16-Maruza. Issiqlik sigʹimi. Fazaviy oʹtish issiqligi


Erish nuqtasi (MR), qaynash nuqtasi (VR), yashirin erish issiqligi (



Yüklə 0,88 Mb.
səhifə4/10
tarix23.04.2023
ölçüsü0,88 Mb.
#125779
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
0e55666a4ad822e0e34299df3591d979

Erish nuqtasi (MR), qaynash nuqtasi (VR), yashirin erish issiqligi (Lf ), yashirin bug’lanish issiqligi (Lv), bularning hammasi turli moddalar uchun 1 atm bosimda berilgan.

Modda

MP, K

Lf

BP

Lv

Etil spirti,

159



109

351 

879

Brom



266



67.4

332 

369

SO2







194.6

* 573*

Mis

1356



205

2839

4726

Oltin

1336

62.8

3081

1701

Geliy





4.2

21

Qo’rg’oshin

600



24.7

2023

858

Simob

234



11.3

630 

296

Azot

63



25.7

77.35

199

Kislorod

54.4



13.8

90.2

213

Kumush

1234



105

2436

2323

Oltingugurt

388

38.5

717.

75 287

Suv (suyuq)

273.15

333.5

373.15

2257

TSink

692

102

1184

1768

3-misol
MUZNING BUG’GA AYLANISHI
15 kg muzni -20 0C temperatura va 1 atm bosimda bug’ga aylantirish uchun qancha issiqlik kerak bo’ladi?
Ko’rsatma
Muzni bug’ga aylanishi uchun kerak bo’ladigan issiqlik to’rt qismdan iboratdir:
Q1, muz temperaturasini -20 0C dan 0 0C temperaturagacha oshirishi kerak; Q2, temperaturada muz erishi kerak; Q3, issiqlik miqdori temperaturani 0 0S dan 100 0S gacha ko’tarish uchun zarur; va Q4 issiqlik miqdori suvni bug’lantirishi kerak. Muz va suvning issiqlik miqdorlari Q1 va Q3 larni xisoblashlarda, ular mos xolda muz uchun 2,05 kJ/kg•K va suv uchun 4,18 kJ/kg•K ga teng va doimiy deymiz.

yechish:



  1. Q1= mc 𝛥T issiqlikni topish uchun muz temperaturasini 0 0C gacha oshirish kerak:

Q1= mc 𝛥T=(1,5 kg)( 2,05 kJ/kg•K)(20K) =61,5 kJ=0,0615 MJ

  1. Muzning erishi uchun zarur bo’lgan issiqlik Q2 ni topish uchn 18-2-jadvaldan yashirin erish issiqligi Lf ni topamiz:

Q2 = mLf=(1,5 kg)(333,5 kJ/kg) =500 kJ = 0,500 MJ

  1. Suv temperaturasini 0 0C dan 100 0C gacha isitish uchun kerak bo’lgan Q3 issiqlik miqdorini toping:

Q3= mc 𝛥T=(1,5 kg)( 4,18 kJ/kg•K)(100K) = 627 kJ = 0,627 MJ

  1. Suvni bug’ga aylanishi uchun zarur bo’lgan issiqlik miqdori Q4 ni xisoblash uchun 2-jadvaljan yashirin bug’lanish issiqligi Lv ni olamiz:

