12 ma’ruza Mavzu : Avtomatlashtirish sistemalarini loyxalash

3-rasm.

GOST 21.404-85 bo’yicha asbobning shartli belgilanishini

ifodalash prinsipi
asbobning funksional belgilarining xarfiy belgilanishining joylanish tartibi I, R, C, S, A ketma-ketlik bilan belgilangan . chizmalarda iloji boricha chiziklar kam bo’lishi yoki kesishishi kerak. Agar prinsipialchizmalarda chiziklar ko’payib ketsa, adres usulidan foydalaniladi,bunda joyiga o’rnatilgan asboblarda, ko’rsatilgan gorizontal chizikdan 40...80mm masofada, bog’lanish yullari uziladi. Xuddi shu masofada o’lchash uchun impuls olish joyi va ijro etuvchi mexanizmlar o’rnatilgan erdan boglash chiziklari uziladi. Bog’lanish chiziklarining rakamli adreslari kuyi va yuqori uzunliklarga mos ikkita gorzontallarda joylashadi.uzilish erlarida chapdan ungga tartib bilan ortib boradigan kilib nomerlar yoziladi. Nazorat – o’lchash asboblarining to’g’ri tanlangani haqida oldindan fikr yuritish maqsadida boglash chiziklarining kuyi kesmalari yonida ulchanayotgan texnologik parametrlarining eng yuqori miqdorlari ko’rsatiladi. Bundan tashqari, bu ma’lumotlardan o’lchash asboblarining shkalasini tanlaganda foydalanish mumkin.
Avtomatlashtirishning prinsipial chizmasini ukishni osonlatish maqsadida asboblar va rostlagichlarning shartli ifodasi kirish signallarini tepadan, chiqish signallarini esa pastdan ulagan ma’kul. Agar chizmada bir xil xarakteristikali joyiga o’rnatilgan asboblar ko’p marotaba qaytarilsa, u xolda «mahalliy asboblar»turtburchagidagi faqat bitta asbob belgilanishini chizishga ruxsat beriladi, bunday asboblarning pozisiya nomerlari ko’rsatiladi. Bu xollarda ayrim qurilmalardan chikkan bog’lanish yullarini birlashtirish maqsadga muvofiqdir. Shuningdek, bir necha datchikdan chikib, signal bitta ikkilamchi asbobga borganda xam yullarni birlashtirib mumkin.


18,4. Texnologik ob’ektlarni avtomatlashtirish darajasini aniqlash
Avtomatlashtirish darajasi texnologik ob’ektni boshqarish bo’yicha insonning ishtirokisiz, avtomatik bajariladigan mexnat ulushini ifodalaydi. Uni miqdoriy baxolash K ko’rsatgichi orkali amalga oshiriladi.bu ko’rsatgichdan foydalanishda amaldagilani avtomatlashtirish va qayta kurilayotgan BTOni avtomatlashtirish bo’yicha olib borilayotgan ishlarning asosiy yunalishini rejalashtirish holatini tahlil qilish mumkin. K ko’rsatkichining maksimal qiymati 1 ga teng, normaldagi qiymati esa 0,75-0,9 oraligida olinadi.K ko’rsatkich



tenglamaga kura hisoblanadi, bunda K-ayrim boshqaruv funksiyalarini avtomatlashtirish darajasining xususiy ko’rsatkichlari, ai –funksiyalarining «muximlik» koeffisienti bo’lib, mazkur funksiyalariboshqaruvining umumiy jarayonidagi nisbiy axamiyatini belgilaydi.
Quyidagi texnologik ob’ektni boshqarish funksiyalari va ularning «muximlik» koeffisientlari keltirilgan: