18 Grubu-Dönem Ayırıcı Hesaplar
Yüklə 484,98 Kb.
|
                     158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI HESABI (-)
Stokların fiziki ve ekonomik değerlerinde azalışların ortaya çıkması, stokların piyasa fiyatlarında düşmelerin meydana gelmesi dolayısıyla, kayıpları karşılamak üzere ayrılan karşılıkların izlendiği hesaptır. Pasif karakterli bir hesaptır. İşleyişi: Stok değer düşüklüğü tespit edildiğinde bu hesaba alacak kaydedilir, 654. Karşılık Giderleri Hesabı da borç olarak kaydedilir. Karşılık ayrılan stok kaleminin işletme içinde kullanılması ya da satılması halinde; ilgili stok hesabının alacağı ile karşılaştırılarak daha önce ayrılan karşılık 644. Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabına aktarılarak kapatılır. 170 YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM MALİYETLERİ HESABI İşletmenin üstlendiği yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetlerinin izlendiği hesaptır. Bu hesap 170, 171, 172, 173, 174, 175, 176, 177 hesap kodlarında da izlenebilir. İşleyişi: İşletmelerin üstlendiği inşaat ve onarımlarla ilgili olan ve 740 Hizmet Üretim Maliyeti hesabında izlenen maliyetler dönem sonlarında 741 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabının alacağına karşılık, 170 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri Hesaplarının borcuna kayıt yapılır. Bu hesaplarda oluşan direkt maliyet kabul yapıldığında 622 Satılan Hizmet Maliyeti Hesabına aktarılırlar. 18 Grubu-Dönem Ayırıcı Hesaplar 18 Grubu dönem ayırıcı hesapların bulunduğu gruptur. İçinde bulunulan dönemde ödenip fakat gelecek döneme ait olan peşin ödenen giderler ile ilerki dönemlere ait olup da içinde bulunulan dönemde peşin tahsil edilmiş gelirlerin izlendiği gruptur. Bu grupta yer alan hesaplar şunlardır: 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı 181 Gelir Tahakkukları Hesabı 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı: İçinde bulunulan dönemde ödenip fakat gelecek döneme ait olan peşin ödenen giderler bu hesapta izlenir. Bu hesaba peşin ödenen giderler hesabı da denilebilir. Gelecek yıllara ait olanlar ise 280 nolu hesapta gösterilir. Muhasebenin dönemsellik kavramı gereğince her dönemin gelir ve gideri ait olduğu finansal tabloda gösterilmelidir. Bir gider bir yıl içinde yapılıp diğer dönemleri de kapsar ise diğer dönemlere düşen giderleri bu dönemde gider yazmak muhasebenin dönemsellik kavramına aykırı olur.
280 nolu hesap sene sonunda vadesi 1 yılın altına düşünce 180 nolu hesaba aktarılır.--------------------------------------------------------------------- ÖRNEK; 1- İşletme aylık 500 Tl dan 6 aylığına depo kiralamış ve 6 aylık kira bedelini peşin ödemiştir.Buna göre;
-------------------------------------------------------------------------------------- 2- İşletme yönetim binasını sigortalatmış ve 8 aylık sigorta bedeli olarak 4.500 TL yi peşin olarak ödemiştir. Buna göre;
---------------------------------------------------------------------------------------- 181 Gelir Tahakkukları Hesabı Bilanço tarihi itibariyle ortaya çıkmış, ancak istenebilir duruma gelmemiş gelirlerin, gelir hesaplarına alınmasında kullanılan hesaptır. İşleyişi : Dönem sonlarında o döneme ait gelirler bu hesaba borçuna ,İlgili gelir hesabının ( 642,649,679 v.b ) alacağına kayıt edilir. İzleyen dönemde, gelirin tahsil edilmesi durumunda 181 nolu bu hesabın alacağına kaydedilerek kapatılır.