Q4 = mLV = (1.5 kg)(2.26 MJ/kg) = 3,39 MJ

  1. Natijaviy Q issiqlik miqdori:

Q = Q1 + Q2 + Q3 + Q4=4,6 MJ
Suv to’la choynakning qaynashi uchun kerak bo’ladigan vaqt quruq choynak qaynashiga ketadigan vaqtdan ancha kamligini payqagansiz. Bunga mos xolda 3-natijamiz 4- natijadan 20 foizdan kam qiymat bermoqda.
Suvni bug’ga aylantirish uchun katta issiqlik miqdori kerak bo’ladi. Muzni suvga aylantirish uchun issiqlik miqdori beriladi, issiqlik miqdorini keyingi oshishi suv temperaturasini 100 0C ga oshiradi, bunda temperatura yana doimiy satxda qoladi, chunki berilayotgan issiqlik suyuqlikni bug’ga aylantirish uchun sarflanadi. Suvni bug’ga aylanishi uchun zarur bo’lgan issiqlik berilganidan keyin egri chiziq yana tepaga intiladi va bu endigi berilayotgan issiqlik bug’ temperaturasini oshirishini ko’rsatadi. 1 grafikda muzga har gal o’zgarmas 1,0 kJ/s issiqlik miqdori berilgandagi temperaturaning vaqt bo’yicha o’zgarishi ko’rsatilgan.
3-misolga savol
830 g qo’rg’oshin bo’lagi erish temperaturasi 600 K gacha qizdirildi. Bu 600 K temperaturada 830 g qo’rg’oshinning hammasi erishi uchun qo’rg’oshin qancha qo’shimcha energiya yutishi kerak?



1-rasm.
1,5 kg suv namunasini -20 °C dan 120 °C gacha isitiladi. Bunda o’zgarmas 60 kJ/min issiqlik berib turiladi.





18-4 misol. Muzdek ichimlik
330S temperaturali quyoshli kunda stol ustida 2 l li idishda limonad kun bo’yi turdi. Krushkaga 0,24 kg limonad quyib, unga 2 kubik muz (0 0C temperaturali har biri 0,025 kg) aralashtirdingiz deylik
a) tashqi muhitga xech qanday issiqlik berilmadi deb, limonad temperaturasini aniqlang.
b) agar ikkita o’rniga oltita muz bo’lagi to’ldirilsa, limonad temperaturasi qanday bo’ladi?

Biz limonad bergan va muz yutgan issiqlikni topamiz. Tf limonad va suvning temperaturasi bo’lsin. Bunda limonad suv kabi issiqlik sig’imiga ega deymiz.


yechish:
A) 1. Tf temperaturada limonad yutgan issiqlik miqdorini aniqlang:


Qout = mLcǀ𝛥Tǀ =mLc(TLi - Tf)
2.Oxirgi temperaturada muz bo’lagi va suv yutgan issiqlik miqdorini yozing:
Qin = miceLf + micec𝛥Tw = miceLf + micec (Tf - Twi)
3.Chiqarilgan va yutilgan issiqlik miqdorlarini topib, undan Tf ni xisoblang:
Qout = Qin
mLc(TLi - Tf) = miceLf = micec(Tf - Twi)
bundan

b) 1. mice 0.15 kg. li oltita muz bo’lagi solinganidagi temperaturani aniqlang:





2.Oxirgi temperatura 00C dan past bo’lib, bu to’g’ri emas.Limonad temperaturasini 00C dan pastga tushiruvchi 00C li muz mavjud bo’lmaydi. Biz noto’g’ri xisobladik, chunki bizning muzning hammasi eriydi degan tasavvurimiz noto’g’ri edi. Shuning bilan limonad issiqlik miqdori chiqarganda temperatura 32 0C dan 0 0C gacha pasayadi, biroq bu issiqlik miqdori muzning hammasining erishi uchun yetarli emas. SHunday qilib, temperatura:


00C dir.

Tekshirish: Qancha muz erishini topishimiz mumkin. Limonad 32 0S dan 0 0S gacha sovushi uchun Q (0,24kg)(4,18 kJ/kg•K)(33 K) 33,1 kJ issiqlik miqdori zarur. mice = Q/Lf = 33.1 kJ/(333.5 kJ/kg) = 0.10 kg massali muz bunday issiqlikda erishdi. Bu faqat 4 ta muz bo’lagining massasidir. 4 tadan ortiq muz bo’lagining solinishi temperaturani 00S dan pasaytiradi. Muammo shundaki temperaturani 00S dan pasaytirish uchun nechta bo’lak muz erishi kerakligini bilishimiz kerakligida. Agar kerakli miqdordan kam solingan bo’lsa, biz (a) ga o’tishimiz kerak. Agar ko’proq solingan bo’lsa temperatura 00S bo’ladi.



Yüklə 0,88 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin