| 1.
Til bilan tafakkur bir-birini taqazo etadigan ajralmas hodisa, tilsiz tafakkur,
tafakkursiz til bo‘lmaydi.
2.
Til va nutq antinomiyasi: til faoliyat bo‘lsa, nutq shu faoliyat ning, ya‘ni
nutqning mahsulidir.
3.
Nutq va tushunish antinomiyasi, so‘zning haqiqiy ma‘nosi faqat individning
nutqida o‘z aksini topadi.
4.
Ob‘ektiv va sub‘ektiv omillarning o‘zaro munosabati: har bir individ
jamiyati tomonidan meros qoldirgan tildan foydalanadi, ayni paytda har bir
so‘zlovchi o‘z nutq faoliyati bilan tilga sub‘ektiv hissa qo‘shadi va tilning
taraqqiyotida ishtirok etadi.
5.
Tilda zaruriylik va erkinlik antinomiyasi. Tildagi qonun-qoidalar hamma
uchun zaruriy, ammo individlar erkin holda tilga o‘z hissalarini qo‘shadilar, ammo
individlarning erkin harakatlari chegaralidir.
6.
Tilda turg‘unlik va harakat antinomiyasi. Inson tili dinamik hodisa sifatida
o‘zgarib turadi, chunki til xizmat qilayotgan jamiyatni o‘zi har doim harakatda va
o‘zgarishlarga moyil. Shu bilan birga til nixoyatda turg‘un hodisadir.
Biroq Gumboldt tildagi milliylik xususiyatini ko‘ra olmagan, til ruhga xos bo‘lgan
qonuniyatlar asosida rivojlanadi, deb bilgan. Ikkinchi bosqich Avgust Shleyxer va
German Shteyntalning naturalistik ta‘limoti bilan bog‘liq bo‘lib, XIX asrning 50-
60yillarni o‘z ichiga oladi.
Dostları ilə paylaş: | 
