12-Mavzu: iste`molchilarning xulq-atvor modellari

4. Hal etuvchi shaxs tipi – bu tip uchun ish juda muhim masala, u hamma ishni oldindan rejalashtiradi, rejalilikni ma’qul ko`radi, natijalardan zavqlanadi, biror loyihaga qo`l urishdan oldin, oldingisini yakunlashni afzal deb biladi. O`zgartirish mushkul bo`lgan jadval asosida hayot kechiradi. Bosim ostida erkin ishlay oladi, ko`z ostiga olgan barcha ishni bajaradi. Kelajak zavqlaridan huzurlanadi.
Shaxsning qabul qiluvchi tipi – ish unga xursandchilik olib kelishi kerak, ko`pgina imkoniyatlatga ega, jarayondan zavqlanadi. Mustaqil bo`lishni va rejalarga tobe bo`lmaslikni yoqtiradi, bir necha loyihalarni bir vaqtda olib boradi. Rejalarini osongina almastoradi, ishni keyingi kunga o`tkazadi, mustaqil yondashuvni ma’qul ko`radi. Hozirgi bor hamma narsadan rozi bo`lishi va zavqlanishi mumkin.
Hal etuvchi natija(J) va qabul qiluvchi jarayon(P) shaxs tiplariga mansub sotuvchi va xaridor xulq-atvori xarakteristikasi

Natija(J) Jarayon (P)

SOTUVCHI	XARIDOR	SOTUVCHI	XARIDOR
Aniq javoblar beradi	Oldindan tayyorlangan savollarga aniq javob olishni istaydi	Shoshqaloq emas, mijozga bosim o`tkazmaydi	Qat’iyatsizlikni namoyon etadi
Savdoni yakunlashga oshiqadi	Savdoni tez yakunlanishini zarur deb biladi	Mijozni qaror qabul qilishga yetaklaydi	Savdo paytida qarorini bir necha bor o`zgartirishi mumkin
Mijoz vaqtini qadrlaydi	O`z vaqtini qadrlaydi	Bir narsadan boshqasiga sakrab o`tishi mumkin.	Qaror qabul qilish uchun vaqt kerak
Goh-gohida moslashuvchan bo`lmaydi, haddan ortiq serg`ayrat bo`ladi	Qat’iy va talabchan bo`lishi mumkin	Mijozga haddan ortiq ko`p tanlovlarni taklif etadi	Xarid haqida qarorni qabul qilish uchun harakatga keltirish uchun maxsus yondashuvlarga ehtiyoj his etadi

Manba: Rebrik S. Professional savdo treiningi. M.: Eksmo, 2002. 197 b.