Cari hesap dönemine ait olup da henüz tahsil edilememiş gelirlerden süreleri bir yılı aşanlar 281 Gelir Tahakkukları Hesabında, Süresi bir yıl içinde olanlar ise 181 Gelir Tahakkukları Hesabında takip edilirler. Bu hesapların alt hesapları elde edilen gelirlerin türlerine göre çeşitlendirilebilir. ÖRNEK.: 1-- işletme 01-11-2014 de aylık 700 tl dan 6 aylığına deposunu kiraya vermiştir. Kira bedelini 6 ay sonra tahsil edecektir. Buna göre;
-------------------------------------------------------------------------------------- ÖRNEK.: 2-- Kafkasya Limited Şirketi Aralık ayına ait 500 TL'lik kira gelirini ocak ayında tahsil edecektir. Buna göre;
19. Diğer Dönen Varlıklar Grubu Önceki bölümlerde yer alan dönen varlık hesap grupları kapsamına girmeyen varlık kalemlerinin izlendiği gruptur. Bu grupta yer alan hesaplar şunlardır: 190 Devreden KDV Hesabı
Niteliği: Bir dönemde satış vb. nedenlerle müşterilerden ve ilgili kişi ve kuruluşlardan tahsil edilen katma değer vergisi tutarının, aynı dönemde satıcılara veya ilgili kişi ya da kuruluşlara ödenen katma değer vergisi tutarından büyük olması durumunda vergi dairesine ödenmeyip ertesi aya devreden katma değer vergisinin izlendiği hesaptır. İşleyişi: 190 devreden KDV Hesabı bir varlık hesabı olduğu için ilk kayıt daima hesabın borcuna yapılır. Sonraki ayda KDV borcu çıkarsa mahsup edilmek üzere alacaklandırılarak kapatılır. Eğer ay sonunda;
vergi dairesinden alacaklı olunur. Bir sonrakı ayda ödenecek vergiden düşülür.
vergi dairesine borçlu olunur. 391 Hes. KDV Hesabı =191 İnd.KDV Hesabın= vergi dairesine borç yada alacağımız olmaz. 191 İNDİRİLECEK KDV hesabı fazla ise: 190 DEVREDEN KDV HESABINA borç yazılır. 391 HESAPLANAN KDV hesabı fazla ise: 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HSESABI Alacak Örnek: 29/02/2016 tarihi itibariyle KDV Hesaplarının durumu aşağı gibidir. Ay sonu KDV Tahakkuk kaydını yapınız.(KDV Mahsup kaydı) B 191 İND KDV A B 391 HES. KDV A 2000 1500 3000 2500 4500 3000 9500 7000 Örneğimize baktığımızda defteri kebirde 191 nolu hesabın borç kalanı 9500 TL , 391 nolu hesabın kalanı ise 7000 TL olduğu görülmektedir. Ay sonunda hiçbir KDV Hesabı açık kalamaz yani ters kayıtla kapatılması gerekir. 191 nolu hesabın borcundaki 9500 TL yi yevmiyede alacak tarafına, 391 nolu hesabın alacağındaki 7000 TL yi yevmiyede borç tarafına yazarız. Aradaki farkı ise 190 Devreden KDV Hesabının borcuna yazarız. 190 Devreden KDV Hesabı bir varlık hesabı olduğu için ilk kayıt hesabın borcuna yapılır. Aşağıdaki formülden hareketle
Örneğimizde olduğu gibi ay içinde eğer 191 nolu hesabın kalanı 391 nolu hesabın kalanından küçükse vergi dairesine KDV Borcu çıkmaz yani katma değer vergisi ödenmez. Fakat ertesi ayın 24. günü akşamına kadar vergi dairesine beyan edilmesi gerekmektedir. Böyle bir durumda KDV borcu çıkmaz. Fakat beyanname verirken KDV Beyannamesinin vergisi yani boş beyannamenin vergisi olarak her yıl değişen fakat ortalama 15 TL civarında vergi aylık ödenir. 26.akşamında vergi dairesine vergi borcu ödenir. 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabının İşleyişi: Vergi, resim, harçların tahakkuk ettirilmesini gerektiren olaylar ve işlemler ortaya çıktıkça hesaplar alacak olarak kaydedilir, ödemeler yapıldıkça hesap borçlanır. Bir yıldan daha uzun sürede ödenecek ertelenmiş veya takside bağlanmış vergiler varsa, bunlar 438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı'na aktarılır. 191 İnd. KDV 7000 391Hes KDV 9500 Buna göre (vergi dairesine borçluyuz.) 391 > 191 = 360 ödenecek vergi ve fonlar 9500 >7000 = 2500 tl
Beyanname ertesi ayın 24. Akşamında beyan edilir. VERGİ ÖDEME ( ertesi ayın 26. Akşamı ödenir.)
