1.İctimai təkrar istehsalın mahiyyəti və onun mərhələləri


ÜDM-in hesablanması metodları



Yüklə 20,01 Kb.
səhifə6/6
tarix31.12.2021
ölçüsü20,01 Kb.
#112546
1   2   3   4   5   6
Makroiqtisadiyat

ÜDM-in hesablanması metodları:

  1. Istehsal metodu – Ölkədə olan firmalar tərəfindən yaradılan əlavə dəyərlərin toplanması ilə hesablanan metoddur: ÜDM= İMD – OM + V – S

  • İMD istehsal edilən son məhsulların dəyəri

  • OM son məhsul üçün istehsal olunan məhsulların dəyəri

  • V məhsul üçün vergi

  • S subsidiyalar

  1. Gəlir metodu – istehsal amillərinin istehsala qatılması nəticəsində əldə etdikləri gəlirlərin toplanması ilə hesablanan metoddur:

ÜDM=Əmək haqqı + faiz + renta + mənfəət + dolayı vergilər + amortizasiyalar

  1. Xərc metodu – Bir ildə bütün son məhsula çəkilən xərclərin toplanması ilə hesablanan metoddur:

ÜDM = istehlak + investisiya + dövlət xərcləri + xalis ixracat(ixrac - idxal)

Ümumi milli məhsul— ölkə vətəndaşlarının ölkə daxilində istehsal etdikləri bütün son əmtəə və xidmətlər ilə, ölkədən kənarda yaşayan vətəndaşların ölkəyə transfer etdikləri iqtisadi amillərin gəlirlərinin məcmu bazar dəyəridir. ÜMM-da, ÜDM-dən fərqli olaraq, vətəndaşların həm ölkə daxilində, həm də xaricində əldə etdikləri bütün gəlirlər nəzərə alınır.

2)Nominal və real ÜDM. ÜDM deflyatoru

Nominal ÜDM – Müəyyən bir ildəki istehsalın həmin ilin qiymətləri ilə hesablanmasına deyilir. Nominal ÜDM - hesablamada istehsal edilən məhsulların aktual bazar qiyməti götürülür.

Məsələn, ölkədə cəmi 2 məhsul istehsal edilir, A və B məhsulları. 2007-ci ildə A məhsulundan 100 ədəd, B məhsulundan isə 200 ədəd istehsal edilib. A məhsulunun 2007-ci ildə bazar qiyməti 30, B məhsulununku isə 20 pul vahididir. Bu halda 2007-ci ildə ÜDM = 100 * 30 + 200 * 20 = 7000. 2008-ci ildə 10% inflasiya olduğu halda və istehsalın artmadığı halda nominal ÜDM 100 * 33 + 200 * 22 = 7700 olur. Gördüyümüz kimi hətta istehsalın artmadığı halda nominal ÜDM 700 pul vahidi artdı.

Real ÜDM – müəyyən bir ildəki istehsalın baza kimi götürülən bir ilin qiymətləri(yəni sabit qiymətlər) ilə hesablanmasına deyilir. Məhsulun qiymətindən asılılığı aradan qaldırmaq və səhv yanaşmadan yayınmaq üçün real ÜDM hesablanır.

ÜDM deflyatoru – Nominal ÜDM-in real ÜDM-ə olan nisbəti kimi hesablanan və qiymət səviyyəsini ifadə edən göstəricidir:

ÜDMdefilyator=
Yüklə 20,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin