12. Sinif türk edebiyati konu anlatimli etkiNLİk defteri
FALİH RIFKI ATAY (1894 – 1971)
Yüklə 1,73 Mb.
|
FALİH RIFKI ATAY (1894 – 1971)
GEZİ YAZISI: Denizaşırı, Bizim Akdeniz, Tuna Kıyıları, Yolcu Defteri, Gezerek Gördüklerim ANI: Ateş ve Güneş, Zeytindağı, Çankaya SORULAR - CUMHURİYET DÖNEMİNDE ÖĞRETİCİ METİNLER 1. Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise (D) , yanlış ise (Y) yazınız.
2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere “motif, milli kimlik” kelimelerinden uygun olanını yazınız.
3. Aşağıdaki yazar ve eser adlarını doğru şekilde eşleştiriniz.
ÖYS-1996: Nurullah Ataçla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A)Eleştiri türünün gelişmesinde önemli katkıda bulunmuştur. B)Dilimizin özleşmesine öncülük etmiştir. C)Yaşadığı dönemde deneme türünün başarılı bir temsilcisi olmuştur. D)Öykü alanında da ürünler vermiştir. E)Konuşma dilindeki devrik cümlenin yazıda da kullanılmasını yaygınlaştırmaya çalışmıştır. Eserlerin yazarlarını ve türlerini boşluklara yazınız.
I. Makale açıklayıcı nitelik II. Otobiyografi 3. kişili anlatım III. Köşe yazısı güncel sorunlar IV. Hitabet seslenme sözleri V. Masal tekerlemeler 1. Yukarıdaki numaralanmış terimlerden hangisi, karşısındakiyle ilişkilendirilemez? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. (LYS 2010) Daha çok, deneme, eleştiri, inceleme ve çeviri türün de yapıt vermiştir. Yapıtlarıyla dilimizin gelişmesine ve edebiyatımızın ulusal ve evrensel bir nitelik kazanma sına katkıda bulunmuştur. Fransız, İngiliz, Rus, Yunan, Latin edebiyatlarından birçok yapıtı Türkçeye kazan dırmıştır. Türk kültürünü "Anadolu hümanizmi" kavra mıyla açıklayarak yeni bir kültür yorumu getirmiştir. "Yunus Emre'ye Selam" ve "Mavi ve Kara" tanınmış yapıtlarıdır. 2. Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
3. Dilde özleşme hareketinin savunucularındandır. Türk-çedeki yabancı sözcükleri kullanmamış, dille düşünce arasında dolaysız bir ilişki olduğunu, somut düşünme geleneğinin doğabilmesi için kavramların saydam, hangi kökten geldiklerinin anlaşılır olması gerektiğini vurgulamıştır. Bazı yazılarında arı Türkçe kullandığı için anlaşılmaz olarak sert bir biçimde eleştirilmiştir. Deneme ve eleştiri türündeki yapıtlarıyla yazınımızın gelişimine katkıda bulunmuştur. Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
E) Refik Halit Karay 4. Deneme, Türk edebiyatında Cumhuriyet döne minde yetkinliğe ulaşmış bir yazı türüdür. Nurullah Ataç, Suut Kemal Yetkin, Cemil Meriç, Salah Birsel bu türün başarılı örneklerini vermişlerdir. Aşağıdaki eserlerden hangisi bu parçada adı geçen yazarlardan birine ait değildir?
E) Boğaziçi Şıngır Mıngır 5. Şiirin ve edebiyatın kuramlarını anlattığı denemeleriyle tanınmasının yanı sıra ironi ve humor özelliklen taşıyan şiirleriyle modern şiirimizi tema ve dil bakımından geliş tirmiştir. "Dünya işleri", "Kikirikname", "Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu", "Boğaziçi Şıngır Mıngır", "Kurutulmuş Felse fe Bahçesi" ve "Nezleli Karga" tanınmış yapıtlarıdır. Bu parçada sözü edilen Cumhuriyet Dönemi sanat çısı aşağıdakilerden hangisidir?
