sh-sharning og‘irlik kuchi, N.
G_m- tuyulayotgan materialning og‘irlik kuchi, N.
(G_m-shar og‘irlik kuchining 14% deb qabul kilinadi.)
k₄-yuklanmalar xarakat traektoriyasini xisobga oluvchi koeffitsient. k₄=0,55
U xolda yuklanma massasining og‘irlik kuchi quyidagi ko‘rinishga keladi.
G_yuk=0,55(G_m+0,14 G_m)=0,6276G_m , (11.3)

Yuklanma massasining aylanma traektoriyali markazdan qochma kuchi.

,bo‘ladi. (11.4)
-ekanligini xisobga olsak.
-ko‘rinishga keladi.
G_yuk va kuchlarning qo‘yilgan nuqtasi keltirilgan radius R₀=0,866R orqali aniqlanadi. Bu kuchlarning tashkil etuvchisi (5-rasm),(N)
, (11.5)

T va G_m-kuchlarning tashkil etuvchisi esa quyidagicha.

, (11.6)
Kuchlar orasidagi burchakni grafik usulida yoki sinuslar teoremasi orqali topiladi.
Tegirmonnig korpusiga taqsimlangan yoppa kuch quyidagicha aniqlanadi.
, (N/m) ; (11.7)
Maksimal eguvchi moment (N/m),(5-rasm):


M_eg= gl²/8= Q L/ 8 , (11.8)

Bu yerda l- podshipniklar orasidagi masofa.

Tegirmon korpusiga taosir etuvchi burovchi moment bo‘lib 5- rasmda ko‘rsatilgan.
Barabanning muftasidan to podshipnikkacha to‘la burovchi moment taocir qiladi.


M₀=1000N/w, (N m); (11.9)

Bu yerda N-tegirmon validagi quvvat, kvt.

w- burchakli tezlik, rad/sek.



11.1-rasm. Barabanli tegirmon qismlariga taocir etuvchi kuchlarni xisoblash sxemasi.

Podshipniklardagi ishqalanish kuchi taocirida burovchi moment maolum bir kiymatga kamayadi.
, N m (11.10)
Bu yerda R_v-podshipnikdagi yuklanma, (N).
- podshipnikdagi ishqalanish koeffitsienti
r_s- sapfa radiusi, m.
Korpusning uzunligi bo‘yicha burovchi moment qiya to‘g‘ri chizik shaklida o‘zgaradi. Tegirmon korpusining eng xavfli kesimi o‘rta qismida.


; (11.11)

Bu kesimdagi kuchlanish:

; (11.12)
Bu yerda : w=0,8 bolt teshiklaridagi kuchsizlanishni xisobga oluvchi koeffitsient, (m³).
Flanesni korpusiga maxkamlovchi boltlar qirqilishga va chuzilishga xisoblanadi.
Boltli birikmani umumiy qirqish kuchi:


, (11.13)


Bu yerda R₀ - tashki kuch, N