ÖRNEKLER 1—İşletmenin ocak ayı sonunda KDV Hesaplarının durumu şöyledir. B 191 İND KDV A B 391 HES. KDV A 4500 5700 Buna göre KDV borç veya alacağımızı bularak, mahsup (tahakkuk) kaydını yapınız. Varsa vergi dairesine KDV ödeme kaydını yapınız. ------------------------------------------------------------------------------------------------
B 191 İND KDV A B 391 HES. KDV A 6400 4400 Buna göre KDV borç veya alacağımızı bularak, mahsup (tahakkuk) kaydını yapınız. Varsa vergi dairesine KDV ödeme kaydını yapınız. 3-İşletmenin şubat ayı sonunda KDV Hesaplarının durumu şöyledir. B 191 İND KDV A B 391 HES. KDV A 4100 4100 Buna göre KDV borç veya alacağımızı bularak, mahsup (tahakkuk) kaydını yapınız. Varsa vergi dairesine KDV ödeme kaydını yapınız. 4-İşletmenin şubat ayı sonunda KDV Hesaplarının durumu şöyledir. B 191 İND KDV A B 391 HES. KDV A B 190 Dev. KDV A 31000 39000 1000 Buna göre KDV borç veya alacağımızı bularak, mahsup (tahakkuk) kaydını yapınız. Varsa vergi dairesine KDV ödeme kaydını yapınız. ÖDEV 1-- İşletmenin ŞUBAT ayı sonunda KDV Hesaplarının durumu şöyledir 191 İnd. KDV 15000 391 Hes KDV 19500 2- İşletmenin ŞUBAT ayı sonunda KDV Hesaplarının durumu şöyledir 191 İnd. KDV 11000 391 Hes KDV 13600 3-- İşletmenin ŞUBAT ayı sonunda KDV Hesaplarının durumu şöyledir 191 İnd. KDV 16000 391 Hes KDV 12000 4-- İşletmenin ŞUBAT ayı sonunda KDV Hesaplarının durumu şöyledir 191 İnd. KDV 17000 391 Hes KDV 14500 5-- İşletmenin ŞUBAT ayı sonunda KDV Hesaplarının durumu şöyledir 191 İnd. KDV 12300 391 Hes KDV 12300 5-- İşletmenin ŞUBAT ayı sonunda KDV Hesaplarının durumu şöyledir 191 İnd. KDV 9300 391 Hes KDV 5500 190 devreden KDV 1200
Niteliği: İşletmenin vergi yasaları geregince, pesin ödedigi ve bir yıl içerisinde indirim konusu yapılabilecek vergilerin kaydedildigi hesaptır. İşleyişi: Pesin ödenen ve bir yıl içerisinde indirim konusu yapılabilecek vergiler buhesabın borcuna kaydedilir. Hesap, dönem sonunda, 371 Dönem Karının Pesin Ödenen Vergi ve Diger Yükümlülükler Hesabına aktarılır. 195 İş Avansları Hesabı, İşletme adına mal alacak, hizmet gördürecek ya da bir kısım giderleri ve ödemeleri yapacak görevli kişilere verilen avansların izlendiği hesaptır. İşleyişi : İş avansı verildiğinde bu hesaba Borç yazılır. Avansı alanın sunduğu harcama belgelerine dayanarak gidere dönüştüğünde 7/A ya göre 770 GENEL YÖNETİM GİDERİ hesabına Borç yazılırken, bu hesaba Alacak Kaydedilir. Kullanılmayan avans iade edildiğinde de bu hesap, Kasa hesabına karşılık, Alacaklandırılır.