6. Türk kültürünü "Anadolu hümanizmi" kavramıyla açıklayarak yeni bir kültür yorumu getiren, deneme türündeki yazılarının bir bölümünü "Mavi ve Kara" adıyla kitaplaştıran Cumhuriyet Dönemi yazarı aşa ğıdakilerden hangisidir? A) Mehmet Akif B) Ahmet Haşim C) Ahmet Rasim D) Hüseyin Cahit E) Sabahattin Eyüboğlu 7. Nurullah Ataç, daha çok deneme ve eleştiri türündeki l II yapıtlarıyla tanınmıştır. "Günce". "Karalama Defteri" ve III IV "Havaya Çizilen Dünya" en tanınmış yapıtlarıdır. V Bu parçada numaralanmış bölümlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
8. Suut Kemal Yetkin, deneme, eleştiri ve inceleme tü- I II ründe yapıt vermiştir. Türk kültürünü "Anadolu hüma- III nizmi" kavramıyla açıklayarak yeni bir kültür yorumu getirmiştir. "Yunus Emre'ye Selam" ve "Mavi ve Kara" IV V tanınmış yapıtlarıdır. Bu parçada numaralanmış bölümlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A)l. B) II. C) III. D) IV. E) V. 9. Cumhuriyet Dönemi yazarlarından Refik Halit Karay I daha çok deneme ve eleştiri türündeki yapıtlarıyla ta - II nınmıştır. Türkçenin arılaşması için önemli çalışmalar III ortaya koymuştur. "Karalama Defteri" ve "Sözden Söze" IV V yapıtlarından bazılarıdır. Bu parçadaki bilgi yanlışının giderilmesi için aşağı daki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?
10.Türkçenin özleşmesi, arınması için yazdığı yazılar da yabancı sözcük kullanmayan; kendine özgü, devrik cümle ağırlıklı; yeni bir anlatım biçimi mey dana getiren, edebiyatımızda eleştirmenliği ve de nemeciliği ile öne çıkmış Cumhuriyet Dönemi ya zarımız aşağıdakilerden hangisidir?
11. Bir kimsenin, başından geçen ya da karşılaştığı olay ları üzerinden belli bir zaman geçtikten sonra kaleme aldığı yazılardan oluşan yapıtlardır. Aşağıdakilerden hangisi bu cümlede açıklanan ya zınsal türe örnek gösterilebilir?
1B-2C-3B-4B-5B-6E-7E-8A-9A-10B-11E-12C-13A-14B 12. Falih Rıfkı Atay'ın başarılı yapıtlarından -- ile --"Anadolu Notlan" adlı yapıtı, gezi türünün önemli ör neklerindendir. Bu cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağı dakilerden hangisi getirilmelidir?
E) Hac Yolunda - Ziya Gökalp'in 13.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dil, göndergesel işlevde kullanılmamıştır?
Cumhuriyet'ten sonraki Türk gezi edebiyatının oluşu munda çok önemli bir yeri vardır. Gezi yazısı türünde ki birçok yapıtında, Türkiye ile diğer ülkeler arasında karşılaştırmalar yaparak önemli noktalara değinmiştir. 14.Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden han gisidir?
III. ÜNİTE CUMHURİYET DÖNEMİNDE COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER (ŞİİR) 1. SAF (ÖZ) ŞİİR ANLAYIŞI KALDIRIMLAR 
Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında; Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum. Yolumun karanlığa saplanan noktasında, Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum. Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık; Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar. İn cin uykuda, yalnız iki yoldaş uyanık. Biri benim, biri de serseri kaldırımlar. İçimde damla damla bir korku birikiyor; Sanıyorum, her sokak başını kesmiş devler. . . Üstüme camlarını, hep simsiyah, dikiyor; Gözüne mil çekilmiş bir ama gibi evler. Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi; Kaldırımlar, içimde yaşamış bir insandır. Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi; Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır. Bana düşmez can vermek, yumuşak bir kucakta; Ben bu kaldırımların emzirdiği çocuğum! Aman, sabah olmasın, bu karanlık sokakta; Bu karanlık sokakta bitmesin yolculuğum! Ben gideyim, yol gitsin, ben gideyim, yol gitsin; İki yanımdan aksın, bir sel gibi fenerler. Tak, tak, ayak sesimi aç köpekler işitsin; Yolumun zafer takı, gölgeden taş kemerler. Ne sabahı göreyim, ne sabah görüneyim; Gündüzler size kalsın, verin karanlıkları! Islak bir yorgan gibi, sımsıkı bürüneyim; Örtün, üstüme örtün, serin karanlıkları. Uzanıverse gövdem, taşlara boydan boya; Alsa buz gibi taşlar alnımdan bu ateşi. Dalıp, sokaklar kadar esrarlı bir kuyuya, Ölse, kaldırımların kara sevdalı eşi. . Necip Fazıl Kısakürek OTUZBEŞ YAŞ ŞİİRİ Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder. Dante gibi ortasındayız ömrün. Delikanlı çağımızdaki cevher, Yalvarmak, yakarmak nafile bugün, Gözünün yaşına bakmadan gider. Şakaklarıma kar mı yağdı ne var? Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz? Ya gözler altındaki mor halkalar? Neden böyle düşman görünürsünüz, Yıllar yılı dost bildiğim aynalar? Zamanla nasıl değişiyor insan! Hangi resmime baksam ben değilim. Nerde o günler, o şevk, o heyecan? Bu güler yüzlü adam ben değilim; Yalandır kaygısız olduğum yalan. Hayal meyal şeylerden ilk aşkımız; Hatırası bile yabancı gelir. Hayata beraber başladığımız, Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir; Gittikçe artıyor yalnızlığımız. Gökyüzünün başka rengi de varmış! Geç fark ettim taşın sert olduğunu. Su insanı boğar, ateş yakarmış! Her doğan günün bir dert olduğunu, İnsan bu yaşa gelince anlarmış. Ayva sarı nar kırmızı sonbahar! Her yıl biraz daha benimsediğim. Ne dönüp duruyor havada kuşlar? Nerden çıktı bu cenaze? Ölen kim? Bu kaçıncı bahçe gördüm tarumar? Neylersin ölüm herkesin başında. Uyudun uyanamadın olacak. Kim bilir nerde, nasıl, kaç yaşında? Bir namazlık saltanatın olacak, Taht misali o musalla taşında. Cahit Sıtkı Tarancı SAF (ÖZ) ŞİİRİN OLUŞUMU VE TEMSİLCİLERİ
SAF (ÖZ) ŞİİRİN ÖZELLİKLERİ
SEMBOLİZM (Simgecilik) 1- 19 yy'ın ikinci yarısında ortaya çıkıp 20.yy başlarına kadar sürdü. 2- Parnasizme tepki olarak doğdu 3- Dış dünyanın olduğu gibi yansıtılmasına karşı çıkılır 3-"Şiir, gerçeğin insandaki etkilerini anlatmalıdır; şiirde düşünceye yer yoktur" 4- Sözden ziyade musikiye önem verilir 5- Şiirde anlam kapalı olmalıdır 6- Ağır ve süslü bir dil kullanılmıştır 7- Kötümserlik vardır. İnsanlardan uzaklaşmak, uzak ülkelere kaçmak arzulanır. 8- Ferdi konular işlenir (alaca karanlık üzüntü ve ay ışığı, gün doğumu, gün batımı) 9- Sadece şiir alanında görülür. 10-"Sanat için sanat " anlayışı benimsendi. TÜRK EDEBİYATINDA: Ahmet Haşim, Cenap Şahabettin DÜNYA EDEBİYATINDA: Baudlaire, Verlaine, Mallerme, Rimbaud, Paul Valery, Edgar Allen Poe NECİP FAZIL KISAKÜREK (1904–1983)
SAKARYA TÜRKÜSÜ İnsan bu, su misali, kıvrım kıvrım akar ya: Bir yanda akan benim, öbür yanda Sakarya. Su iner yokuşlardan, hep basamak basamak; Benimse alın yazım, yokuşlarda susamak. Her şey akar, su, tarih, yıldız, insan ve fikir: Oluklar çift, birinden nur akar, birinden kir. Akışta demetlenmiş, büyük, küçük, kâinat: Şu çıkan buluta bak, bu inen suya inat! Fakat Sakarya başka, yokuş mu çıkıyor ne? Kurşundan bir yük binmiş, köpükten gövdesine: Çatlıyor, yırtınıyor yokuşu sökmek için. Hey Sakarya, kim demiş suya vurulmaz perçin? Rabb'im isterse, sular büklüm büklüm burulur. Sırtına Sakarya'nın, Türk tarihi vurulur. Eyvah, eyvah, Sakarya'm, sana mı düştü bu yük? Bu dâvâ hor, bu dâvâ öksüz, bu dâvâ büyük!.. Ne ağır imtihandır, başındaki Sakarya! Bin bir başlı kartalı nasıl taşır kanarya? İnsandır sanıyordum mukaddes yüke hamal; Hamallık ki, sonunda, ne rütbe var, ne de mal, Yalnız acı bir lokma, zehirle pişmiş aştan: Ve ayrılık, anneden, vatandan, arkadaştan! Şimdi dövün Sakarya, dövünmek vakti bu ân; Kehkeşanlara kaçmış eski güneşleri an! Hani Yunus Emre ki, kıyında geziyordu? Hani ardına çil çil kubbeler serpen ordu? Nerede kardeşlerin, cömert Nil, yeşil Tuna? Giden şanlı akıncı, ne gün döner yurduna? Mermerlerin nabzında hâlâ çarpar mı tekbir? Bulur mu deli rüzgâr o sedayı: Allah bir! Bütün bunlar sendedir, bu girift bilmeceler; Sakarya, kandillere katran döktü geceler. Vicdan azabına eş kayna kayna Sakarya. Öz yurdunda garipsin, öz vatanında parya! İnsan üç beş damla kan, ırmak üç beş damla su: Bir hayata çattık ki, hayata kurmuş pusu. Geldi ölümlü yalan, gitti ölümsüz gerçek: Siz, hayat süren leşler, sizi kim diriltecek? Yüklə 1,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|