Örnek:
1 —a-) İşletme muhasebe müdürü Seda Bilgiç i iş takibi için İstanbul”a göndermiş ve 5000 Tl yı avans olarak vermiştir. b--) Muhasebe müdürü İstanbuldan gelmiş iş avansının tamamını harcadığını bildirmiştir. 2-- a-) işletmeye ait taşıtın bakım onarımı için işletme personeli ufuk Koray'a 1.000 TL iş avansı ödenmiştir. b-) Bir hafta sonra, 600 TL'lık bakım onarım için harcadığı faturasını işletmeye vermiş geri kalan avans tutarını işletmeye iade etmiştir 196 PERSONEL AVANSLARI Personel ve işçilere maaş, ücret ve yolluklarından mahsup etmek için önceden ödenen avansların izlendiği hesaptır. Avans verildiğinde hesabın borcuna, gidere dönüştüğünde ise 770 nolu hesabın borcuna, 196 nolu bu hesabın alacağına kayıt edilir. Örnek: 1-- İşletme personelinden Elif A.'ya aylık maaşından kesilmek üzere 400 TL avans veriliyor. 2-- Bir hafta sonra Elif A.'nın 1,000 TL lik aylık maaşında 400 TL lık avansı mahsup edilerek ödenmiştir. **** 3-- İşletme personelinden Ali Ay” 600 TL avans verilmiştır. 4- Ali Ay bir hafta sonra aldığı avansı peşin ödemiştir. 2 Duran Varlık Hesapları Bir yıldan daha uzun süre sonra tahsil edilecek alacaklar, tüketilecek stoklar,yararlanılacak pesin ödemelerle, bir yıldan daha uzun süre boyunca yararlanılacak maddive maddi olmayan duran varlıklar ve özel tükenmeye tabi varlıklar duran varlıkları olusturur. Tekdüzen Hesap Planında Duran Varlıklar asagıdaki gibi bölümlenmistir;
22 Ticari Alacaklar: İşletmenin asıl faaliyet konusu ile ilgili olan ve vadesi 1 yıldan daha uzun süren senetli veya senetsiz alacakların izlendiği hesap grubudur. Bu grupta yer alan hesaplar şunlardır. 220 Alıcılar Hesabı
Niteliği: Müşterilerden olan veresiye(kredili) olan ve vadesi bir yıldan uzun olan senetsiz alacakların izlendiği hesaptır. İşleyişi: Alacak doğduğunda hesaba borç, tahsil edildiğinde hesaba alacak kaydedilir. Örnek:
b) 31/12/2015 vadenin bir yılın altına düşme kaydını yapınız. (220 nolu hesabı 120 nolu hesaba aktarınız)
İşletmenin ticari olmayan işlemleri sonucu ortaya çıkan ve bir yıldan uzun vadeli alacakların oluşturduğu hesap grubudur. Diğer alacaklar hesap grubunda aşağıdaki hesaplar yer alır: 231 Ortaklardan Alacaklar Hesabı >>>>> 235 Personelden Alacaklar Hesabı >>>>> 236 Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabı >>>>> Diğer alacaklar hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde hesabın borç tarafına, azalış meydana geldiğinde hesabın alacak tarafına kayıt yapılır. 231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR HESABI İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısı ile (ödünç verme, borç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından veya işletme sahiplarinden olan 1 yıldan uzun vadeli alacak tutarlarının izlendiği hesaptır İşleyişi : Alacağın ortaya çıkması halinde hesaba borç kaydedilir, tahsili ve alacağın dönen varlık hesabına katarılması halinde ise alacak kaydedilir. ÖRNEKLER
24-MALİ DURAN VARLIKLAR: Uzun vadeli amaçlarla veya yasal zorunluluklar nedeniyle elde tutulan ya da bir yıllık süre içinde paraya dönüşmeyecek menkul kıymetler bu grupta izlenir. Mali duran varlıklar hesap grubunda aşağıdaki hesaplar yer alır: 240 Bağlı Menkul Kıymetler Hesabı 242 İştirakler Hesabı 245 Bağlı Ortaklıklar Hesabı Mali duran varlıklar hesaplarının işleyişinde artış meydana geldiğinde hesabın borç tarafına, azalış meydana geldiğinde hesabın alacak tarafına kayıt yapılır. Not: Geçici yatırım amaçlı alınan menkul kıymetler: 110 Hisse Senetleri Hesabı 111 Özel Kesim Tahvil Senet ve Bonoları Hesabı 112 Kamu Kesimi Tahvil Senet ve Bonoları Hesaplarında izlenir. Eğer Menkul kıymetler, yatırım ve iştirak amaçlı yani diğer şirketlerin yönetimine katılmak, iş ilişkileri kurmak veya devamlı gelir elde etmek için satın alınıyorsa: 240 Bağlı Menkul Kıymetler Hesabı 242 İştirakler Hesabı 245 Bağlı Ortaklıklar Hesaplarında izlenir. Alınan hisseler o işletmenin sermayesinin, %0-%10 arasında ise 240 Bağlı Menkul Kıymetler Hesabının borcuna, %10 - %50 arasında ise 242 İştirakler Hesabının borcuna, %50 den fazla ise 245 Bağlı Ortaklıklar Hesabının borcuna kaydedilecektir. Örnek 1- işletmemiz KARA İŞLETMESİNİN yönetimine katılma hakkını elde etmek için, o şirketin çıkardığı ve % 6 lik sermaye payı ile oy hakkını temsil eden 20.000 TL tutarındaki hisse senedini almıştır. 2- işletmemiz AYNES ANONİM ŞİRKETİN yönetimine katılma hakkını elde etmek için, o şirketin çıkardığı ve % 25 lik sermaye payı ile oy hakkını temsil eden 50.000 TL tutarındaki hisse senedini almıştır. 3- işletmemiz PEKDEMİR LİMİTED ŞİRKETİN yönetimine katılma hakkını elde etmek için, o şirketin çıkardığı ve % 65 lik sermaye payı ile oy hakkını temsil eden 150.000 TL tutarındaki hisse senedini almıştır. ÖDEV 1--İşletmenin şubat ayı sonunda KDV Hesaplarının durumu şöyledir. B 191 İND KDV A B 391 HES. KDV A B 190 Dev. KDV A 31000 39000 1000 2- İşletmenin ŞUBAT ayı sonunda KDV Hesaplarının durumu şöyledir 191 İnd. KDV 13000 391 Hes KDV 17500
191 İnd. KDV 18300 391 Hes KDV 14400
5--a-) İşletme muhasebe müdürü Seda Bilgiç i iş takibi için İstanbul”a göndermiş ve 5000 Tl yı avans olarak vermiştir. b--) Muhasebe müdürü İstanbuldan gelmiş iş avansının tamamını harcadığını bildirmiştir. 6-- a) 12,01,2015 tarihinde müşterimiz Esra Gul “e 15 ay vadeli SENETLE 15000 TL lik mal satılmıştır. (% 18 KDV Hariç) b) 31/12/2015 vadenin bir yılın altına düşme kaydını yapınız. (220 nolu hesabı 120 nolu hesaba aktarınız)
7—a- İşletme işletme ORTAKLARINDAN Hakan A. ya 2 yıl vadeli 7.500 TL borç para vermiştir. (231) b-2 yıl sonraki ödeme kaydını yapınız. 8-- işletmemiz AK İŞLETMESİNİN yönetimine katılma hakkını elde etmek için, o şirketin çıkardığı ve % 8 lik sermaye payı ile oy hakkını temsil eden 30.000 TL tutarındaki hisse senedini almıştır. 9-- işletmemiz BATISÖKE ANONİM ŞİRKETİN yönetimine katılma hakkını elde etmek için, o şirketin çıkardığı ve % 22 lik sermaye payı ile oy hakkını temsil eden 40.000 TL tutarındaki hisse senedini almıştır 10--- işletmemiz PEKDEMİR LİMİTED ŞİRKETİN yönetimine katılma hakkını elde etmek için, o şirketin çıkardığı ve % 59 lik sermaye payı ile oy hakkını temsil eden 85.000 TL tutarındaki hisse senedini almıştır. Yüklə 484,98 Kb. Dostları ilə paylaş:
|